Στέφανε Τσιτσόπουλε, γιατί η ποιήτρια Ανθούλα Σταθοπούλου σου έγινε εμμονή;

Διαβάσαμε το νέο μυθιστόρημα του Στέφανου Τσιτσόπουλου με τίτλο «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα» και ζητήσαμε να μάθουμε τα σχετικά με τη Θεσσαλονικιά που αποτέλεσε την πρώτη ύλη για το νέο του βιβλίο

Ο σύζυγός της, Γιώργος Βαφόπουλος, με τον οποίο έζησε έναν παράφορο έρωτα στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, την περιγράφει σαν «ένα εξαίσιο μείγμα αγγελικότητας και δαιμονισμού, μια φύση πλασμένη από Παράδεισο και Κόλαση μαζί».
Ποιήτρια ήταν η Ανθούλα Σταθοπούλου, αλλά και μια καλλονή συνάμα, που έσβησε από φυματίωση στο σανατόριο του Ασβεστοχωρίου το 1935. Άνετα, με τέτοια ομορφιά, περνούσε και για σταρ του Χόλιγουντ. Μια Γκρέτα Γκάρμπο από την Καμάρα ήταν, το πουλάκι μου. Κι έχει τα νεύρα της η Ανθούλα μου στην Εγνατία για πολλούς και διάφορους λόγους, εις εκ των οποίων είναι και το ότι πέθανε νέα. Είκοσι επτά χρονών ξεψύχησε νικημένη από τη φθίση. Δεν πρόλαβε να χαρεί ούτε τα νιάτα της ούτε τη φήμη για την τέχνη της. Μάγεψε τη Μυρτιώτισσα όσο ζούσε κι έγραφε τα ποιηματάκια της. Αν η Σταθοπούλου ζούσε στην Καλιφόρνια αντί για τη Θεσσαλονίκη-ποντικούπολη του Μεσοπολέμου, ο Πολάνσκι θα της χάριζε τον ρόλο της Φέι Ντάναγουεϊ στο «Chinatown», o Ελρόι θα της έκανε πρόταση γάμου ή θα της αφιέρωνε ένα κεφάλαιο στο «Λος Άντζελες Εμπιστευτικό». Τόσο κούκλα, τόσο τζαναμπέτικο αλλά και τόσο άτυχο πλάσμα ήταν.

Απόλυτα αληθινό πρόσωπο η Ανθούλα. Μπορείς να δώσεις λίγα σημεία από την πλοκή του βιβλίου αλλά και για άλλα πρόσωπα κλειδιά, συμπρωταγωνιστές στη αφήγηση;
Από την πρώτη σελίδα θα διακτινιστείτε στη Θεσσαλονίκη των μέσων της δεκαετίας του ’90: Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, που κάνει κι αυτός ένα cameo, διασχίζει ακμαίος την Τσιμισκή. Η γόβα του Καρύδα περιστρέφεται λαμπερή στην Εγνατία. Και η Φλωρεντία Τσακίρη, παλαιοπώλισσα στο Μπιτ Παζάρ, ο πρώην εραστής της Άλκης Περραιβός, ιδιοκτήτης μπαρ, και η δημοσιογράφος Τίνα Ντουκάς αποφασίζουν να εξιχνιάσουν τον περιπετειώδη βίο και την πολιτεία της ποιήτριας, την οποία λίγες γυναίκες στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’30 τολμούσαν να της παραβγούν σε πνεύμα και ομορφιά. Καθώς, όμως, η Φλωρεντία, ο Άλκης και η Τίνα ψάχνουν τη ζωή της Ανθούλας, σκοντάφτουν σε καλά κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα: Ο Τζιμ Μόρισον, ο Βασίλης Τσιτσάνης και οι δωδεκαώροφες πολυκατοικίες της Λαγκαδά, ο Κερτ Κομπέιν των Nirvana και ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, το πανκ ξενυχτάδικο Berlin, η άγρια Προξένου Κορομηλά των 80s και ο εμβληματικός Μύλος του Στεφανίδη, πρόσωπα δηλαδή και σημεία αναφοράς στη συναστρία που δημιουργώ μεταξύ του 1930 και του 1997, αλληλοδιαπλέκονται με τα έδρανα της Φιλοσοφικής, τα Μωρά στη Φωτιά, την Τζάνις Τζόπλιν, τον θρύλο του Ηρακλή, Γεώργιο Ιβάνοφ, την Έιμι Γουάινχαουζ και τον ραδιοφωνικό σταθμό 88μισό που εκπέμπει από το διάσημο βαγόνι του στη δυτική πλευρά της πόλης.

Τρελό namedropping και ιλιγγιώδεις χρονικές μετατοπίσεις. Μυθιστόρημα τελικά έγραψες ή μια ατόφια βιογραφία της Σταθοπούλου με παρεμβολές μεγάλων και ηρωικών στιγμών της Θεσσαλονίκης;
Από την αρχή ήθελα να γράψω κάτι που να ακροβατεί μεταξύ γοτθικής νουβέλας, cyberpunk φωτομυθιστορήματος, μεσοπολεμικής ελεγείας και υβριδικής βιογραφίας. Ήθελα με το βιβλίο μου να αποδώσω φόρο τιμής στη μελαγχολική Ανθούλα. Τα σπαρακτικά της ποιήματα και τη ζωή της θέλησα να τα κάνω γνωστά, ώστε να η ποιήτρια να αναδυθεί από την αφάνεια για να τιμηθεί όπως της αξίζει. Από την άλλη, ήθελα να αποδώσω και έναν φόρο τιμής σε μια Θεσσαλονίκη που από τον Μεσοπόλεμο ως και τις μέρες μας συνεχίζει να κρύβει μυστικά και να γεννά απίθανες ιστορίες που ταξιδεύουν στον χρόνο. Σχεδόν τίποτα δεν έχει γραφτεί για τη νύχτα που οι U2 μας πήραν επί Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και μας πήγαν ως τα αστέρια. Ή τι θλιβερό τέλος είχαν οι άνθρωποι που η φθίση τούς έστειλε ψηλά στο Ασβεστοχώρι να αφήσουν την ψυχή τους. Ή ποιος ήταν ο Dog Face Boy, που πέθανε στο Χαμιντιέ (σημερινό νοσοκομείο Άγιο Δημήτριος) και οι Motorhead τον έκαναν τραγούδι.

Και οι φωτογραφίες της Σταθοπούλου με τα προσωπικά της αντικείμενα; Πώς έφτασαν στα χέρια σου;
Με τον φωτογράφο Λάζαρο Γραικό, χάρη στην άδεια που μας παραχώρησε το Βαφοπούλειο, καταφέραμε να αποκτήσουμε πρόσβαση στα μεμοραμπίλια που φύλαξε ευλαβικά ο άντρας της, Γεώργιος Βαφόπουλος. Κάποια από τα ενθύμια του παθιασμένου έρωτά τους, που άφησε εποχή στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, φυλλάσονται σαν κόρη οφθαλμού. Στο βιβλίο θα δείτε επίσης να παρελαύνουν και άλλα τοπόσημα που, όσο και να πέρασαν τα χρόνια, διατηρούν αλώβητη την αίγλη και τον μυστικισμό τους…

Όπως;
Όπως η Ροτόντα, που είδε τον Χέρμαν Μέλβιλ, τον συγγραφέα του Μόμπι Ντικ, να την παρατηρεί διεξοδικά, το πατρικό του Βαφόπουλου στην οδό Ακρίτα, το σπίτι των νεανικών χρόνων του Χριστιανόπουλου στη Δημητρίου Πολιορκητού, το άγαλμα του Τσιτσάνη στην Άνω Πόλη, το second δισκάδικο Ζαχαρίας στο Ναβαρίνο, η πινακίδα Μούσαις Χάρισι Θύαι στην προμετωπίδα της Φιλοσοφικής Σχολής και το Αστεροσκοπείο του ΑΠΘ. Οι τόποι του μυθιστορήματος είναι σημεία που η Ανθούλα Σταθοπούλου τα διέσχισε όταν ζούσε. Υπάρχουν βέβαια και μέρη που δεν τα πρόλαβε, αλλά θεωρώ πως θα ήθελε να τα γλεντήσει. Με τέτοιο ατίθασο χαρακτήρα στην ποίηση και στην αληθινή ζωή, αν ζούσε στα 80s, θα διάβαζε Εξώστη, θα άκουγε Joy Division στο Berlin και Cure στο Bel Air ή στον Fm101 του Κούβελα!

Και αν ζούσε στα 90s, για να συνεχιστεί η ίντριγκα;
Φιρί φιρί το πας για να κάνω σπόιλερ! Αν η Ανθούλα Σταθοπούλου ζούσε στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’90, στα σίγουρα θα άκουγε τις εκπομπές του Χρήστου Πορτοκάλογλου στον 88μισό. Όσο για τα βράδια της, θα τα ξόδευε χορεύοντας ασύστολα με Oasis, Pulp και Nirvana στο Bootleg, το επίσης μυθιστορηματικό μπαρ του μορφονιού Άλκη Περραιβού, που το φύτεψα στη Στοά Κολόμβου.

Και το Σανατόριο που ξεψύχησε;
Θα τα δείτε και αυτά στο βιβλίο: Κρεβάτια, έρημα σκοτεινά δωμάτια, αρχεία ασθενών νωτισμένα από εφιαλτικές αιμοπτύσεις και θεραπείες που δεν έπιασαν. Καταφέραμε με τον Λάζαρο Γραικό να βρούμε πολλά από τα σημεία που η Σταθοπούλου ξόδεψε τον σύντομο βίο της, ώστε να την αναστήσουμε κατά το πειστικότερο, και ένα από αυτά τα σημεία ήταν και το δικό μας «Μαγικό Βουνό» στο Ασβεστοχώρι.

Τόσο μοιραίο κορίτσι ήταν;
Η μοιραιώτερη, για να κάνω λογοπαίγνιο: μοιραία και τρισμέγιστα ωραία, ποέτα παθιάρα, ερωτιάρα, ναζιάρα και με έναν ευρύ κύκλο θαυμαστών, που θα τους δείτε στο βιβλίο. Όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και ο Μπράιαν Τζόουνς των Rolling Stones. Ή ο Τέλος Άγρας και ο Κερτ Κομπέιν. Περπατούσε στην Εγνατία και στέναζαν τα πεζοδρόμια, σταμάταγαν τα τραμ και άνοιγαν οι πόρτες των ξενοδοχείων για να περάσει.

Σόρι, αλλά μεσοπλεμικές μορφές γαρ, ο Τέλος Άγρας, ο Ξενόπουλος και η Σταθοπούλου δεν πρόλαβαν τα 60s, πολλώ δε τα 90s, οπότε πού κολλάνε οι Rolling Stone και οι Nirvana;
Αυτή ας είναι η τελευταία μου κουβέντα: είναι ένα μυθιστόρημα για την Ανθούλα Σταθοπούλου, όπου συμβαίνουν τα πάντα αφού στα βιβλία τα πάντα μπορούν να συμβούν.

Το βιβλίο «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. Στη Θεσσαλονίκη θα παρουσιαστεί την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου στις 19:00, στο Μουσείο Φωτογραφίας στο Λιμάνι. Θα μιλήσουν με τον συγγραφέα και τον φωτογράφο οι δημοσιογράφοι Σύνθια Σάπικα (ΕΡΤ-3), Γιάννης Παπαδημητρίου (Καθημερινή και Citymag) και ο πρόεδρος του Δ.Σ. του MOMus, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος. Στην Αθήνα η παρουσίαση του μυθιστορήματος θα γίνει την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου στις 19:00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Αρμού, Μαυροκορδάτου 11. Με τον συγγραφέα και τον φωτογράφο θα συζητήσουν η κριτικός λογοτεχνίας, μεταφράστρια και δημοσιογράφος Εριφύλη Μαρωνίτη και η συγγραφέας Ζέφη Κόλλια.