Γιώργος Αρβανίτης: Ένας μεγάλος καλλιτέχνης του κινηματογράφου

Ο Γιώργος Αρβανίτης είναι είδωλο για τον «χώρο», για τις ελληνικές αλλά και τις διεθνείς σώου μπίζνες, αναφέρεται με σεβασμό ως «ο οπερατέρ του Θόδωρου Αγγελόπουλου», άλλοτε ως «ο φωτιστής του Αγγελόπουλου», παρόλο που έχει δουλέψει σε αμέτρητες ταινίες, κάποιες από τις οποίες έχετε δει σίγουρα ακόμα κι αν δεν έχετε καμία σχέση με τον «χώρο». Τον βάζω σε εισαγωγικά τον παλιο-χώρο γιατί δεν πρόκειται για κανένα μεγαλειώδες οικοδόμημα, απλώς αν αναφέρεις το όνομα του Γιώργου Αρβανίτη σε οποιονδήποτε οπερατέρ, ηχολήπτη, σεναριογράφο, σκριπτ, σκηνοθέτη, βοηθό, ηθοποιό, σκηνογράφο, αμπιγιέρ, μακιγιέρ, μοντέρ κ.λπ., σε οποιονδήποτε άνθρωπο που δουλεύει σε πλατό, στούντιο, ρεπεράζ, σε μονταζιέρα, σπίτι του (γράφοντας σενάρια ή διαλόγους για το «χώρο») κ.λπ.,  η αντίδραση είναι πάντα η ίδια: ρισπέκτ.

Η δουλειά που έχει κάνει ο Αρβανίτης σε εκατοντάδες ταινίες, ελληνικής και διεθνούς παραγωγής, και τα βραβεία που έχει πάρει για τον απίστευτο, μοναδικό, εντελώς δικό του, ιδιοφυή τρόπο με τον οποίον φωτίζει τις σκηνές και τα πρόσωπα, όλα αυτά θέλουν μεγάλη έρευνα και πολλές σελίδες για να σας τα γράψω, και πάλι θα μου ξεφύγουν μερικά επειδή είναι τόσα πολλά – ταινίες, διακρίσεις, και βραβεία. 

Ο Χάρβεϊ Καιτέλ ήταν απλός, προσαρμοζόταν αμέσως στις μη-σταρικές συνθήκες. Η Αφρική έχει ένα ιδιαίτερο φως, όπως και η Ελλάδα και η Βόρεια Ευρώπη: είναι οι τρεις ζώνες φωτός, σύμφωνα με τον Αρβανίτη, με μια ξεχωριστή υπο-ζώνη για το ελληνικό χωριό της δεκαετίας του ‘40, αυτό που θυμάται αμυδρά, μια κι έφυγε από το δικό του χωριό όταν ήταν πολύ μικρός…

Αυτή είναι η άλλη ιστορία, η πολιτική, κοινωνική και βαθιά προσωπική, αυτή που τρέχει κάτω από το σινεμά: ο μπαμπάς του έγινε αντάρτης, σκοτώθηκε πολύ νέος στα βουνά, η μαμά συνελήφθη ως σύζυγος αντάρτη και έμεινε 13 χρόνια στις φυλακές Αβέρωφ. Τα τέσσερα παιδιά, ο Γιώργος και τα τρία αδέρφια του, μεγάλωσαν σε θείους και θείες στη Νέα Πεντέλη, δουλεύοντας σκληρά από μικρά. Η Ελλάδα από το ‘41 που γεννήθηκε ο Αρβανίτης (σε ένα χωριό στην ορεινή Φθιώτιδα) χτυπήθηκε αλύπητα από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, με ατελείωτους εμφύλιους, φτώχεια, ταλαιπωρίες, προδοσίες και καταστροφές. Τα παιδιά είχανε «φάκελο» εξαιτίας των πολιτικών φρονημάτων των γονιών τους, και λόγω του φακέλου ο Γιώργος δεν έγινε δεκτός με υποτροφία σε σχολή ηλεκτρολόγων.

Οι ηλεκτρολόγοι έχασαν έναν ηλεκτρολόγο ακόμα, αλλά ο κινηματογράφος κέρδισε έναν τεράστιο καλλιτέχνη. Ο Αρβανίτης καταφέρνει να γυρνάει κάθε χτύπημα της μοίρας σε ένα απλό χάδι, να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, να μαθαίνει από τα λάθη του, να προχωράει χωρίς να σκάει για όσα συνέβησαν παρά να ψάχνει τι μπορεί να κάνει για αυτά που συμβαίνουν. Το βιβλίο είναι φιλοσοφημένο και φιλοσοφικό, άμεση αφήγηση μιας ζωής πραγματικά φωτισμένης – τόσο ο Αρβανίτης, που τα λέει υπέροχα και ζωντανά, όσο και η Χρονοπούλου, έχουν κυριολεκτικά κεντήσει με τις λέξεις πάνω σε έναν τομέα που θα πίστευε κανείς ότι δεν καλύπτεται από λέξεις…