Αποκλειστικές εικόνες από το μεγαλύτερο συγκοινωνιακό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό έργο υποδομής στη Βόρεια Ελλάδα, το οποίο, έπειτα από δεκαετίες, παραδίδεται
Τζεροκαλκάρε: Ο Μικέλε Ρεκ από τα κόμικς στο Netflix
Τζεροκαλκάρε - Μικέλε Ρεκ: Ο κορυφαίος δημιουργός κόμικς της σύγχρονης ιταλικής σκηνής μιλάει για τη ζωή του, τα βιβλία του και τη συνεργασία του με το Netflix.
Όχι πολλά χρόνια πριν –το 2018– μέσα από τις σελίδες του βραχύβιου περιοδικού κόμικς «Μπλε Κομήτης» γνωρίσαμε στην Ελλάδα τον Τζεροκαλκάρε, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Μικέλε Ρεκ (Michele Rech), του διασημότερου αυτή τη στιγμή δημιουργού κόμικς στην Ιταλία. Οι λιγοστές σελίδες από το «Kobane Calling», το κόμικς με το οποίο μας συστήθηκε στα ελληνικά, ήταν αρκετές για να μας θαμπώσουν με τη μαεστρία με την οποία χειρίζεται το χιούμορ, την πολιτική σάτιρα και τα καρέ.
Το φθινόπωρο που μας πέρασε κυκλοφόρησε στο Netflix μια μίνι σειρά κινουμένων σχεδίων δημιουργίας του ίδιου, στην οποία χαρίζει τη φωνή του σε όλους τους χαρακτήρες πλην ενός. Στα επτά επεισόδια της σειράς «Κατά μήκος της διακεκομμένης γραμμής» βλέπουμε ένα αντιπροσωπευτικό κράμα από τα πιο αγαπητά κόμικς του Τζεροκαλκάρε, όπου ο ίδιος παλεύει με το πένθος, την εργασιακή επισφάλεια, και ένα τεράστιο αρμαντίλλο «υποδύεται» τη συνείδησή του.
H σειρά έκανε πάταγο στην Ιταλία, πράγμα που συμβαίνει και με τα κόμικς του. Βρέθηκε στην πρώτη θέση ξεπερνώντας ακόμα και το «Squid game». Το πρώτο του μεγάλης έκτασης κόμικς, μάλιστα, «Η προφητεία του αρμαντίλο» επανεκδόθηκε στην Ιταλία 24 φορές και έχει πουλήσει μέχρι στιγμής περισσότερα από 150 χιλιάδες αντίτυπα. Λίγο πριν από το τέλος του 2021 κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Polaris το κόμικς του «Στον μακαρίτη Αϊ-Βασίλη», ένα σπαρταριστό αφήγημα όπου μετά τον θάνατο του Αϊ-Βασίλη, ο γιος του –ένας χαραμοφάης, άεργος, «κηφήνας»– αποδεικνύεται περίτρανα ανίκανος να αναλάβει τα ηνία της «Κλάους ΑΕ» που παράγει τα παιχνίδια, τα ξωτικά ξεκινούν απεργία, οι τάρανδοι-διοικητικοί υπάλληλοι είναι απεργοσπάστες, και η πολιτική σάτιρα περνιέται υποδειγματικά μέσα από τα εορταστικά κλισέ.
Πώς όμως επιλέγει κανείς τα κόμικς ως μέσο για να εκφραστεί και πώς γίνεται το «πέρασμα» από τα κόμικς στα κινούμενα σχέδια;
«Τα απογευματινά κινούμενα σχέδια στην ιταλική τηλεόραση, τα κόμικς και τα ιαπωνικά manga ως έφηβος με έπεισαν ότι θέλω να ζωγραφίζω και να εικονογραφώ. Όταν άρχισα να τριγυρνάω και γενικά να περνάω την ώρα μου στο κοινοτικό κέντρο της Ρώμης, ένα κέντρο όπου οι διάφορες κοινότητες της πόλης μαζεύονται για ομαδικές δραστηριότητες, κοινωνική υποστήριξη, δημόσια ενημέρωση καθώς και άλλους σκοπούς, όλοι συνεισέφεραν με τα ταλέντα τους. Μπορούσα να ζωγραφίσω και αυτό ήταν η αρχή», μου λέει ο Μικέλε σε συνέντευξη που μου παραχώρησε.
«Σε ό,τι αφορά τα κινούμενα σχέδια, πάντα ήθελα να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου σε αυτό το μέσο, το θεωρώ συναρπαστικό. Δεν ήμουν σίγουρος ότι θα μπορούσα να το κάνω με επιδέξιο τρόπο, ενώ ταυτόχρονα συνεργάζομαι με την τεράστια ομάδα που απαιτεί μια παραγωγή κινουμένων σχεδίων. Είχα την τύχη να δουλέψω με ανθρώπους που σεβάστηκαν το προσωπικό στιλ και τον τόνο μου. Επίσης, στα κόμικς μου, πάντα ανέφερα τις αγαπημένες μου μουσικές και στο πλαίσιο ενός κινουμένου σχεδίου μπόρεσα να ντύσω τις ιστορίες μου με αυτές τις μουσικές».
Το «Kobane Calling», το κόμικς μέσα από το οποίο μας συστήθηκε στα ελληνικά (παρότι δεν έχει κυκλοφορήσει ολόκληρο) είναι ένα ρεπορταζιακού τύπου κόμικ το οποίο πραγματεύεται το ταξίδι του Μικέλε στο συριακό Κουρδιστάν και στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πολιορκημένη πόλη Κομπάνι, ανάμεσα στους Κούρδους αριστερούς υπερασπιστές της δημοκρατικής αυτόνομης περιοχής της Ροζάβα, όπου ο λαός πολεμούσε ενάντια στις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους, ο Μικέλε έζησε, πολέμησε εθελοντικά στο πλευρό των Κούρδων αυτονομιστών και κατέγραψε σε ένα συναρπαστικό κόμικς όσα έζησε εκεί. Σχετικά με αυτή του την απόφαση μας λέει: «Όταν ήμουν έφηβος, οι ομάδες στις οποίες συνδέθηκα ήταν πολύ κοντά στην ιταλική κουρδική κοινότητα. Ήμασταν εκεί όταν η Ιταλία αρνήθηκε το πολιτικό άσυλο στον Οτσαλάν, και πάντα ένιωθα μια βαθιά συγγένεια με τα δεινά και τον σκοπό τους. Όταν κλήθηκα να δω πώς λειτουργούσαν τα τρία καντόνια της Ροζάβα, κοινωνικά και πολιτικά, δεν μπορούσα να χάσω αυτή την ευκαιρία».
«Κατ' αρχάς, αυτό το μέρος του κόσμου δεν είναι ποτέ στις κυρίαρχες ειδήσεις, στη χώρα μου και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Συγχέεται με τις γενικές τρομοκρατικές δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή. Και αυτό βοηθά στην ενίσχυση του οράματος που επιβάλλει η Τουρκία, ότι οι Κούρδοι είναι όλοι μια γιγάντια τρομοκρατική ομάδα. Τι κι αν οι Κούρδοι ήταν στρατηγικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στις θετικές επεμβάσεις τους στην ευρύτερη περιοχή στο παρελθόν; Αυτή τη στιγμή συμβαίνουν τόσες πολλές καταχρήσεις που δεν αναφέρονται στις ειδήσεις, που νιώθω περισσότερο από ποτέ ότι είναι απαραίτητο να ρίξουμε φως σε αυτή τη συγκεκριμένη περιοχή του κόσμου, η οποία τα τελευταία χρόνια προσπάθησε να γίνει φάρος ελπίδας για τις δημοκρατίες στην περιοχή».
Ο ίδιος μου λέει ότι το να σχεδιάζει και να διηγείται ιστορίες που έχει ζήσει δεν είναι μια στιλιστική επιλογή αλλά το μοναδικό πράγμα για το οποίο είναι ικανός. «Δεν μπορώ να διηγηθώ κάτι που δεν έχω ζήσει. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχω γράψει μια ιστορία με σκοπό να την εικονογραφήσει κάποιος άλλος».
«Αναφορικά με την επιτυχία που έχει η σειρά στο Netflix, είμαι ευγνώμων που οι άνθρωποι της παραγωγής δεν ξόδεψαν τα χρήματά τους για να με αφήσουν να το κάνω, αλλά από την κυκλοφορία της σειράς και έπειτα η ζωή μου έχει γίνει πολύ δύσκολη. Είναι τόσα πολλά τα μηνύματα, τα αιτήματα και οι προωθητικές ανάγκες της σειράς. Απλά σκοτώστε με απαλά, που λέει και το τραγούδι».
Η σειρά προκάλεσε ένα μίνι-σκάνδαλο στην Τουρκία, με την εφημερίδα «Σαμπάχ» να κατακρίνει την εμφάνιση (ως κάμεο) της σημαίας του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, γνωστού και ως ΡΚΚ, στη σειρά. «Η σημαία που σήκωσε αντιδράσεις στην Τουρκία είναι το σύμβολο του YPG (“Μονάδες Προστασίας του Λαού”, δηλαδή μιας κουρδικής πολιτοφυλακής της Συρίας), και για μένα αντιπροσωπεύει τα διακριτικά εκείνων που υπερασπίστηκαν τα δικαιώματα του λαού τους και των γυναικών ιδιαίτερα, καθώς η Συρία δεχόταν έφοδο από το Ισλαμικό Κράτος. Εκείνων που έδωσαν τη ζωή τους πολεμώντας ενάντια στον ισλαμικό φονταμενταλισμό».
Σχετικά με την απεικόνιση των προσωπικών του βιωμάτων και σκέψεων στο χαρτί και στην οθόνη και τη συνακόλουθη σύνδεση του κόσμου με αυτά, μου εξομολογείται ότι εξακολουθεί να νιώθει αμήχανα και να εντυπωσιάζεται με την ανταπόκριση που δέχεται η δουλειά του. «Αρχικά, οι ιστορίες μου είναι προσωπικές, αλλά διαλέγω αυστηρά τι θα εκθέσω και τι όχι. Δεν είναι μια άσκηση πλήρους αποκάλυψης για μένα. Αυτό που δεν σταματά να με εκπλήσσει όμως είναι η ανταπόκριση του κόσμου, το πώς μια τόσο περίεργη και δυσλειτουργική ζωή σαν τη δική μου δημιουργεί τέτοια ταύτιση στον κόσμο. Νόμιζα ότι κανείς δεν θα νοιαζόταν για τα πράγματα που σκέφτομαι και με ενοχλούν. Φαίνεται τελικά πως υπάρχουν περισσότεροι "σπασμένοι" και απογοητευμένοι άνθρωποι απ’ ό,τι πίστευα».
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως τόσο στον «Μακαρίτη Αϊ-Βασίλη», στη σειρά ή στα υπόλοιπα κόμικς του, παρά το γεγονός ότι η ιστορία και η πλοκή είναι εντελώς χιουμοριστικές, εισάγει underground ή απροκάλυπτα πολιτικές και κοινωνικές ανησυχίες ή ιδέες του. Και είναι κάτι που, όπως μου λέει, το προσπαθεί αρκετά. «Στον "Μακαρίτη Αϊ-Βασίλη" μίλησα ουσιαστικά για τους αγώνες των εργατών στην Ιταλία από τη δεκαετία του εβδομήντα, ακόμη και στα χρόνια της τρομοκρατίας, που προσφέρεται με τη μορφή της κωμωδίας και της σάτιρας για την εργασιακή εκμετάλλευση. Ήθελα να κοροϊδέψω τους φίλους μου, που είναι γονείς, με ένα πιο "αληθινό" παραμύθι για τις γιορτινές τους μέρες. Αντί γι’ αυτό, κατέληξα να ανοίξω ξανά παλιές πολιτικές πληγές. Αυτό που με τρέλανε όταν πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο ήταν ότι πολλοί μού είπαν στα social media: "Είσαι ξεπουλημένος! Κάνεις παιδικά βιβλία για να βγάλεις περισσότερα χρήματα, τώρα!" και ήταν ξεκάθαρο ότι δεν είχαν διαβάσει, ούτε καν ξεφυλλίσει, το βιβλίο».
Δειτε περισσοτερα
Η σειρά ξεχωριστών posters που παρουσιάζονται λίγο πριν από κάθε ευρωπαϊκή αναμέτρηση
Τα Fresh Voices επέστρεψαν για τον Νοέμβριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο, και ήμασταν όλοι εκεί.
Ζωγραφικά έργα, γλυπτά, σχέδια για ταινίες και θρυλικά εξώφυλλα δίσκων
Μια μαγική μουσική βραδιά με συζητήσεις και live στο Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζα Γουλανδρή
Με αφορμή την Ωκεανίδα 2024, γνωστοί καλλιτέχνες δίνουν νέα μορφή σε σανίδες που έχουν ήδη «δαμάσει» τα κύματα