Φοίβος Δεληβοριάς: «Προσπαθώ συνειδητά να μιμηθώ όσους αγαπώ»

«Αφού δεν μ’ αγαπάς και μου φέρεσαι αλλιώτικα»… Σε μια εποχή που δεν ασχολούμαι καθόλου με το ελληνικό τραγούδι κι έχω κολλήσει στον Βασίλη Νικολαΐδη, τους Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω, τους πρώιμους Φατμέ και τον Γερμανό των πρώτων δίσκων, αυτό είναι το πρώτο τραγούδι που με αναγκάζει να ακούσω ξανά έναν τραγουδοποιό που μιλάει ελληνικά. Μ’ αρέσει που αργότερα θα διασκευάσει Tom Waits, μ’ αρέσει που θα βάλει ακόμη και μπουζούκι σε κάποια τραγούδια στη συνέχεια. Λοιπόν, «Ο αόρατος άνθρωπος» και η «Καλλιθέα» είναι από τους 10 πιο αγαπημένους μου δίσκους ελληνικής μουσικής. Ακόμη πιο πέρα, το «Καταφύγιο», το «Καλοκαίρι θα ’ρθει», το «Θα ’θελα να ’μουνα εκεί» και η «Μια πίκρα» –σε ποίηση του Παλαμά– πιστεύω κρυφά ότι δεν μεταφέρουν τα συναισθήματα του Φοίβου αλλά τα δικά μου – ακόμα ψάχνω να βρω τον τρόπο που μου τα έκλεψε, αλλά χαλάλι του γιατί το αποτέλεσμα ήταν τέλειο. Εντάξει, αυτό, ο Φοίβος Δεληβοριάς έχει μια αμεσότητα στην τρυφερότητά του και δεν παίζει ρόλο αν κάνει τραγούδια, ταράτσες, νούμερα, σεμινάριο κινηματογραφοφιλίας ή έναν απλό καφέ απογευματάκι στο Αερόστατο. Από τις αρχές του Φλεβάρη θα παίζει στο Κύτταρο σε χρονολογική σειρά τους δίσκους του κι είμαι βέβαιος ότι ανάμεσα θα λέει ζεστές ιστορίες για το ένα τραγούδι ή για το άλλο. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να περάσεις το Σαββατόβραδό σου…

Το έχεις πάρει είδηση ότι δισκογραφικά πατάς σε 5 δεκαετίες; Πώς νιώθεις γι’ αυτό;
Δεν μπορώ να το πιστέψω. Πρώτον, γιατί σε όλες αυτές τις δεκαετίες έβγαλα μόλις 8 δίσκους. Δεύτερον, γιατί από το 1996 και μετά, λόγω της έλευσης του ίντερνετ, η ζωή μας δεν είχε πια κενούς χρόνους και έφυγε πολύ γρήγορα. Οι παλιότεροι βαριόντουσαν, οι μέρες ήταν ατέλειωτες, ή θα δημιουργούσες κάτι ή θα βυθιζόσουν στο ατέλειωτο ταξίμι σου. Το διαδίκτυο σου δημιουργεί μια ψευδαίσθηση δράσης. Μισείς, ερεθίζεσαι, πολιτικολογείς, νομίζεις ότι παίρνεις θέση με ειδικό βάρος, ακούς και βλέπεις όλα τα έργα κι όλα τα δωμάτια της Γης, βιαστικά και χωρίς να μασάς. Περνάει μια 5ετία κι είναι σαν να πέρασε ένας χρόνος. Κάπως έτσι και με τους δίσκους μου. Βγήκαν σε χρόνια χοάνης. Το ότι κρατούν –όσο κρατούν– μιαν εσωτερική ενότητα είναι ένα θαύμα.  

Τι σχέση έχει μουσικά ο Φοίβος του 1989 με αυτόν του 2024;
Τότε προσπαθούσα να κάνω αυτό που κάνω τώρα – και δεν μπορούσα. Όσο προσπαθούσα να γίνω ο εαυτός μου, τόσο έβγαιναν αμήχανες απομιμήσεις – του Χατζιδάκι, του Σαββόπουλου, των Κατσιμίχα, του Νικολαΐδη, ξέρω ’γω. Τώρα πάω ανάποδα. Προσπαθώ συνειδητά να μιμηθώ όσους αγαπώ, να μπω λατρευτικά στον τρόπο τους, και βγαίνει κάτι δικό μου.

Και συναισθηματικά;
Κάτι αντίστοιχο. Τότε το πάθος μου κατέστρεφε τις σχέσεις. Έμπαινα με τα μούτρα, όπως όλοι οι νέοι, και μάτωνα πάνω στον τοίχο με τις ψευδαισθήσεις. Τώρα είμαι καθισμένος στην πέτρα της υπομονής, το πάθος ασίγαστο, αλλά κρυμμένο πίσω από ένα poker face, η απαίτηση μηδενική. Και η αγάπη μού χαρίζεται –όσο μου χαρίζεται– σαν απροσδόκητο δώρο.

Γιατί αποφάσισες στον νέο κύκλο των συναυλιών σου να κάνεις μια αναδρομή στη δισκογραφία σου; Τι είναι αυτό που εκπροσωπεί κάθε δίσκος για έναν μουσικό;
Η σκληρή αλήθεια είναι η εξής: με πήγε η κόρη μου στο «Eras Tour», την ταινία-κονσέρτο, όπου η Taylor Swift παρουσιάζει χρονολογικά τους δίσκους της. Μου φάνηκε φοβερή ιδέα: να παίξω τους δίσκους της στο Κύτταρο. Δοκίμασα στις πρόβες το «Shake it off». Το είπα απαίσια. Κι έτσι συμβιβάστηκα με το να παίξω τους δικούς μου.

Τους δίσκους σου τους βάζεις πότε πότε να τους ακούσεις; Τι σε εντυπωσιάζει ακούγοντάς τους; Υπάρχει τίποτα που να σου φαίνεται απαίσιο;
Ειδικά στους παλιούς, γελάω πολύ με τη φωνή μου, είναι μικρομέγαλη και απολύτως άτεχνη. Επίσης κάποιοι στίχοι μου, κάποιες ηχητικές μου προσεγγίσεις ψάχνουν κάτι στα τυφλά και δεν το βρίσκουν. Γενικώς, οι μισοί δίσκοι μου θα ήθελα να είναι πολύ καλύτεροι απ’ ό, τι είναι. Τους μόνους που θα άφηνα απαράλλαχτους είναι «Ο καθρέφτης», «Ο αόρατος άνθρωπος», η «Καλλιθέα» και το «ΑΝΙΜΕ». Όχι ότι τους άλλους θα τους ξανάφτιαχνα, δεν μου αρέσουν οι εξωραϊσμοί και οι αναστηλώσεις.

Για ποιους λόγους διάλεξες καθέναν από τους μουσικούς που θα έχεις μαζί σου στο Κύτταρο;
Η ορχήστρα του Κυττάρου είναι μέρος της ιστορίας της ζωής μου. Με όλους πέρασα τα πιο γόνιμα χρόνια μου, τη δεκαπενταετία 2010-2025. Είναι σπουδαίοι μουσικοί, βάζουν την καλλιτεχνία πάνω από το μεροδούλι και αλλάζουν τον ήχο τους συνέχεια, όπως μου αρέσει να κάνω κι εγώ. Ξέρω πως θα κάνουμε διαλείμματα, ξέρω όμως επίσης πως θα τους ήθελα για πάντα μαζί μου… Το τελευταίο live της ζωής μου θα ήθελα να το κάνω μ’ αυτούς: Σωτήρη Ντούβα, Κωστή Χριστοδούλου, Κώστα Παντέλη, Yoel Soto, Χρήστο Λαϊνά.

Έχεις δεχτεί σκληρή κριτική για κάποιες από τις δουλειές σου. Σε κάποιες περιπτώσεις έως και εμμονική. Έθιξες αυτό το ζήτημα και στα «Nούμερα». Τι σε πείραξε, γιατί σε πείραξε, πόσο σε πείραξε;
Ευτυχώς, η κριτική που δέχομαι από ορισμένους ανθρώπους είναι τόσο υστερική, τόσο λιβελογραφική και εμμονική, που προδίδει εύκολα τα προσωπικά θέματα του εκάστοτε γράφοντος. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είμαι ανοιχτός στην αρνητική κρίση. Όταν έχει βάθος, σε πάει πιο μπροστά. Και την έχω δεχτεί από πολύ μεγάλους του είδους, καθώς κι απ’ τους κοντινούς μου φίλους. Οι μεγάλοι κριτικοί βεβαίως δεν είχαν ούτε έφεση στον κουτσομπολίστικο, τοξικό λόγο, ούτε ήταν πολιτικά εξαρτώμενοι, όπως αυτοί που μου επιτίθενται.

Έχεις δεχτεί κριτική και για τις απόψεις που έχεις κατά καιρούς εκφράσει. Αυτό σε ενοχλεί το ίδιο;
Όχι, γιατί δεν έχω το αλάθητο. Επίσης, συμμετέχω ισότιμα, όπως όλοι, στην καφενεϊακή συζήτηση. Βεβαίως, έχω συκοφαντηθεί. Το ότι αντιπαθώ και κρίνω μια κυβέρνηση ή ένα κυβερνητικό στέλεχος δεν σημαίνει ότι είμαι με κάποιο κόμμα ή ότι εξυπηρετώ κάποια πολιτικά συμφέροντα. Ήμουν, είμαι και θα είμαι πολιτικά ανεξάρτητος και φανατικά πολίτης. Πιο κοντά στις αριστερές και στις αναρχικές ιδέες από μικρός, χωρίς όμως κανένα μίσος για τους λεγόμενους συντηρητικούς – ανδρώθηκα άλλωστε μέσα στο ανοιχτό, φιλελεύθερο κλίμα του Χατζιδάκι. Απολύτως μακριά από την άκρα δεξιά, τον εθνικισμό και τις εμμονές του με τις φυλές και τα φύλα. Και ποτέ, μα ποτέ, μέλος ή οπαδός συγκεκριμένου κόμματος.

Ανέφερα πριν τα «Νούμερα». Δεν έχουν αναγγελθεί για την ώρα. Σου λείπουν καθόλου; Θα ήθελες να τα ξανακάνεις;
Ίσως, αλλά όχι στην ΕΡΤ. Η ΕΡΤ δεν μας φέρθηκε καλά, ούτε καν μας πήραν να μας πουν ότι η εκπομπή δεν θα συνεχίσει, παρ’ ότι μας είχαν βάλει να γράφουμε και να ετοιμαζόμαστε. Τα ίδια έκαναν και σε άλλους, στα «Πλάνα με ουρά» π.χ. Τι να κάνουμε, η ΕΡΤ διαχρονικά δεν μας αγαπάει όσο την αγαπάμε. Βεβαίως τους δίνω κάθε δικαίωμα να μην τους αρέσει αυτό που κάναμε κι ας είχε την επιτυχία που είχε. Θα μπορούσαν να φερθούν καλύτερα όμως. Τέλος πάντων, εμείς ως παρέα αγαπηθήκαμε και προτείναμε και κάτι που δεν ήταν απ’ τα έτοιμα, είχε ρίσκο και τσαλάκωμα, και ήρθαν όλοι με αγάπη να το μοιραστούμε. Μόνο χαρά μου έμεινε απ’ αυτό.    

Η «Ταράτσα» σου λείπει; Αυτήν θα την ξαναέκανες;
Η «Ταράτσα» εννοείται πως θα ανοίγει ξανά, όποτε έχουμε το κέφι. Ίσως, μάλιστα φέτος, 3 χρόνια μετά την τελευταία φορά, να έχει λόγο να ξαναπλώσει τα ασπρόρουχά της κάτω απ’ το αθηναϊκό φεγγάρι.

Και οι δύο αυτές ιδέες, «Ταράτσα» και «Νούμερα», ήταν παράξενες, αντισυμβατικές θα έλεγε κανείς. Υπάρχει κάποια καινούργια εξίσου παράξενη ιδέα που επεξεργάζεσαι αυτόν τον καιρό; Υπάρχει μέσα σου ένα «I Have A Dream», ας πούμε;
Ναι, αλλά το κρύβω, μην καεί στο φως.

Υπάρχουν άνθρωποι που ήταν κοντά σου και για κάποιον λόγο δεν είναι πια. Δεν μιλάω για έρωτες μόνο αλλά και για φίλους, για συνεργάτες… Υπάρχουν κάποιοι που σου λείπουν πολύ;
Βέβαια. Δεν αντέχουν, δυστυχώς, όλες οι φιλίες στον χρόνο. Δεν είναι πολλοί, κάνα δυο φίλοι είναι που –χωρίς να καταλάβω το πώς και το γιατί– έκαναν πράγματα ασυγχώρητα. Με παρηγορεί το ότι, για να το κάνουν, δεν θα υπήρχε ισχυρό θεμέλιο στην αγάπη μας. Με όλους τους άλλους, ακόμη και με τους φίλους από το Δημοτικό, είμαστε ακόμη πολύ κοντά. Δεν είμαι καβγατζής ούτε παρεξηγιάρης, είμαι δε απόλυτα αφοσιωμένος. Μόνο η τάση μου για δημιουργική απομόνωση μπορεί να είναι παρεξηγήσιμη καμιά φορά. Αλλά οι φίλοι μου αυτό το ξέρουν και το σέβονται.

Τι σ’ αρέσει πιο πολύ αυτόν τον καιρό;
Αυτό το σεμιναριάκι κινηματογραφοφιλίας που κάνω στο «Βaumstrasse» κάθε Τετάρτη. Έχουμε ζουρ φιξ με μιαν υπέροχη παρέα σινεφίλ, βλέπουμε πράγματα και συζητάμε μέχρι αργά. Ανυπομονώ για τις Τετάρτες.

Τι νοσταλγείς περισσότερο;
Τα καλοκαίρια μου στην παλιά Νέα Μάκρη στα χρόνια του ’80. Ένα «Stranger Things» χωρίς τον τρόμο. BMX, μουσική, ταινίες, φάρσες και μεταφυσική. Αυτό το κλίμα κρύβεται πίσω απ’ όλα τα παρεΐστικα εγχειρήματά μου.

Υπάρχει κάτι που φοβάσαι για το μέλλον;
Μόνο την ανυπεράσπιστη ασθένεια φοβάμαι, τα άλλα όλα παλεύονται.

Πώς θέλεις να είναι ο κόσμος και ο μικρόκοσμος που σε περιβάλλει στο επόμενο διάστημα;
Σαν ευλαβικό σινεμά. Σαν μπαρ χωρίς μουσική κονσέρβα. Σαν ζευγάρι μέσα σε κουβέρτα.