Ο Νικήτας Κλιντ, το Internet και οι Ρόδες United

Ζωγραφίζει με χρώματα, ήχους και λέξεις. Ο Νικήτας Κλιντ, ένας άνθρωπος που εν μέρει ευθύνεται για τη διάδοση του hip hop στην Ελλάδα, ξεκίνησε γράφοντας τα πρώτα του ραπ στις αρχές των 90s και τώρα, που αρχίζουν τα 20s, μας ρολάρει με τις Ρόδες United σε ηχόκοσμους όπου ακόρντα του Τσιτσάνη γίνονται ένα με ροκ, φάνκι, τζαζ ρυθμούς. Ακολουθώντας πάντα απαιτητικούς δρόμους και αδιαφορώντας για τα εύκολα μονοπάτια, ανάρτησε το νέο άλμπουμ των Ρόδες United στο διαδίκτυο. Μία από τις πιο τολμηρές φωνές των καιρών μας έχει πολλά πράγματα να πει.

Γιατί ονομάσατε αυτό το άλμπουμ «Internet»;
Από το μακρινό 2010 κιόλας το είχαμε ανακοινώσει ως τίτλο του 3ου δίσκου που δεν ολοκληρώσαμε ποτέ με τις original Ρόδες, λίγο πριν διαλυθεί η μπάντα εκείνη. Δεν ξέρω γιατί αλλά μου είχε κολλήσει. Μετά το «Cheap Science: Enemy», που ήταν η τελευταία δουλειά που έβγαλα με τον Θεοφανέλλη της Archangel Music, με απασχολούσε πολύ το πώς θα κινούσα τη μουσική μου μέσα από το διαδίκτυο. Η μουσική βιομηχανία με την παλιότερη έννοια εμφανώς κατέρρεε μαζί με όλα τ’ άλλα μες στην κρίση και τα smartphones. Η προφητεία μπορείς να πεις ότι εκπληρώθηκε με το ανέβασμά του στο YouTube.

Γιατί αυτή η στιγμή; Μέσα σε 4 μέρες το ανέβασες όλο.
Διάβασα ένα σχόλιο και μ’ άρεσε: «Δεν το ’βγαζες τόσο καιρό γιατί τα χρόνια αυτά ήταν τόσο τοξικά που θα ’παιρνε η μπάλα και τον δίσκο» και υποθέτω πως αυτός που το ’γραψε έχει δίκιο. Τα τελευταία χρόνια ήμουν βέβαια σε επαφή με την ΕΜΙ και κάναμε αρκετή δουλειά με τις άδειες των samples κυρίως, αλλά δυστυχώς δεν ευδοκίμησε η προσπάθεια. Παρόλο που ήταν δική μου παραγωγή με δικά μου έξοδα και δεν ζήταγα παράλογα πράγματα, δεν τα βρήκαμε. Μού ’κανε εντύπωση όμως το γεγονός ότι τους πιέζουν τα κεντρικά της Universal για να υπογράφουν urban δουλειές. Ίσως μιλάνε μια άλλη γλώσσα, ίσως έχουν συνηθίσει αλλιώς… Έχω αγάπη για την ΕΜΙ και την Αρβανιτάκη, που παλιότερα τα ’χα βάλει μαζί της, μα και για όλους που συνεργάζομαι, no hard feelings. Κεφάλαιο για να τον κόψω τον δίσκο μόνος μου δεν είχα, οπότε η άλλη λύση ήταν το crowdfunding, που όμως το είχαμε ήδη προσπαθήσει και δεν μας βγήκε. C’est la vie. Θα σκεφτούμε πότε θα βγει σε spotify και τέτοια. Μάλλον στο bandcamp πρώτα. Τα πράγματα πάντως αλλάζουν γρήγορα και το βλέπω θετικά. Η απόφαση να το ανεβάσω ήταν της στιγμής, αν και οι δικοί μου με πιέζανε ελαφρώς. Τελικά δεν ήταν σαν το «Dune» του Jodorovsky, αφού η δουλειά τελείωσε κι είναι εκεί έξω, αν και όλη αυτή η Οδύσσεια του «Ιnternet» μου ’μαθε πολλά. Παρόλα αυτά έχει και τον κινηματογράφο του μέσα, έχει και κάνα δυο βιβλία.

Υπάρχουν τραγούδια εμπνευσμένα από κάποια βιβλία;
Nαι, το «Thakrya» το ’γραψα αφού διάβασα τη «Σειρήνα» του Τζουζέπε ντι Λαμπεντούζα που ’χει γράψει τον «Γατόπαρδο», που είναι κλασική ταινία, και το «Sapiens Love» μόλις διάβασα το «Sapiens» του Harari. Η φωνή του ποιητή Derek Walcott ακούγεται από δω κι από κει. Για το «Γρηγόρη Λαμπράκη και Φύσσα γωνία» είχα στο νου μου προφανώς το «Ζ». Επίσης μιας και ο δίσκος είναι αφιερωμένος στον γιο μου Δημήτρη και την ανιψιά μου την Τζένα, να πω κι ότι διάβασα και το «Όρια στην παιδική παντοδυναμία» του Naοuri και με βόηθησε πολύ.

Πόσες ώρες περνάς τη μέρα στο διαδίκτυο; Προέρχεσαι από τη γενιά που μεγάλωσε χωρίς αυτό.
Υπάρχουν μέρες που μπορεί να μην μπω και καθόλου. Άλλες, όπως όταν έκανα τα uploads τραγούδι-τραγούδι, ώρες ολόκληρες. Χρησιμοποιώ και τα social media, για προώθηση και επικοινωνία μέχρι και για να γράφω τα δικά μου. Τα πράγματα γενικώς είναι πολύ καλύτερα με το διαδίκτυο, περισσότερες επιλογές, περισσότερη ελευθερία στους μουσικούς να ακουστεί το υλικό τους. Εξού και τα φαινόμενα Bieber και Παντελίδη, ή εδώ σε μας με το rap take over που συμβαίνει στα charts. Όμως η ημιμάθεια και η εύκολη κουβεντούλα, καθώς και τα fake news και όλη αυτή η παραφιλολογία, έχουν και έναν αρνητικό αντίκτυπο. Μπορεί να μη μεγάλωσα με το ίντερνετ, αλλά μεγάλωσα με τους πρώτους υπολογιστές. Με τα αδέρφια μου είχαμε έναν Amstrad και σκάλιζα την Basic και μια αρχαία γλώσσα που ζωγράφιζες, Dr Logo νομίζω τη λέγανε.

Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στους ρεμπέτες, το λαϊκό τραγούδι;
Ε... εδώ μεγαλώσαμε, αυτά ακούγαμε γύρω-γύρω. Μικρός μού άρεσε το «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» του Βαμβακάρη. Επίσης το ρεμπέτικο έχει μεγάλη αντιστοιχία με τα blues και την jazz της ίδιας εποχής, πιστεύω οι μεν άκουγαν τους δε από τη Δύση στην Ανατολή και vice versa. Το στερεότυπο του ρεμπέτη αλλά και του ράπερ είναι λίγο κιτς φολκλόρ, όταν γίνονται ένα με το ζόρι, σαν αυτοσκοπός. Η μουσική όμως είναι που μετράει κι όχι τα τραγούδια για μπάφους ή το στιλάκι το μάγκικο. Γι’ αυτό κι ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν απ’ τους πρώτους που τα εκτίμησε κι ας μην ήταν από την Τρούμπα και μάλιστα όταν όλοι σνόμπαραν τον Μάρκο και τους άλλους ως ξεπερασμένους. Η μουσική είναι που αξίζει κι όχι το attitude που κοπιάρουν πολλοί σήμερα. Τα λαϊκά το ίδιο, όταν οδηγώ ακούω κάτι άγνωστους σταθμούς, πολύ χαμηλά, και παίζουν όλη μέρα τέτοια. Τη μουσική που παίζει το ράδιο δύσκολα την αντέχει κανείς – πολλή βαβούρα. Σπίτι μου δεν παίζει κάτι όλη την ώρα, το μισώ αυτό όταν το κάνουνε, με τρελαίνει. Θέλω να ακούω και κάνα πουλάκι, τον ήχο του περιβάλλοντος, να ηρεμεί το κεφάλι μου.

Ανήκεις στην κατηγορία των δημιουργών που παρεμβαίνουν κι έχεις στοχοποιηθεί συχνά. Τι σε ξενερώνει στη δημόσια σφαίρα, στα social media;
Εμένα με έχουν στοχοποιήσει στον δρόμο, στην πραγματική ζωή, όχι μόνο στα social media που είναι και harmless. Μέχρι τώρα πάντως έχω αποφύγει τα χειρότερα, δεν με έχουν βάλει κάτω οι τραμπούκοι, αριστερά και δεξιά. Κάποιοι θέλουν να έχουν το μονοπώλιο στον αντιφασισμό, άλλοι στον φεμινισμό, άλλοι στην οικολογία και κοιμούνται με τα identity politics αγκαλιά. Όσοι απ’ αυτούς φτάνουν στο σημείο να σπάνε, να καίνε ή να δέρνουν ή και να ανέχονται τέτοια πράγματα έχουν περάσει την κόκκινη γραμμή και είναι για λύπηση στην καλύτερη. Όπως είπε κι ο Δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, το σκοτάδι δεν μπορείς να το διώξεις με το σκοτάδι. Μόνο το φως μπορεί να το κάνει αυτό. Από την άλλη, περιμένω με υπομονή και την καταδίκη της ΧΑ, τόσα χρόνια τράβηξε η δίκη, άντε να τελειώσει και να κάτσει και ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του – αμήν και πότε. Νομίζω ότι πια είναι κοινώς αποδεκτό ότι μιλάμε για μια εγκληματική και νεοναζιστική οργάνωση που εκμεταλλεύτηκε τα χρόνια του μίσους και μπήκε στη Βουλή. Ακριβώς όπως είχε κάνει και το ίνδαλμα του Μιχαλολιάκου και των ομοίων του. Ο ύμνος των ναζί έλεγε σε ένα σημείο «εμπρός με τα συνδικάτα», σου θυμίζει κάτι; Εδώ στην Ελλάδα κυριαρχεί μια ανάλογη μορφή συνδικαλισμού που όποτε θιχτούν τα ταμπού αξιολόγηση, μηχανογράφηση και διαφάνεια ή διοικητική ανεξαρτησία ή συνεργασία με ιδιώτες, συσπειρώνεται και βοηθά στο μπάχαλο. Ούτε επανάσταση θέλουν να κάνουν ούτε τίποτα τέτοιο. Ο καθένας τα προνομιάκια του θέλει και να μην τους ελέγχει κανείς. Έτσι φτάνεις στο σημείο η ΟΛΜΕ να συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται. Για όλα αυτά κανείς δεν μιλάει δημόσια αλλά όλοι τα ξέρουν. Κάποτε πρέπει να προχωρήσουμε λίγα βήματα μπροστά.

Ανήκεις στους πρωτεργάτες της ελληνικής hip hop σκηνής και στους πρώτους που πειραματίστηκαν με άλλους ήχους. Τι έχει αλλάξει από το 1993, που έπιασες μικρόφωνο, μέχρι σήμερα;
Η μουσική πάει μπροστά. We gotta keep movin’ on. Όλα αλλάζουν αλλά στο τέλος πάντα μουσική είναι. Σίγουρα οι νέες γενιές έχουν πολλά περισσότερα μέσα στη διάθεσή τους, πράγμα καλό. Νομίζω πως έχουν ξεφύγει κι από την κατάρα τη νεοελληνική και συνεργάζονται πιο εύκολα. Στην Ελλάδα κανείς δεν συνεργάζεται, η συνεργασία δεν συμβαίνει ποτέ, ή θα τσακωνόμαστε και θα θαβόμαστε ή θα ακολουθούμε πάντα έναν μαλάκα που θα βάζει τους κανόνες. Ελπίζω όμως πως πάνε αυτά πια και είναι παρελθόν.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο κλισέ στο ελληνικό hip hop;
Το βαρύ το ψευτοαντριλίκι και οι απλοϊκά μαρξιστικοί στίχοι.

Πώς βρέθηκες στο Περιστέρι;
Έχω ζήσει σε πολλές γειτονιές. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Γκύζη και στα 18 ήθελα να φύγω από το σπίτι για να ζήσω τη ζωή μου. Ήταν πιο σκοτεινή η πόλη τότε, υπήρχαν πολύ λιγότερα ερεθίσματα, δεν κατάφερα να περάσω Αρχιτεκτονική και γνώρισα τον Μιχάλη και τις διάφορες μουσικές παρέες. Έχω μείνει από το Πέραμα μέχρι τα Βόρεια Προάστια. Στο Περιστέρι ήρθα πριν πέντε χρόνια περίπου για οικονομία αλλά και λόγω του φιλικού περιβάλλοντος, αφού χρειαζόμουν λίγο μεγαλύτερο πια. Μου αρέσει που είναι κοντά στο κέντρο αλλά δεν έχει τη βρωμιά, τον θόρυβο, τα σπασίματα που μπορεί να συναντήσεις εκεί. Δυστυχώς στο κέντρο της Αθήνας πολλοί βγάζουν τα ψυχολογικά τους. Παίρνουν ένα ταξάκι από τη γειτονίτσα τους και κατεβαίνουν για κομπλεξοθεραπεία. Είναι ανθρώπινο το Περιστέρι, με δική του αγορά, και νιώθω πως έχω εγκατασταθεί. Δεν με βλέπω να το κουνάω σύντομα. Εξάλλου από μικρός προτιμούσα τα δυτικά.

Τι σε ώθησε στη ζωγραφική;
Από μικρός αυτό έκανα κι όχι μουσική. Από μωρό παιδί. Είναι η τέχνη μου τα εικαστικά. Τουλάχιστον έτσι μου λένε αυτοί που με ξέρουν καλά.

Θυμάσαι το πρώτο άλμπουμ που αγόρασες;
Το σάουντρακ του «Batman» από τον Prince.

Πολιτική και άλλα σκατά. Ψήφισες σε αυτές τις εκλογές; Βλέπεις με περισσότερη αισιοδοξία τη νέα δεκαετία ή όχι;
Ψηφίζω γιατί πιστεύω στη δημοκρατία. 18 χρονών μπήκα σε στούντιο για το πρώτο μου ραπ και μέσα στους αγγλικούς τότε στίχους έλεγα «democratic actions besides hip hop». Αυτό για όσους αυτοπαραμυθιάζονται ότι έχω αλλάξει τις αρχές μου. Απλά δεν καταλαβαίνουν πράμα από όσα έχω γράψει. Έχουν μεγαλώσει με το πασοκικό αφήγημα καλός Ανδρέας - κακός Μητσοτάκης. Στη δημοκρατία, λοιπόν, πολλές φορές η ψήφος είναι μια στρατηγική επιλογή. Η δημοκρατία δεν τα πάει καλά με την προσωπολατρεία και πολλές φορές χρειάζεται tactical voting. Δεν σημαίνει πως δένεσαι με το κόμμα που επιλέγεις. Με κατηγόρησαν ότι έγινα Ποταμίσιος ενώ απλά μίλησα εκεί για τον λαϊκισμό, τον εθνικισμό, τη ΧΑ και τη σημασία του κέντρου και της ύπαρξης κεντρώων κομμάτων. 1.000 ποτάμια να φτιάχνονταν το ίδιο θα ’κανα, δεν με αφορούσε και τόσο ποιος ήταν ο αρχηγός ή τι θα γινόταν μετά. Ακόμα δεν έχουμε κέντρο και αυτό δημιουργεί πόλωση και αστάθεια. Θέλω να πιστεύω πως δεν θα ζήσουμε ξανά αυτό το ξεφτιλίκι των προηγούμενων χρόνων. Ξεφούσκωσε ο ελληναράδικος αντιευρωπαϊσμός και το πολύ αντριλίκι με τα σκισίματα των μνημονίων και τα δεν πληρώνω και τα λοιπά. Χτύπησαν το χέρι στο τραπέζι αλλά το φαγητό δεν ήρθε ποτέ. Πόσα χρόνια τώρα μόκο όλοι για τους μετανάστες, μόνο εργαλειοποίηση και υποκρισία. Έπρεπε, ας πούμε, να γίνει έστω μια προσπάθεια να λυθεί το θέμα των ασυνόδευτων παιδιών, ήταν μια φρίκη αυτό που ζούσαν τόσο καιρό.

Ποιο είναι το πιο απρόσμενο πράγμα που άκουσες από τον γιο σου;
Διάφορες βρισιές που πετάει για να δει τα όριά μου. Μέχρι και τραγουδιστά με κράζει. Γελάω και του λέω ότι δεν υπάρχουν κακές λέξεις, μόνο κακές σκέψεις. Με τους άλλους είναι ευγενής, του ’χω μάθει το παρακαλώ και το ευχαριστώ και γενικά του βάζω όρια για να μη γίνει μουσολινάκος. Τα παιδιά ηρεμούν με τα όρια, με τη λογική τιμωρία όταν χρειαστεί, με το σταθερό πρόγραμμα στα βασικά και με το να τους μιλάς απλά και ειλικρινά κι όχι μπεμπεδίστικα και με υπεκφυγές. Επίσης ποτέ δεν αθετείς μια υπόσχεση, καλύτερα να μην τη δώσεις ποτέ. Πριν λίγες μέρες τον ρώτησα, αν συμφωνούσε να βάλω ένα βίντεο με μένα κι αυτόν στο τραγούδι «Βαλσάκι νεκρών» από τον δίσκο, όπου ήμασταν στη θάλασσα και χτίζαμε έναν πύργο και μου πε «μπαμπά, μήπως αυτά που κάνουμε για μας δεν είναι για να τα βλέπουν όλοι;» Έμεινα παγωτό και χάρηκα τόσο πολύ. Σχεδόν πάντα μαθαίνουν, κυρίως μέσω του παραδείγματος. Ό,τι κάνεις, αυτά κάνουν.

Ποια από τις δουλειές που έκανες σου άρεσε λιγότερο; Κάθε δουλειά έχει τα ψεγάδια της. Αν είσαι τυχερός κι έχεις καθαρό μυαλό, τα βλέπεις κάποτε και προχωράς. Γενικά δεν έχω μετανιώσει για τίποτα, ακόμα και για τα πιο naive πράγματα που ’χω κάνει.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος συμβιβασμός που έκανες στη ζωή σου;
Δεν βλέπω την έννοια του συμβιβασμού ως αρνητική. Συμφωνώ με αυτόν που είπε ότι οι έξυπνοι άνθρωποι αλλάζουν γνώμη και το λέω και στον γιο μου σαν συμβουλή. Χωρίς τον συμβιβασμό δεν μπορούν δυο μέρη να συνεννοηθούν και να ολοκληρώσουν το οτιδήποτε, είτε είναι μια δουλειά είτε είναι μια σχέση. Πάει μαζί με τη συνεργασία, που λέγαμε ότι μας λείπει.

Επιτυχία για σένα είναι…
Να μη μοιάσω στους εχθρούς μου και να ζω τη ζωή μου, να δουλεύω, να μη παραστεναχωριέμαι για ό,τι δεν ελέγχω και να μεγαλώνω το παιδί μου αναλόγως.

Θα δούμε τις Ρόδες να γυρίζουν ζωντανά στο μέλλον με αφορμή το «Internet;»
Δεν σταμάτησα να παίζω μουσική ακόμα. Είτε σόλο είτε με μπάντα. Όποιος θέλει, μπορεί να ακούσει τον δίσκο μας στο YouTube, αν μπει στον λογαριασμό Nikitas Klint (https://www.youtube.com/playlist?list=PLTK4vobz6OBtjyyAQA191R_Qf-TQMXLw4). H δουλειά είναι συλλογική, όσο κι αν είχα την εποπτεία, και ευχαριστώ όσους συμμετείχαν, έπαιξαν, συνεισφέραν και πίστεψαν σε αυτήν, αλλά και όσους θα την αγαπήσουν.