Γεωργία Παΐζη, πώς πραγματικά γυρίζεται μια ασφαλής ερωτική σκηνή στο σινεμά;

Πίσω στο 1972, όταν στους κινηματογράφους βγαίνει με φόρα και ανάθεμα το «Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι», το κοινό παραμιλά με τη σκηνοθετική διάνοια του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, που έπλασε μια ιστορία πάθους ανάμεσα σε δύο αγνώστους, τη Ζαν (Μαρία Σνάιντερ) και τον Πωλ (Μάρλον Μπράντο). Τότε, κανείς δεν γνωρίζει ότι η αμαρτωλή ερωτική σκηνή με το βούτυρο, ήταν μια σκηνή εκτός σεναρίου, η αποτύπωση ενός on screen βιασμού, για τον οποίο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής είχαν συνωμοτήσει εναντίον της -οριακά ενήλικης- και άσημης Σνάιντερ.

Η σκηνή θα απογείωνε τη φήμη, αλλά θα κατέστρεφε την καριέρα της νεαρής ηθοποιού που από τότε και για πάντα θα αντιμετωπιζόταν με ελαφρότητα, χλεύη και ως σεξουαλικό αντικείμενο. Η ίδια κατάφερε να μιλήσει γι’ αυτή τη μοιραία –για την πορεία της- σκηνή, μόλις το 2007, να δηλώσει ότι θα έπρεπε να είχε μιλήσει σε δικηγόρο, να μην αφήσει τον εαυτό της να εκτεθεί σε κάτι για το οποίο ποτέ δεν συμφώνησε. Πέθανε με αυτό το στίγμα το 2011 σε ηλικία 58 ετών.

Και ενώ η ιστορία της Σνάιντερ είναι από τις πλέον γνωστές, όπως και του πρωταγωνιστικού διδύμου Αντέλ Εξαρχόπουλος και Λέα Σεϊντού στη «Ζωή της Αντέλ» (σ.σ.: οι πρωταγωνίστριες είχαν αποκαλύψει την αφόρητη πίεση του σκηνοθέτη Αμπντελατίφ Κεσίς με τις λεσβιακές ερωτικές σκηνές), μέχρι και πριν την επέλαση του #MeToo στον χώρο του θεάματος, πολλά τέτοια περιστατικά έμεναν στη σκιά. Η αλλαγή δεδομένων στα κινηματογραφικά σετ έφερε μαζί και τον θεσμό των intimacy coordinators («συντονιστές οικειότητας» στα ελληνικά), μία ιδιότητα που έγινε ευρέως γνωστή μέσα από σειρές όπως το Game Of Thrones, όπου η βία και το σεξ εναλλάσσονταν σε κάθε δεύτερη σκηνή.

Η ιδιότητα των intimacy coordinators είναι αυτή που σε κινηματογραφικά και τηλεοπτικά σετς και σε θεατρικές πρόβες εξασφαλίζουν ότι όλα συμβαίνουν σε περιβάλλον ασφάλειας, ορατότητας και συναίνεσης και στο πλαίσιο του 8ου Φεστιβάλ WIFT είχαμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε με τη Γεωργία Παΐζη, την πρώτη ελληνίδα επαγγελματία από τον χώρο των παραστατικών τεχνών που εξειδικεύεται ως intimacy coordinator. Λίγο πριν το εξαιρετικά ενδιαφέρον workshop της για τις «Πρακτικές και τα εργαλεία συναίνεσης στην οπτικοακουστική παραγωγή», η εισηγήτρια διέλυσε μύθους και θρύλους των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών σετ, για το πώς γυρίζονται οι σκηνές σεξ και βίας και άλλα που καλό είναι να μη μένουν στη φαντασία, αλλά να χορογραφούνται και να οργανώνονται με ασφάλεια και συναίνεση.

Η Γεωργία Παΐζη με αφορμή το 8ο Φεστιβάλ Wift, μιλά για την απαραίτητη στον κόσμο του θεάματος ιδιότητά της και το workshop που ετοιμάζει

— Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: τι ακριβώς κάνει μία / ένας / ένα intimacy co-ordinator σε ένα κινηματογραφικό / τηλεοπτικό σετ ή σε μία θεατρική πρόβα και γιατί σε χρόνια που ακολούθησαν τις ευεργετικές πιέσεις του #MeToo, η συγκεκριμένη ιδιότητα είναι απαραίτητη στον κόσμο των παραστατικών Τεχνών;

Αν αναλογιστούμε το φάσμα της ανθρώπινης έκφρασης που μπορεί να μπει κάτω από τον όρο οικειότητα (intimacy), θα διαπιστώσουμε ότι η εγγύτητα, το άγγιγμα, το σώμα και το δέρμα ως έννοιες συγκεντρώνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του πώς συμμετέχουμε, πώς βιώνουμε, και πώς μοιραζόμαστε την ανθρώπινη εμπειρία.

Μπορεί όταν μιλάμε για intimacy coordination να σκεφτόμαστε πρωτίστως μια ερωτική σκηνή, ένα γυμνό πλάνο ή ένα φιλί, αλλά ακόμα και μια μουσουλμάνα ηθοποιός που κατεβάζει την hijab της, ένα κορίτσι που πλένει τον ανάπηρο πατέρα του, και ένα έφηβο αγόρι που χαϊδεύει το μάγουλο ενός άλλου εφήβου με το πίσω μέρος της παλάμης του, είναι υλικά οικειότητας και μάλιστα ιδιαίτερα φορτισμένα.

Φυσικά αυτές οι πρώτες τρεις μεγάλες κατηγορίες υλικού (η αναπαράσταση του σεξ, το φιλί και το γυμνό) είναι εκείνες στις οποίες η σύμπραξη ενός επαγγελματία οικειότητας είναι απαραίτητη κατ' αρχάς για την διασφάλιση ενός περιβάλλοντος μέσα στο οποίο όλα τα συνεργαζόμενα άτομα νιώθουν και είναι ορατά και ασφαλή. Ωστόσο, οι intimacy coordinators (IC) κάνουμε κάτι πέρα από αυτό. Συμβάλλουμε στο δραματουργικό βάθος αυτών των σκηνών, στην αυθεντική αναπαράσταση μη-κυρίαρχων ταυτοτήτων, και στην αφήγηση της τρυφερότητας, της ευαλωτότητας, ακόμα και της βίας, μέσα από τα επίπεδα εγγύτητας και έκθεσης της εκάστοτε «χορογραφίας».

Οι συντονιστές οικειότητας λοιπόν είμαστε συχνά μονοπρόσωπα συνεργεία, ειδικά εξειδικευμένοι επαγγελματίες κίνησης που συγκεντρώνουμε συγκεκριμένες τεχνικές και κοινωνικές δεξιότητες για τον συντονισμό όλων των τομέων που συμπράττουν σε μια οπτικοακουστική ή θεατρική παραγωγή. Είμαστε παρόντα στις ακροάσεις, στη δραματουργική ανάλυση, στην πρόβα, στο γύρισμα, στο μοντάζ, ακόμα και σε κάποιες από τις παραστάσεις, με επίκεντρο της δουλειάς μας τη χαρτογράφηση της περιοχής στην οποία το σκηνοθετικό όραμα συγκλίνει με τα πλαίσια μέσα στα οποία επιθυμούν να «κινηθούν» οι ηθοποιοί. Ο χώρος αυτός είναι ο καμβάς μας, το ερευνητικό μας ερώτημα, το εξωτερικό σχήμα της ιστορίας που θα αφηγηθούμε. Θα θέλατε κάποια πιο τεχνικά παραδείγματα;

— Ναι, φυσικά! 

Πάμε να τα δούμε, λίγο:

• Αν ένας ηθοποιός εμφανίζεται γυμνός στη σκηνή, ελέγχουμε μαζί με τη διεύθυνση σκηνής τις γωνίες θέασης ολόκληρου του θεάτρου, ώστε να τηρηθεί η συμφωνία για το ποια μέρη του σώματός του εκτίθενται και πώς.
• Για το γύρισμα μιας τηλεοπτικής παραγωγής που δύο χαρακτήρες εμφανίζονται να κάνουν σεξ φαινομενικά γυμνοί, συνεργαζόμαστε με το τμήμα κοστουμιών για την κατασκευή ειδικών εσωρούχων στο χρώμα του δέρματος κάθε ηθοποιού που περιλαμβάνουν ειδικά «διαχωριστικά» (barriers), ώστε τα σώματα να μην έρχονται σε άμεση επαφή, οργανώνουμε το σετ έτσι ώστε παρόντες να βρίσκονται μόνο οι άκρως απαραίτητοι συνεργάτες, και συντονίζουμε τη χορογραφία βήμα προς βήμα, τόσο ως πλοηγό, όσο και ως περιβάλλον δοχείο μέσα στο οποίο οι ηθοποιοί έχουν συμφωνήσει να αυτοσχεδιάσουν.
• Για την κινηματογράφηση μιας σκηνής σκληρής έμφυλης βίας προσφέρουμε εργαλεία αποσυμπίεσης (warming-down κατ’ αναλογία του ζεστάματος/warming-up) για την ασφαλή απεμπλοκή των ηθοποιών από τους ρόλους, και παραμένουμε στη διάθεση των συνεργείων για την περίπτωση όπου κάποιος συνεργάτης ενεργοποιηθεί αρνητικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και χρειάζεται υποστήριξη στην πλοήγηση της ψυχικής του εξισορρόπησης.

— Πότε άρχισε να γίνεται σαφής η αναγκαιότητα των συντονιστών οικειότητας σε πλατό και θεατρικές σκηνές;

Ο συντονισμός οικειότητας αναδείχθηκε εντατικά κατά την πανδημία και το #MeeToo. Η ανάπτυξη των διαθεματικών φεμινιστικών κινημάτων, οι κοινωνικέςδιεργασίες για την κουλτούρα της συναίνεσης, οι πρωτοβουλίες για την ασφάλεια γυναικών, θηλυκοτήτων και ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην εργασία και την εκπαίδευση, αλλά και η αναδιατύπωση της σημασίας του προσωπικού χώρου, έφεραν τον κλάδο στο προσκήνιο και συνέβαλαν τόσο στην αναγνώριση όσο και στη διαμόρφωση των όρων εκπαίδευσης και πιστοποίησής του.

Ακόμα και αν οι περιπτώσεις εκούσιας χειραγώγησης και συνειδητής παραβίασης είναι περιορισμένες, τα βιώματα που μας έφεραν στο #MeToo ήταν ένας ιδιαίτερα σκληρός τρόπος να παραδεχτούμε ότι όπου υπάρχει κενό μεθόδου υπάρχει χώρος για κακοποίηση, και να διαπιστώσουμε την εκτεταμένη κληρονομική βία που οφείλεται στην άγνοια, στην προσκόλληση σε απαρχαιωμένες επικίνδυνες πρακτικές και στο γεγονός ότι ολόκληρες γενιές δημιουργών που αντιμετώπισαν βία στην εκπαίδευση και τις πρώτες επαγγελματικές τους εμπειρίες, βρέθηκαν να σκηνοθετούν και να διδάσκουν απλώς όπως έμαθαν.

Παραβιαστικά φιλιά που εντείνονταν από παράσταση σε παράσταση, προκαλώντας ακόμη και την αποστροφή των θεατών.

Σκηνές πραγματικών ξυλοδαρμών που γινόντουσαν όλο και πιο επικίνδυνοι για τη σωματική ακεραιότητα των ηθοποιών κατά τη διάρκεια του έργου, είναι κάποια μόνο παραδείγματα όσων θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί συστημικά, εάν οι σκηνές δεν είχαν αφεθεί στην καθοδήγηση του ηθοποιού με το προβάδισμα εξουσίας, και εάν είχαν χορογραφηθεί από επαγγελματίες οικειότητας και σκηνικής πάλης. Οι ταινίες, οι σειρές και οι παραστάσεις που περιλαμβάνουν βίαιες και ερωτικές σκηνές, αναπαριστούν βίαιες και ερωτικές πράξεις. Τα εργαλεία των IC εξασφαλίζουν αυτήν ακριβώς τη διάκριση και δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες intimacy coordinators ήταν επαγγελματίες fight directors (χορογράφοι σκηνών μάχης και βίας), αυτοδίδακτες στον τομέα της οικειότητας.

— Θα θέλατε να μας μεταφέρετε την εμπειρία από ένα περιστατικό, κατά το οποίο η ιδιότητά σας έκανε τη διαφορά; Ποια η εμπειρία από το ελληνικό πεδίο και πόσο εξοικειωμένοι είναι οι εκπρόσωποι της Τέχνης με τον όρο intimacyco-ordinator, τον οποίο τον ακούμε κυρίως σε μεγάλες παραγωγές του εξωτερικού (τύπου Game Of Thrones και γενικώς project που η επαφή, βάσει σεναρίου και μεταξύ των ηθοποιών, είναι σε ευρεία κλίμακα και χρειάζεται διαχείριση);

Να μοιραστώ καταρχάς μαζί σας ότι η ιδιότητα της intimacy coordinator προστέθηκε στο βιογραφικό μου μόλις τον Οκτώβριο (2024), ότι η SAG-AFTRA (Screen Actors Guild-American Federation of Television and Radio Artists) ξεκίνησε να πιστοποιεί τις εκπαιδεύσεις μας μόλις το 2022 και ότι οι πρώτες -αυτοδίδακτες- IC εισήγαγαν τον όρο μόλις το 2017. Απ’ όσο γνωρίζω, είμαι η πρώτη ελληνίδα επαγγελματίας με αυτή την εξειδίκευση και η γενιά μου είναι η πρώτη γενιά IC που δεσμεύεται στον συστηματικό έλεγχο της επάρκειας και της καταλληλότητάς μας για το ρόλο. Οι περισσότερες από εμάς «ανακαλύψαμε» τον κλάδο εν μέσω #MeToo και πανδημίας, όταν -αγνοώντας τον- προσπαθούσαμε να τον εφεύρουμε από το μηδέν. Έχω τη χαρά και την ευθύνη να εισάγω τον όρο στην ελληνική πραγματικότητα και είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι εννέα στις δέκα φορές που θα χρειαστεί να εξηγήσω τι κάνει μία IC, οι συνομιλητές μου συνήθως με διακόπτουν στις πρώτες μου λέξεις αναφωνώντας «ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!».

Στην πράξη, γνωρίζω ελληνικές παραγωγές που συμβουλεύτηκαν επαγγελματίες του χορού σε σκηνές που περιλαμβάνουν γυμνό, και ελληνικές παραγωγές που συνεργάστηκαν με επαγγελματίες ψυχικής υγείας για την υποστήριξη των ηθοποιών σε σκηνές σκληρής έμφυλης βίας, ενώ όσον αφορά την ορατότητα του κλάδου, ξέρω ότι -ήμουν εκεί- οι Νύχτες Πρεμιέρας φιλοξένησαν πρόσφατα την συνεργάτιδα του Γιώργου Λάνθιμου, IC Elle McAlpine, για μια εισαγωγή στο αντικείμενο με βάση τη βρετανική κυρίως εμπειρία.

Εγχώρια εμπειρία συνεπώς δεν υπάρχει ακόμη. Ωστόσο, από τη δεκαετή μου πορεία στην επαγγελματική εκπαίδευση των ηθοποιών, μπορώ να σας πω ανεπιφύλακτα ότι όταν αναγνωρίζουμε στους ανθρώπους το δικαίωμα στην αυτενέργεια και τους παρέχουμε ένα ασφαλές συνεργατικό περιβάλλον, οι περισσότεροι ανταποκρίνονται με γεναιοδωρία και δημιουργικότητα, όπως φανερώνουν κάποιες από τις πιο επιδραστικές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές σκηνές οικειότητας των τελευταίων χρόνων π.χ στα Orange is the New Black (2013-2019), The Handmaid’s Tale (2017-2025), The Deuce (2017-2019), Euphoria (2019-), Sex Education (2019-2024), Little Fires Everywhere (2020), Promising Young Woman (2020), Bridgerton (2020-), I May Destroy You (2020), Normal People (2020), Scenes from a Marriage (2021), West Side Story (2021) και το Poor Things (2023).

Χάρη στην κουλτούρα αποκατάστασης, την οποία προάγει ο κλάδος, τα περιστατικά εκείνα που είχαν έγκαιρο αίσιο τέλος δε θα τα μάθουμε ποτέ. Θα σας πω όμως ότι αξίζει να παρατηρήσουμε την μετατόπιση των τελευταίων χρόνων στα δημοφιλή μέσα και πόσο τα παραπάνω έργα έχουν επηρεάσει την κουλτούρα για το σώμα, την επιθυμία και την ικανοποίηση.

Πόσα ανάπηρα σώματα, πόσα τρανς άτομα και πόση λιγότερη χοντροφοβία βλέπουμε πια στις συνδρομητικές πλατφόρμες και το mainstream σινεμά.

Και φυσικά πόσο μακριά είμαστε πια ως κοινό από συλλογικές τραυματικές διαπιστώσεις όπως αυτές που οφείλουμε να κάνουμε για το Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι ή τη Ζωή της Αντέλ, όπου κανείς δεν είχε συναινέσει σε εκείνο που έβλεπε, και κανείς δεν ήθελε να πιστέψει ότι το είδε. Αυτή την αλλαγή παραδείγματος, την οφείλουμε στις IC.

— Τι ακριβώς εννοούμε όταν μιλάμε για «πρακτικές και εργαλεία συναίνεσης στην οπτικοακουστική παραγωγή» και πού / πώς μπορεί κάποια / κάποιος / κάποιο που ενδιαφέρεται να εκπαιδευθεί και πιστοποιηθεί;

Οι πρακτικές και τα εργαλεία συναίνεσης που θα μοιραστώ στο εργαστήριό μου στο φεστιβάλ των WIFT προέρχονται από την εκπαίδευσή μου ως IC. Τα υλικά με τα οποία θα δουλέψουμε δεν προορίζονται για παρουσίαση. Θα χρησιμοποιήσουμε μια κλίμακα απλών σκηνικών γεγονότων από όλο το φάσμα της οικειότητας, και έναν απλό πλοηγό οριοθέτησης και χορογράφησής τους, και θα συζητήσουμε για τη συναίνεση, τα ασφαλή εκπαιδευτικά και δημιουργικά περιβάλλοντα και τις πρακτικές λύσεις που φέρνει ο κλάδος.

Οι πρωτοπόρες του χώρου ξεκίνησαν το 2017 στη Βρετανία και στις ΗΠΑ με τις Αμερικανίδες συναδέλφισσες να πρωτοστατούν στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την εδραίωση του αντικειμένου σε παγκόσμιο επίπεδο, στην ενδυνάμωση των συγγενών επαγγελματικών κοινοτήτων, και στην οργάνωση των πρώτων διεθνών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αναγνώρισε η SAG-AFTRA το 2022. Η πιστοποίηση αποτελεί επόμενο στάδιο της επαγγελματία οικειότητας. Προϋποθέτει την ολοκλήρωση κάποιων επιμορφώσεων που δεν περιλαμβάνονται στη βασική εκπαίδευση (πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας, πολιτικές κατά των διακρίσεων, σεξουαλική αγωγή, εργαλεία επανορθωτικής δικαιοσύνης, εργαλεία έγκαιρης παρέμβασηςκ.ά.), την εγγραφή της IC στον οργανισμό που την εκπαίδευσε και την εργασία της υπότην εποπτεία του, ενώ για την ολοκλήρωση της εγγραφής τηςστο μητρώο αναγνωρισμένων IC της SAG-AFTRA μεσολαβούν 60 ημέρες τεκμηριωμένης εργασίας, έλεγχος του ποινικού της μητρώου, και ετήσιες επιμορφωτικές δραστηριότητες.

Η επαγγελματική απασχόληση με το αντικείμενο απαιτεί μια μακροχρόνια δέσμευση, τόσο για λόγους κατάρτισης, όσο και για λόγους προσωπικής ανάπτυξης, ωρίμανσης και ακεραιότητας. Και φυσικά πρόκειται για μετεκπαίδευση που προϋποθέτει εμπειρία στην κινησιολογική διδασκαλία των ηθοποιών.

— Αλλάζει ο τρόπος που παρακολουθεί σειρές / ταινίες / θεατρικά έργα, κάποιος /-α/-ο που έχει εντρυφήσει σε αυτό που κάνετε; Είναι πιο εύκολο να διακρίνει λάθη ή προβληματικά σημεία σε μία παραγωγή και πόσο εύκολο είναι να πειστεί το ελληνικό καλλιτεχνικό στερέωμα για την ένταξη αυτής της ειδικότητας στις παραγωγές του;

Ένα από τα ζητήματα που ανέδειξε το #MeToo είναι ότι -σε ένα περιβάλλον εργασιακής επισφάλειας, μεταφυσικής ενοχής και κάθετων οικογενειακών συστημάτων- η διαθεσιμότητα και η γενναιοδωρία των performer πρέπει να υποστηρίζονται από εργαλεία ικανά να προστατέψουν την έκθεση και την ευαλωτότητά τους. Πολύ απλά, πρέπει να μάθουμε να λέμε, να ακούμε, και να σεβόμαστε το όχι, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό δεν είναι λεκτικό. Προσωπικά, βεβαίως και βλέπω έργα για τα οποία είναι φανερό ότι πρόκειται για προϊόντα ηθελημένης παραβίασης ή παραβίασης από αμέλεια, αλλά ο μόνος λόγος που κάθομαι να τα δω είναι από υπερβάλλοντα ζήλο. Η εντύπωσή μου, ωστόσο, είναι ότι το καθένα από εμάς μπορεί να εντοπίσει τη δυσφορία των ηθοποιών όταν αυτή υπάρχει, και αυτό είναι μια πολύ αρνητική εμπειρία ακόμα και από την σχετικά ασφαλή απόσταση του (τηλε)θεατή.

Είμαι απολύτως σίγουρη ότι η τρέχουσα γενιά κινηματογραφικών, τηλεοπτικών και θεατρικών σκηνοθετών και παραγωγών θα επιθυμήσουν να συνεργαστούν με επαγγελματίες οικειότητας για τους ίδιους λόγους που συνεργάζονται με επαγγελματίες σκηνογράφους, επαγγελματίες ηχολήπτες και επαγγελματίες μουσικούς. Σε τελική ανάλυση είναι πάντα ζήτημα υψηλής αισθητικής και καλλιτεχνικών αξιώσεων. Η Ιστορία της Τέχνης δεν μπορεί να είναι μια ιστορία βίας. Τα αριστουργήματα που έμειναν στην Ιστορία για τον πόνο και την ταπείνωση των ανθρώπων που τραυματίστηκαν για αυτά, δεν είναι μέρος της Ιστορίας της Τέχνης πια αλλά μέρος της Ιστορίας της Ανθρώπινης Κατάστασης.

Τέχνη κάνουμε για να αφηγηθούμε τον πόνο, όχι για να τον προκαλέσουμε.

Είμαι πεπεισμένη ότι εκείνο που όλοι οι συναδελφικοί κλάδοι θέλουμε είναι να αφηγούμαστε συγκλονιστικές, τρυφερές, αξέχαστες ιστορίες, και ξέρουμε καλά ότι τα αριστουργήματα συμβαίνουν όταν οι συνεργάτες μας είναι προετοιμασμένες, ενθουσιασμένοι και ασφαλή. Σε κάθε περίπτωση οι intimacy coordinators είμαστε εδώ και είμαστε και τα τρία.

→ Το Workshop με θέμα «Πρακτικές και εργαλεία συναίνεσης στην οπτικοακουστική παραγωγή» και εισηγήτρια την Γεωργία Παΐζη, Intimacy Coordination for Film, TV & Theater, χορογράφο, πιστοποιημένη δασκάλα των τεχνικών Alexander (LCATT/STAT, 2017) και Skinner Releasing (SRN, 2024), και Consent Forward Artist (IDC, 2023), θα γίνει το Σάββατο 30 Νοεμβρίου - Δηλώστε συμμετοχή μέχρι τις 22 Νοεμβρίου στο wift.greece@gmail.com, γράφοντας ονοματεπώνυμο – ιδιότητα και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας και τίτλο: Συμμετοχή στο εργαστήριο «Πρακτικές και εργαλεία συναίνεσης στην οπτικοακουστική παραγωγή». Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.