Φράνσις Φορντ Κόπολα: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του

Εν όψει της πρεμιέρας της νέας επικής ταινίας επιστημονικής φαντασίας του βετεράνου σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Megalopolis», στο 77ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, στις 16 Μαΐου, θυμηθήκαμε τη λίστα με τις αγαπημένες ταινίες του, την οποία παρουσίασε για πρώτη φορά στο περιοδικό Sight & Sound το 2012. Ο δημιουργός των ταινιών «Ο Νονός: Μέρος I, II & III» και «Αποκάλυψη Τώρα», που κέρδισαν Όσκαρ και άλλα σημαντικά βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου, επέλεξε να συμπεριλάβει κλασσικές, αλλά και λιγότερο αναγνωρισμένες ταινίες μεγάλων σκηνοθετών, που καθόρισαν το μεγαλόπρεπο ύφος και τη θεματολογία των δικών του ταινιών. Ο Ιάπωνας σκηνοθέτης Ακίρα Κουροσάβα εκπροσωπείται εδώ με δύο ταινίες, καθώς σύμφωνα με τον Κόπολα: «Εκείνο που ξεχωρίζει τον Κουροσάβα είναι ότι δεν έχει ένα ή δύο αριστουργήματα "στη φιλμογραφία του", αλλά οκτώ». Ταινίες του Φεντερίκο Φελίνι, του Μάρτιν Σκορσέζε και του Μπίλι Γουάιλντερ δεν λείπουν, επίσης, από τη λίστα με τις αγαπημένες ταινίες του φημισμένου σκηνοθέτη του Νέου Χόλιγουντ.

1. Στάχτες και Διαμάντια (1958), του Άντζεϊ Βάιντα

Η ταινία «Στάχτες και Διαμάντια», που ολοκληρώνει την «Τριλογία του Πολέμου» του Άντζεϊ Βάιντα, είναι η πιο γνωστή και ίσως η καλύτερη του Πολωνού σκηνοθέτη. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Γέζι Αντζεγιέφσκι, η ιστορία λαμβάνει χώρα το 1945, λίγο μετά το τέλος του Πολέμου, και πραγματεύεται την περιπέτεια ενός στρατιώτη που γίνεται μέλος μίας παράνομης κομμουνιστικής οργάνωσης. Επαναστατική και πρωτοποριακή, η ταινία ενέπνευσε τόσο τον Κόπολα, όσο και άλλους διεθνείς σκηνοθέτες.

2. Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (1946), του Γουίλιαμ Γουάιλερ

Η ταινία αυτή του Γουίλιαμ Γουάιλερ, που κυκλοφόρησε αμέσως μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πραγματεύεται τη σκληρή πραγματικότητα με την οποία ήρθαν αντιμέτωποι οι ήρωες, γυρίζοντας πίσω στην πατρίδα τους. Με πρωταγωνιστές τους Φρέντρικ Μαρτς, Ντέινα Άντριους και Μίρνα Λόι, η ταινία αφηγείται μία ρεαλιστική και συγκινητική ιστορία τριών βετεράνων και των οικογενειών τους, που σύντομα ανακαλύπτουν ότι τα σημάδια του πολέμου επάνω τους είναι βαθύτερα απ’ ότι είχαν ποτέ φανταστεί. Το αντιπολεμικό μήνυμα της ταινίας βρίσκεται ακριβώς στο στοιχείο του Κόπολα και άρα δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς γιατί η συγκεκριμένη ταινία είναι μία από τις αγαπημένες του.

3. Οι Βιτελόνοι (1953), του Φεντερίκο Φελίνι

Πριν από το «La Dolce Vita» (1960), ή ακόμα και τις «Νύχτες της Καμπίρια» (1957), που ανήκουν στην πρώτη παγκοσμίως γνωστή περίοδο της φιλμογραφίας του μεγάλου Ιταλού σκηνοθέτη, ο Φελίνι γύρισε μία σειρά σχεδόν νεορεαλιστικών ταινιών, στα ίχνη του Βιττόριο ντε Σίκα και του Ρομπέρτο Ροσσελλίνι. Οι «Βιτελόνοι» ανήκουν σε αυτή την περίοδο, που βέβαια, παρά τους κανόνες του είδους, έχουν τη χαρακτηριστική του σκηνοθετική πινελιά. Εκτός από τον Κόπολα, η ταινία επηρέασε επίσης τον Σκορσέζε, τον Τζορτζ Λούκας, τον Τζόελ Σουμάχερ και άλλους δημιουργούς.

4. Οι Κακοί Κοιμούνται Ήσυχα (1960), του Ακίρα Κουροσάβα

Ο Ακίρα Κουροσάβα είναι γνωστότερος στη Δύση για τις ταινίες του με σαμουράι, σε σημείο που οι περισσότεροι φαν του αγνοούν την ύπαρξη των ταινιών του με θέμα το οργανωμένο έγκλημα της Ιαπωνίας. Αυτή η ταινία είναι μία από τις καλύτερες νέο-νουάρ του σκηνοθέτη, με θέμα τη Γιακούζα και πρωταγωνιστή, φυσικά, τον Τοσίρο Μιφούνε, που είχε και στην προσωπική του ζωή εμπειρίες με τον υπόκοσμο. Και εδώ, όπως και στις ταινίες εποχής του, ο Κουροσάβα προσαρμόζει μια τραγωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο σενάριο.

5. Yojimbo (1961), του Ακίρα Κουροσάβα

Η ταινία αυτή του Κουροσάβα, με πρωταγωνιστή τον βασικό του ηθοποιό, Τοσίρο Μιφούνε, αποτέλεσε τη βάση για το διάσημο Σπαγκέτι Γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε, «Για μια χούφτα δολάρια» (1964), με τον Κλιντ Ίστγουντ. Τοποθετημένη χρονικά στην περίοδο Έντο, η ταινία πραγματεύεται την ιστορία ενός ξεπεσμένου σαμουράι που φτάνει σε μία διεφθαρμένη πόλη και καλείται να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι στους τοπικούς αφέντες, που προσπαθούν να τον προσλάβουν ως σωματοφύλακα.

6. Τραγουδώντας στη Βροχή (1952), των Στάνλεϊ Ντόνεν και Τζιν Κέλι

Με τραγούδια και χορευτικά που έχουν αφήσει εποχή, το μιούζικαλ του Στάνλεϊ Ντόνεν και του Τζιν Κέλι (που παίζει επίσης τον πρωταγωνιστικό ρόλο) είναι στην ουσία μια ερωτική επιστολή στον βωβό κινηματογράφο και τις πρώτες ομιλούσες ταινίες του Χόλιγουντ. Με εντυπωσιακά Technicolor χρώματα ένα μεστό σενάριο, πράγμα σπάνιο για μία μουσική κωμωδία, η ταινία έχει επηρεάσει αμέτρητες άλλες που ακολούθησαν και διαθέτει μια διαχρονική φρεσκάδα.

7. Βασιλιάς για μια νύχτα (1982), του Μάρτιν Σκορσέζε

Αν και όχι τόσο ευρέως γνωστή όσο ο «Ταξιτζής» (1976) ή τα «Καλά Παιδιά» (1990), η ταινία αυτή του Μάρτιν Σκορσέζε, με τον κωμικό Τζέρι Λιούις στο καστ να ενσαρκώνει ένα σχεδόν αυτοβιογραφικό ρόλο, είναι ένα μικρό διαμάντι στη φιλμογραφία του Αμερικανού σκηνοθέτη. Σε αυτή τη μαύρη κωμωδία, ο Ρούπερτ Πάπκιν (Ρόμπερτ Ντε Νίρο), ένας «stand-up» κωμικός με προβλήματα ψυχικής υγείας, απαγάγει τον διάσημο τηλεοπτικό παρουσιαστή Τζέρι Λάνγκφορντ (Λιούις), με τον οποίο έχει εμμονή, στην προσπάθειά του να γίνει ο «Βασιλιάς της Κωμωδίας».

8. Οργισμένο είδωλο (1980), του Μάρτιν Σκορσέζε

Η ασπρόμαυρη νέο-νουάρ ταινία του Σκορσέζε, βασισμένη στη ζωή του θρυλικού μποξέρ, Τζέικ Λα Μότα, με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και συμπρωταγωνιστή τον Τζο Πέσι στο ρόλο του αδερφού του, Τζόι, είναι η πρώτη του σκηνοθέτη που κέρδισε βραβεία Όσκαρ. Βλέποντας ταινίες του Κόπολα, όπως το «Rumble Fish» (1983), με τον Ματ Ντίλον και τον Μίκι Ρούρκ, μπορούμε να φανταστούμε ποιοι ήταν οι λόγοι που συμπεριέλαβε αυτή την ταινία του Σκορσέζε στη λίστα με τις αγαπημένες ταινίες του όλων των εποχών.

9. Η γκαρσονιέρα (1960), του Μπίλι Γουάιλντερ

Παρότι ο Μπίλι Γουάιλντερ έχει μείνει στην ιστορία ως ένας σκηνοθέτης κωμωδιών, μάλλον εξαιτίας της επιτυχίας που γνώρισαν οι ταινίες του «Επτά χρόνια φαγούρας» (1955) και  «Μερικοί το προτιμούν καυτό» (1959), μερικές από τις σημαντικότερες στη φιλμογραφία του πραγματεύονται άλλα, πιο σκοτεινά κοινωνικά ζητήματα. Μία από αυτές είναι «Η γκαρσονιέρα», με τη Σίρλεϊ Μακ Λέιν και τον Τζακ Λέμον. Ασπρόμαυρη, αν και κυκλοφόρησε σε μια εποχή που οι περισσότερες χολιγουντιανές παραγωγές ήταν έγχρωμες, η ταινία λαμβάνει χώρα στη Νέα Υόρκη και πραγματεύεται θέματα όπως τη φιλοδοξία, την απόγνωση και τις αυτοκτονικές τάσεις, πάντα μέσα από τις δυνατές ερμηνείες των πρωταγωνιστών της.

10. Η Αυγή (1927), του Φρίντριχ Βίλχελμ Μούρναου

Η ταινία αυτή του Μούρναου είναι η παλαιότερη που περιλαμβάνει η λίστα του Κόπολα. Όντας η πρώτη ομιλούσα του Γερμανού σκηνοθέτη, η «Αυγή» είναι τεχνολογικά προηγμένη για την εποχή της, αλλά πραγματεύεται (όπως υποδηλώνει και ο υπότιτλός της, «A Song of Two Humans») την πανανθρώπινη ιστορία των δύο πρωταγωνιστών, που αναφέρονται απλά ως «Άνδρας» (Τζορτζ Ο'Μπράιεν) και «Γυναίκα» (Μάργκαρετ Λίβινγκστον). Αν και ο Μούρναου γύρισε λίγες ταινίες και από αυτές σήμερα σώζονται ακόμα λιγότερες, η επιρροή του στο παγκόσμιο σινεμά υπήρξε ανεκτίμητη, ενώ η συγκεκριμένη ταινία διαμόρφωσε το νέο ακόμη τότε Χόλυγουντ, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη.