Ανασκόπηση 2023: Κινηματογράφος - Η σκοτεινή αίθουσα αντεπιτίθεται

Ήταν μια δύσκολη χρονιά που μας αποχαιρετά με ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μία υπάρχει η στενοχώρια για την οριστικοποίηση του προαναγγελθέντος κλεισίματος του Ιντεάλ (χτύπημα για χιλιάδες σινεφίλ που στερούνται την αγαπημένη τους αίθουσα - κόσμημα του κέντρου της Αθήνας) κι από την άλλη το άκουσμα της πρόσφατης ευχάριστης είδησης της επαναλειτουργίας μιας άλλης ιστορικής αίθουσας, της Όπερας στην Ακαδημίας, που ήταν κλειστή εδώ και λίγα χρόνια, μας χαρίζει χαμόγελα. Η Όπερα περνάει πλέον στην οικογένεια του Cinobo, της γνωστής ελληνικής streaming πλατφόρμας που δραστηριοποιείται και στην κινηματογραφική διανομή, το οποίο έχει πλέον τρεις αίθουσες στην ιδιοκτησία του – οι άλλες δύο το «Αλεξάνδρα» στη Πατησίων και ο ιστορικός θερινός της Πλάκας «Σινέ Παρί».

Το 2023 πάντως έφερε κι άλλα θετικά μαντάτα για τους κινηματογραφόφιλους που έχουν συνδυάσει την απόλαυση μιας ταινίας με την ιεροτελεστία της σκοτεινής αίθουσας. Το crash test μεταξύ αίθουσας - πλατφόρμας είχε γείρει την τελευταία τριετία (ελέω πανδημίας) σαφώς την πλάστιγγα υπέρ της δεύτερης. Το αποτέλεσμα ήταν να αναθερμανθούν οι εσχατολογικές προβλέψεις για το σινεμά «όπως το γνωρίζαμε μέχρι τώρα». Κανείς φυσικά δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η οικιακή παρακολούθηση ταινιών έχει αυξηθεί λόγω της υπερπροσφοράς από τις γνωστές τηλεοπτικές πλατφόρμες. Όμως ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που επιστρέφουν στην αγκαλιά της σκοτεινής αίθουσας επανακάμπτει αργά αλλά σταθερά. Μάλιστα φέτος παρατηρήθηκε το ενθαρρυντικό φαινόμενο να υπάρχει όχι μία αλλά τουλάχιστον τέσσερις καλλιτεχνικές ταινίες που έσπασαν ταμεία: η «Ανατομία μιας πτώσης», το «Μπλε καφτάνι», το «Γραφείο των καθηγητών» και εσχάτως η «Ζώνη του ενδιαφέροντος» του Τζόναθαν Γκλέιζερ, άρεσαν πολύ στους θεατές δημιουργώντας μεγάλες ουρές όπου παίζονταν.

Ένας ακόμη βασικός παράγοντας για την δυναμική «επιστροφή» της αίθουσας στον κινηματογραφικό χάρτη, ήταν το δίδυμο «Barbenheimer» που απέκτησε διαστάσεις ποπ φαινομένου. Η πρωτοφανής επιτυχία των δύο ταινιών, που ανήκουν στα στούντιο της Warner Bros. και της Universal αντίστοιχα, βγήκαν ταυτόχρονα στις αμερικανικές αίθουσες, στις 21 Ιουλίου, καταρρίπτοντας μια σειρά από ρεκόρ που δεν έχουν αντίστοιχό τους. Η «Barbie» της Γκρέτα Γκέργουικ, που κόστισε περίπου 130 εκατομμύρια δολάρια, έφτασε σε εισπράξεις στο ασύλληπτο νούμερο για το είδος της ανάλαφρης κομεντί του 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως (η πρώτη ταινία που σκηνοθετήθηκε αποκλειστικά από γυναίκα και κατάφερε να υπερβεί το 1 δισ. δολάρια σε κέρδη παγκοσμίως), ενώ η ταινία του Νόλαν για τον «πατέρα της ατομικής βόμβας» που κόστισε μόλις… 100 εκατομμύρια έγινε η πιο πετυχημένη βιογραφία στην ιστορία του Χόλιγουντ με εισπράξεις που άγγιξαν το ένα δισεκατομμύριο δολάρια! Η θριαμβευτική πορεία των δύο ταινιών όμως δεν σταματά εδώ. Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκαν οι υποψηφιότητες για τις Χρυσές Σφαίρες που παραδοσιακά ανοίγουν την όρεξη για τα επερχόμενα Όσκαρ που αφορούν τα best of της χρονιάς που μας αποχαιρετά.

Η πρωτιά της «Barbie» με τις 9 υποψηφιότητες αλλά και το «Οπενχάιμερ» που ακολουθεί με μία λιγότερη αποτελούν εγγύηση πως τα δύο φιλμ θα κονταροχτυπηθούν και στα Όσκαρ, εκεί που είναι βέβαιο ότι θα βρεθεί και ο δικός μας Γιώργος Λάνθιμος με το σπουδαίο «Poor things» το οποίο θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Βενετίας κερδίζοντας τον Χρυσό Λέοντα. Η σαρωτική γοητεία του εν λόγω φιλμ, που συγκαταλέγεται στα κορυφαία του Λάνθιμου, είναι βέβαιο πως θα φέρει εκτός από μεγάλες διακρίσεις (θα γίνει άραγε ο πρώτος έλληνας σκηνοθέτης που θα κερδίσει το Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας;) και πολύ κόσμο στις αίθουσες. Θυμίζουμε ότι η ταινία βγαίνει στην Ελλάδα την Πρωτοχρονιά.

Στα άλλα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ είχαμε επίσης μια χούφτα ταινιών που καθήλωσε το κοινό που τις παρακολούθησε. Ειδικά το Φεστιβάλ των Κανών παρουσίασε ένα από τα πιο ελκυστικά προγράμματα του των τελευταίων ετών με δύο αριστουργήματα να δίνουν μια κούρσα που κρίθηκε στο νήμα. Τελικά η «Ανατομία μιας πτώσης» της Γαλλίδας Ζιστίν Τριέ κέρδισε το πρώτο βραβείο από την «Ζώνη ενδιαφέροντος» του Βρετανού Τζόναθαν Γκλέιζερ, ενώ κοντά τους βρέθηκαν δύο ακόμη φιλμ που απέσπασαν διακρίσεις: το νέο έργο του Άκι Καουρισμάκι «Πεσμένα φύλλα» και η γαστριμαργική ιδιαιτερότητα του Γαλλοβιετναμέζου Τραν Αν Χουγκ «Στη φωτιά». Στο Βερολίνο τα πράγματα δεν ήταν τόσο συναρπαστικά με την Χρυσή Άρκτο να πηγαίνει στον Νικολά Φιλιμπέρ για την αληθινή ιστορία που αφηγείται στο ντοκιμαντέρ «Sur l’Adamant». Στα βραβεία Όσκαρ, το απρόσμενο «Τα πάντα όλα» των Ντάνιελ Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ απέσπασε συνολικά 7 χρυσά αγαλματίδια, ενώ στα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας το φιλμ της Ασημίνας Προέδρου «Πίσω από τις θημωνιές» δεν είχε αντίπαλο κατακτώντας 10 νίκες. Στο εμπορικό κομμάτι η «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα πραγματοποιεί σπουδαία πορεία καθώς σε δύο βδομάδες άγγιξε το φράγμα των 300 χιλιάδων εισιτηρίων και συνεχίζει για να γίνει η πιο εμπορική ταινία της χρονιάς, αν και δύσκολα θα φτάσει τα περίπου 500.000 εισιτήρια της «Barbie».