Surva: Το μεγαλύτερο φεστιβάλ κουδουνοφόρων στην Ευρώπη

Το Surva Festival στην πόλη Πέρνικ της Βουλγαρίας έλαβε χώρα στις 26, 27 και 28 Ιανουαρίου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο φεστιβάλ κουδουνοφόρων στην Ευρώπη. Εκτός από τους χιλιάδες Βούλγαρους συμμετέχοντες, παρέλασαν ακόμα δεκαοκτώ ομάδες από τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, τη Βόρεια Μακεδονία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και αλλού. Συμμετέχοντας και ζώντας τον ρυθμό του, ο εικαστικός Πάνος Σκλαβενίτης περιγράφει με λέξεις αυτό που βίωσε στο ταξίδι του και αποτύπωσε με τις εικόνες του ο φωτογράφος Τάσος Βρεττός.

Το ταξίδι στο Πέρνικ έγινε στο πλαίσιο του εν εξελίξη έργου μου #thehead, μιας καλλιτεχνικής έρευνας αναφορικά με το καρναβαλικό και τη μεταμφίεση. Πρόκειται για μια προσπάθεια να ανιχνευτούν διαφορετικές κατηγορίες και διαφορετικοί λόγοι του καρναβαλικού και της μεταμφίεσης και μέσω της συμπαράθεσής τους, να σκεφτούμε γύρω από αυτές.

Τι τις συνέχει; Ποιος είναι ο κόσμος που δημιουργούν; Τι είμαστε όταν φοράμε το κεφάλι κάποιου άλλου αντί για το δικό μας;

Μια από αυτές τις κατηγορίες με την οποία έχω ήδη δουλέψει τα προηγούμενα χρόνια, είναι οι κουδουνοφόροι καρναβαλιστές και το να επισκεφτώ το φεστιβάλ «Σούρβα» ήταν πάρα πολύ σημαντικό για το συγκεκριμένο κομμάτι της έρευνας.

Όταν μίλησα στον Τάσο για αυτό, ενθουσιάστηκε και συμφωνήσαμε να πάμε μαζί. Ξεκινήσαμε με ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο, παρακολουθήσαμε και τις τρεις μέρες του φεστιβάλ και επιστρέψαμε μέσω Διδυμοτείχου στην Αθήνα. Εγώ τράβηξα βίντεο και φωτογραφίες - ντοκουμέντα με το κινητό και ο Τάσος τις καταπληκτικές φωτογραφίες που φιλοξενείτε.

Ρακή, ταμπούρλα, ζουρνάδες και βιολιά, αρκούδες και αρκουδιάρηδες, αλλοπαρμένες γριές, τρακτέρ και γαϊδούρια, καμήλες και χιλιάδες κουδουνοφόροι με όλων των ειδών τις μάσκες. Κάποιες έφταναν τα τρία μέτρα, φτιαγμένες από ταριχευμένες αλεπούδες, χήνες, κότες, νυφίτσες, κέρατα, πούπουλα, κεφάλια λύκων και τράγων και τομάρια ζώων. Δεν είχαμε δει ποτέ ξανά κάτι τέτοιο. Ήμασταν και οι δυο εκστασιασμένοι· ανταλλάσσαμε βιαστικές πληροφορίες για το «που έχει τα καλά», και τρέχαμε από το διάδρομο που είχε οριστεί για την παρέλαση, στο πάρκινγκ και τούμπαλιν. Το πάρκινγκ ήταν το σημείο στο οποίο κατέφθαναν οι ομάδες από τα διάφορα χωριά με φορτηγά και λεωφορεία, ξεφόρτωναν τις μάσκες και τις στολές και έστηναν μια συγκλονιστική γιορτή μεταξύ τους, σχεδόν χωρίς καθόλου ξένους θεατές. Το κινητό του Τάσου έδειχνε ότι περπατούσαμε το λιγότερο δεκατέσσερα χιλιόμετρα κάθε μέρα!

Παραδοσιακά, συμμετέχοντες σε αυτά τα δρώμενα ήταν αποκλειστικά άνδρες, σήμερα όμως ζώνονται τα κουδούνια και μασκαρεύονται και πολλές γυναίκες. Την πρώτη μέρα του φεστιβάλ παρέλασαν ξεχωριστά και περισσότερα από χίλια παιδιά.

Στην περιοχή του Πέρνικ, οι συμμετέχοντες σε αυτές τις αποκριάτικες πομπές ονομάζονται Σουρβακάρι, σε άλλες περιοχές της Βουλγαρίας είναι γνωστοί ως Κούκερι.

Το ταξίδι έγινε με την υποστήριξη της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του Onassis AiR/ONX Fellowship.