Θανάση Δάπη, πώς είναι τα έργα σου να αναπνέουν δίπλα στη ζωγραφική του Γιώργου Λαζόγκα;

Το θραύσμα, έλεγε ο Γιώργος Λαζόγκας στις συζητήσεις του με τον γιο του Ευθύμη, είναι το όλον. Αποφεύγοντας τη φλυαρία της αφήγησης, με υπαινιγμούς, αλληγορίες, σπαράγματα μνήμης και εμπιστοσύνη στην ποίηση του non finitο, οι φευγαλές ιδέες του Λαζόγκα απαλλαγμένες από τις παραστατικές πληροφορίες, επικάθονται η μια επάνω στην άλλη μεταφέροντας σαν ένα παλίμψηστο χωρίς αρχή, μέση και τέλος που διατυπώνει, αναδιατυπώνει και επαναδιατυπώνει την εξέλιξη ημών αλλά και υμών. Ο Λαζόγκας τελούσε σε συνεχή διάλογο με τον Πλάτωνα και τον Αρχαίο Κόσμο των προγόνων μας.

Αυτές τις μέρες, διεξάγεται μια πολύ ενδιαφέρουσα συνύπαρξη - συνομιλία στη Θεσσαλονίκη. Σε επιμέλεια του Ευθύμη Λαζόγκα, κάποιες επίλεκτες στρωματογραφίες από τα τεράστια κοιτάσματα και το μορφολογικό drill της κληρονομιάς του πατέρα του, εκτίθενται στην γκαλερί της Λόλας Νικολάου συνδιαλεγόμενες με τη ζωγραφική του νεαρού ζωγράφου Θανάση Δάπη. Συνύπαρξη, σύζευξη, συγχρονισμός, συναντίληψη: Ο Θεσσαλονικιός ζωγράφος, που ποτέ δεν έκρυψε πως ο Λαζόγκας είναι μια από τις κύριες αναφορές του, μας μιλά για την ιστορία αυτής της σύμπλευσης.

Όντως είναι μια έκθεση που άθελά της έβαλε το χεράκι της και αυτή η εφημερίδα για να συμβεί; Μπορείς να διηγηθείς το παρασκήνιό της; 
Όντως! Τον Φλεβάρη του 2023 που μου έγινε ένα αφιέρωμα από την AV, τον ίδιο καιρό  προγραμμάτιζε και η γκαλερί Λόλα Νικολάου το πρόγραμμα και τις ημερομηνίες για τις εκθέσεις του 2024, που με εμπεριείχε. Η κ. Μιχαλιτσιάνου, γυναίκα του Λαζόγκα, διάβασε το σημείο στο οποίο αναφερόμουν στον σύζυγό της ως μια από τις σημαντικότερες επιρροές μου και στην επικοινωνία της με την γκαλερί για τον προγραμματισμό της έκθεσής μου, επέμεινε περί του πόσο ιντριγκαδόρικο αλλά και ουσιαστικό θα ήταν να συνυπάρξουμε ο Λαζόγκας κι εγώ. Ο δάσκαλος και ο μαθητής κατά κάποιο τρόπο. Ήταν και συνεχίζει να είναι μεγάλη η τιμή και δοθείσης της ευκαιρίας θα ήθελα να την ευχαριστώ ξανά για την ευκαιρία.

Στη θέση σου θα με κυρίευε πανικός με την πρόταση να ζωγραφίσω εικόνες που θα εκτεθούν δίπλα στους πίνακες του Λαζόγκα. Πώς το διαχειρίστηκες και πώς διάλεξες το «ρεπερτόριό» σου, ώστε η συγκατοίκηση των δυο σας να έχει όντως την αρμονία και την ουσία μιας συνομιλίας;
Όταν μου ανακοινώθηκε «έχεις έναν χρόνο ακριβώς να δουλέψεις, έχεις έκθεση με τον Λαζόγκα», τα μόνα βιβλία και κατάλογους που κράτησα στο στούντιο ήταν τα δικά του. Έτσι αφιέρωσα μεγάλο χρόνο μελετώντας κυρίως τις χρωματικές σχέσεις στη ζωγραφική του, την παλέτα του. Ξεκίνησα να δουλεύω με τα βασικά χρώματα με σκοπό να περιοριστώ σε 3-4 μάξιμουμ σε κάθε έργο και στα περισσότερα θεωρώ ότι το κατάφερα. Δημιούργησα ενότητες για κάθε διαφορετική κλίμακα και αποφάσισα πως η κάθε ενότητα πρέπει να διακρίνεται για το ένα βασικό της έντονο χρώμα, συν φυσικά το μαύρο.
Δούλεψα τα έργα συγχρόνως και ακατάπαυστα για 3 μήνες κι όταν η σειρά αυτή των έργων μου είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, επισκέφτηκα το ατελιέ του Λαζόγκα, όπου μαζί με τον γιο του και επιμελητή της έκθεσης Ευθύμη Λαζόγκα και τη γυναίκα του φυσικά κυρία Μιχαλιτσιάνου, επιλέξαμε έργα του με βασικό χαρακτηριστικό τους το κίτρινο και το κόκκινο χρώμα από τη σειρά του με τίτλο «Θραύσματα». Με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να έχουμε μια ομαλή συνύπαρξη όσον αφορά και τα χρώματα αλλά και τα μεγέθη των έργων. Τώρα θραύσματα σαν του Λαζόγκα κάποιος μπορεί να τα ανιχνεύσει και στη δική μου ζωγραφική, που είναι εξίσου «θραυσματική». Παρά το ηλικιακό χάσμα αναμεταξύ μας αλλά και τις διαφορετικές τεχνικές, νομίζω πως αυτό που με δένει με τον Λαζόγκα είναι πως και εγώ όπως και αυτός έχουμε αφετηρία το αφηρημένο. Εξού και ο τίτλος της έκθεσης, «Περί Θραυσμάτων».

«Λαζόγκιζες» πάντως από το ξεκίνημά σου - σε παρακολουθώ όπως θραυσματικά γράφεις στον καμβά… Ως αναφορά και πάθος, πώς προέκυψε αυτή η σχέση; 
Πριν εντάξω ρεαλιστικά στοιχεία στο έργο μου, ή «σπάσω» κι άλλο τη γραφή μου και πειραματιστώ θεματικά, σαν φοιτητής στην Καλών Τεχνών, πάντα ήμουν πολύ κοντά σε αυτά που έκανε ο Λαζόγκας, άσχετα αν τα έργα μου δεν χρησιμοποιούσαν τη μεταξοτυπία ή τις άλλες γνώριμες τεχνικές του. Από όλες τις επιρροές που με καθόρισαν, νομίζω πως του Λαζόγκα είναι ίσως και η πιο εμφανής. Εμφανέστερη. Φαίνεται, το να μεγαλώνεις σε ένα σπίτι με έργα του στους τοίχους του, παίζει σίγουρα πολύ μεγάλο ρόλο στη διάπλασή σου, τώρα που το ξανασκέφτομαι!

Λουλουδάκια, πασχαλίτσες, καρδιές, κόκαλα, σπιράλ, φεγγαράκια, μουτζουρωμένα σπίτια και κηλίδες διάφορες. Αν προσπαθήσουμε να ενώσουμε τα θραυσματικά σου, τι θα βγει; Εννοώ, ποια ολοκληρωμένη αφήγηση κρύβεται μέσα από τα αποσπασματικά dots των πινάκων σου; Τι ιχνηλατούν; 
Ξεκινώ να ζωγραφίζω δίχως κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου. Φαντάζομαι και σημειώνω πάνω στον καμβά. Αβίαστα. Άλλοτε είναι κάποιο σύμβολο και άλλοτε μια αφηρημένη χειρονομία. Άλλοτε μια κηλίδα χρώματος, ένα γράμμα, ένας αριθμός ή κάτι το τυχαίο, Βήμα βήμα καθώς προκύπτουν όλα αυτά, στο πίσω μέρος του μυαλού μου την ισορροπία αναμεταξύ των, ώστε στα μάτια και το ζύγι μου, η σύνθεση να στέκεται σωστά. Εννοείται πως πολλές φορές σβήνω κάποια στοιχεία, συνήθως όμως επιλέγω να αφήσω ίχνη τους που μαρτυρούν πως κάτι ακόμα υπήρξε στο σημείο εκείνο, δημιουργώντας έτσι το απαιτούμενο βάθος. Μου αρέσει να παίζω με τη φαντασία του θεατή, να τον βάζω να εικάζει περί του τι μπορεί να υπήρχε εκεί. Τα στοιχεία αυτά που σας είπα είναι που δημιουργούν την αφήγηση, μια ιστορία που για τον καθένα είναι διαφορετική. Με ενθουσιάζει επίσης το πώς μέσω του «διαβάσματος» ενός τελειωμένου έργου από πλευράς τους, υποβοηθητικά φτιάχνω κι εγώ μια ακόμα ιστορία γύρω από αυτό, ανακαλύπτοντας περισσότερα πράγματα για μένα. Γιατί το νόημα και ο τίτλος προκύπτουν αρκετό καιρό από την ολοκλήρωση του πίνακα… Καμιά φορά μέσω της ζωγραφικής και ειδικά των έργων που ανακαλούν παιδικές εικόνες και μνήμες μου, είναι σαν να ξορκίζω την ενηλικίωσή μου, αρνούμενος να μεγαλώσω άλλο!  

Πόσο εντατικά δουλεύεις αυτές τις μέρες μετά την «πρέσα» της συγκεκριμένης έκθεσης; 
Πήρα λίγο χρόνο off. Απομακρύνομαι από το στούντιο, ώστε να μπορέσω να επιστρέψω πιο φρέσκος. Το επόμενο έργο, βέβαια, πάντα είναι στο μυαλό μου, το σκέφτομαι ακόμη και πριν κοιμηθώ το βράδυ, είμαι υπερβολικά ανήσυχος, δεν χαλαρώνω. Στην παρούσα φάση οργανώνω τη σκέψη μου για το πού και πώς θα πάει η ζωγραφική μου παρακάτω, καθώς νιώθω ολοένα και περισσότερο την ανάγκη να απεικονίσω με ρεαλιστικό τρόπο αυτά που φαντάζομαι, πάντα όμως μέσα σε καθαρά άμπστρακτ πλαίσιο. Τι να πω, το τελευταίο ίσως και να έχει να κάνει με την έντονη ενασχόλησή μου τελευταία με τη φωτογραφία. Ίσως στο μέλλον καταλήξω να παντρέψω με κάποιο τρόπο αυτά τα δύο.

Εντυπωσιακά κόκκινα, ζουμερά πράσινα και εκτυφλωτικά κίτρινα με το μαύρο να ραντίζει παντού. Διακρίνω να σε απασχολεί το κοντράστ ανάμεσα στη χαρά της ζωής και την επικράτεια του θανάτου ή είναι μια άκυρη ιδέα μου; 
Άκυρη δεν μπορεί να είναι η ιδέα σου, αφού αυτό είναι που νιώθεις βλέποντάς τα. Είναι ωραίο που πέτυχα στο να σου δημιουργήσω μια εντύπωση, αυτό είναι το νόημα και στόχος της δουλειάς μου. Σε γενικές γραμμές με απασχολεί και επηρεάζομαι από έννοιες όπως η αρχή και το τέλος, η ημέρα και η νύχτα, ο καιρός γύρω μου, οι εποχές, ο ουρανός και τα χρώματά του στο φως και το σκοτάδι. Παρατηρώ τη φύση και την καταστροφή της από τους ίδιους τους ανθρώπους και, αναπόφευκτα, όλα αυτά που εντέλει επηρεάζουν τον ψυχισμό μου, αντικαθρεφτίζονται και στα έργα μου.

Γιώργος Λαζόγκας – Θανάσης Δάπης: Παράλληλες Γραφές - Περί Θραυσμάτων
Επιμέλεια: Ευθύμης Λαζόγκας, έως τις 18 Απριλίου
Γκαλερί Λόλα Νικολάου, Τσιμισκή 52