58 ώρες στην Κωνσταντινούπολη

Σηκώνοντας το γυάλινο φλυτζάνι μέσα από το σκούρο, κοκκινωπό ντεμλί τσάι διακρίνεται μια άλλη Κωνσταντινούπολη. Σαν διαθλαστικός φακός κάνει παιχνίδισμα, από τους ουρανοξύστες στην Αγιά Σοφιά, στους γλάρους του Βοσπόρου, στα σοκάκια του Μακροχωρίου και του Μεγάλου Ρεύματος, από εκεί στις φτωχογειτονιές, όπου σκουριασμένοι σωλήνες στηρίζουν τοίχους, στα ξύλινα παλάτια του Βοσπόρου, στο Νισάντασι, στην Πλατεία Ταξίμ,  στο Πέρα, στη Γέφυρα του Γαλατά και στο Φανάρι, με την καρδιά της Ρωμιοσύνης να χτυπά ζωηρά.

Κωνσταντινούπολη: Η αποκατάσταση του ιστορικού βυζαντινού ναού της Παναγίας του Μπαλίνου

Η Κωνσταντινούπολη σφύζει από ζωή, σφύζει από νιάτα, σφύζει από ανάπτυξη, απτή απόδειξη η μεταμόρφωση της. Αναπτύσσεται, επεκτείνεται, με φαρδιούς δρόμους και μεγάλα πεζοδρόμια. Είναι καθαρή, χωρίς γκράφιτι, χωρίς μουντζούρες, με περιποιημένα πάρκα, αλλά με ένα τρελό κυκλοφοριακό που εμείς -σχεδόν- έχουμε αφήσει πίσω. Αλλά σε μια μητρόπολη είκοσι εκατομμύριων κατοίκων πάλι καλά. Το ταξίδι συνέπεσε με την επέτειο του θανάτου του Κεμάλ Ατατούρκ και τα 100 χρόνια από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας και όλη η πόλη ήταν σημαιοστολισμένη και «πνιγμένη» στα πορτραίτα του «πατέρα των Τούρκων».

Με υπόκρουση τις μουσικές της Ευανθίας Ρεμπούτσικα οι περίπατοι στην Πόλη είναι γεμάτοι χρώμα, πολύβουοι, με μυρωδιές από μπαχάρια, άχνη ζάχαρη, σερμπέτια και τριαντάφυλλο και αυτό το «κάτι» που είναι ακόμα ακατέργαστο.

Σαν να προβάλλεται νοερώς η «Πολίτικη Κουζίνα» του Μπουλμέτη, αλλά αλλιώς αυτή τη φορά. Νοσταλγικά μεν με κυρίαρχη την αισιοδοξία για το μέλλον δε.Τόπος συνάντησης η περιοχή του Μπαλατά. Εκεί σε ένα μικρό δρόμο,πάνω από την παραλιακή λεωφόρου του Κεράτιου, ένας ιστορικός ναός της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης ζωντάνεψε ξανά. Η εκκλησία της Παναγίας του Μπαλίνου μεγαλοπρεπής μέσα στην απλότητα της και ταπεινή μέσα στην μεγαλοπρέπεια της αποκαταστάθηκε και συντηρήθηκε χάρη σε έναν Πολίτη επιχειρηματία τον Βύρωνα Νικολαϊδη που γράφει το δικό του success story.

Ανήμερα της γιορτής του Αγίου Μηνά, έγιναν τα θυρανοίξια του ναού και η Athens Voice  ήταν εκεί.

Της πανηγυρικής λειτουργίας προεξήρχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος ο οποίος δώρισε στον κ. Νικολαϊδη μικρογραφία του τρούλου της Αγίας Σοφίας. Ο Παναγιώτατος εξέφρασε την ευαρέσκειά του προς τον Επίσκοπο Αλικαρνασσού κ. Ανδριανό και τους συνεργάτες του για την πρωτοβουλία τους να προχωρήσουν στα ανακαινιστικά έργα του ναού, τόσο για να τιμήσουν τη μνήμη των ιδρυτών του, όσο και για να δώσουν ώθηση και ενίσχυση στη ζωή της συγκεκριμένης κοινότητας.

«Η απογοήτευση, η απόγνωση και η απαισιοδοξία είναι ίδιον των ολιγοπίστων, τους οποίους επιπλήττει ο Κύριος και τους ερωτά, όπως τον Πέτρο εν τη θαλάσση: «ολιγόπιστε, εις τι εδίστασας;»”, είπε ο Πατριάρχης και πρόσθεσε: 

«Και τι δεν συνέβη κατά το διάστημα αφ᾽ ότου ιδρύθη ο Ναός αυτός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου: πόσες ανακατατάξεις δεν γνώρισε ο κόσμος ολόκληρος και ιδιαιτέρως η Χώρα στην οποία ζούμε. Πόσες θύελλες δεν αντιμετώπισε η Εκκλησία και η Ομογένεια! Υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες «καθ᾽ υπερβολήν εβαρήθημεν υπέρ δύναμιν, ώστε εξαπορηθήναι ημάς και του ζην». Και όμως ευρισκόμεθα και σήμερα εδώ και εορτάζουμε όλοι μαζί, με αναστάσιμη χαρά στην καρδιά μας και με ελπίδα για το αύριο, εορτάζουμε ένα σταθμό της ζωής μιάς φιλοτίμου Κοινότητός μας. Εορτάζουμε την κυριολεκτική ανόρθωσι του Ναού της Παναγίας Μπαλίνου λαμπροτέρου από ποτέ».

Στη συνέχεια επαίνεσε τον Βύρωνα Νικολαίδη, ιδρυτή και πρόεδρο της People Cert, για όλα όσα προσέφερε στο Ναό και γενικότερα στην ομογένεια και συνεχάρη ιδιαιτέρως την Εκκλησιαστική Επιτροπή και τον Πρόεδρό της  Συμεών Σολταρίδη.

Για τον κ. Νικολαϊδη «η επαναλειτουργία του Ιερού Ναού της Παναγίας του Μπαλίνου συνιστά όχι μόνο πράξη διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ένα χρέος προσωπικό». Ο ίδιος έχει θέσει ήδη τον επόμενο στόχο του. Το όραμα του είναι η ανασυγκρότηση και η αιμοδοσία του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης.

Ο Βύρων Νικολαΐδης, παιδί εκπαιδευτικών σε κοινοτικά σχολεία της Πόλης, αποφοίτησε με άριστα από το Ζωγράφειο Λύκειο και ολοκλήρωσε μετά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Για εκείνον και την οικογένεια του έχει ιδιαίτερη σημασία η προσφορά: «Ο Ελληνισμός διατηρήθηκε στην Πόλη γιατί, μεταξύ άλλων, οι έχοντες και μπορούντες βοηθούσαν τους μη έχοντες και μη μπορούντες».

Έξω από την εκκλησία της Παναγίας του Μπαλίνου, συναντιούνταν δυο διαφορετικές Τουρκίες. Το πάρκο με τις κούνιες και τις τραμπάλες είχε γεμίσει γαλοπούλες σε ένα υπαίθριο, αυτοσχέδιο εκτροφείο. Σε σχετικά κοντινή απόσταση από εκεί βρεθήκαμε με δραστήριους και εκλεκτούς Ρωμιούς της Πόλης, που έχουν σχέση, μεταξύ άλλων, με το Ζωγράφειο , το Δημιουργικό Εργαστήρι και παλεύουν για την ομογένεια.  Με τη Δώρα, τον Γιώργο, τον Γιάννη, τον Σταύρο, τον Μανώλη και την ανιψιά του Δέσποινα απολαύσαμε μπορέκ με τσάι στο υπέροχο «Biz», στον έβδομο όροφο του υπερσύγχρονου Μεγάρου Ατατούρκ με την Κωνσταντινούπολη στο πιάτο. Ανεβαίνοντας, ρίξαμε και μια κλεφτή ματιά στις πρόβες μιας και στο ίδιο κτίριο στεγάζεται η Όπερα.

Παναγία του Μπαλίνου: Συνδέθηκε με τις ίντριγκες των μεγάλων φαναριώτικων οικογενειών

Το ξύλινο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Μπαλίνου είναι βαμμένο άσπρο με χρυσά διακοσμητικά στοιχεία. Ο ναός έχει μοναδική γλυκύτητα και η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η προέλευση  του ονόματος της εκκλησίας που χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα είναι ενδιαφέρουσα, όπως ενδιαφέρον είναι και το παρασκήνιο, καθώς ο ναός συνδέθηκε με τη ζωή και τις ίντριγκες μεγάλων φαναριώτικων οικογενειών. Κάποιοι θεωρούν ότι ο προσδιορισμός «Μπαλίνο» προέρχεται από το όνομα του Μαγίστρου Παυλίνου, της εποχής του Θεοδοσίου του Β, πιθανή όμως θεωρείται η εκδοχή το όνομα της περιοχής και της εκκλησίας να προέρχεται από Γενουάτη ευγενή ονόματι Παλίνο ή Μπαλίνο. Η εκκλησία σχετίζεται και με την μεγάλη Βυζαντινή οικογένεια των Καντακουζηνών καθώς σε επιτοίχια πλάκα σε κτήριο φαναριώτικης αρχιτεκτονικής που ανήκει στην εκκλησία, υπάρχει το οικόσημο των Καντακουζηνών  με χρονολογία «Μάρτιος  1766». Χρονολογία που πραγματοποιήθηκε εκεί, γάμος μέλους της οικογένειας που διακρίθηκε κατά την περίοδο των Κομνηνών και των Παλαιολόγων στην Κωνσταντινούπολη και στην Πελοπόννησο. Οι μεγάλες φαναριώτικες οικογένειες μετά την Άλωση, φρόντιζαν με «κατάλληλους» γάμους να εδραιώσουν την εξουσία και την περιουσία τους. Η παλαιότερη εικόνα που υπάρχει στο ναό είναι του 1846. Ενώ το πολυτιμότερο κειμήλιο του Ναού, το ασημένιο και επίχρυσο Ευαγγέλιο με εγχάρακτη επιγραφή που ανέφερε το όνομα της οικογένειας των Καντακουζηνών και χρονολογία του 1685 χάθηκε στα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955.