Τι είδαν τα μάτια μου στο Όσλο

Εκτός από το Μουσείο Μουνκ, την περίφημη Όπερα του Όσλο, τα γλυπτά στο Vigeland Park και άλλα βασικά αξιοθέατα από τη λίστα «Πέντε πράγματα να δεις και να κάνεις σε 48 ώρες στο Όσλο», τα μάτια μου είδαν κάτι περισσότερο. Τα μοιράζομαι με τον κίνδυνο κάποια από αυτά να ήταν συγκυριακά και να μην αποτελούν τον κανόνα στην πρωτεύουσα της Νορβηγίας.

Οι περισσότεροι Νορβηγοί προσέχουν το ντύσιμό τους και τη διατροφή τους. Δύσκολα θα πετύχετε άντρα χωρίς κοστούμι, με απεριποίητα μαλλιά και νύχια (θα προσέθετα και γένια αλλά δεν έχουν). Μία βόλτα στο λιμάνι μετά τη λήξη του οκταώρου θα σας κάνει να αναρωτηθείτε αν το dress code στην εργασία τους είναι τόσο αυστηρό, ώστε να επιβάλει ακόμη και μαντηλάκι στο πέτο, σε αποχρώσεις της γραβάτας. Η κομψότητα δεν λείπει ούτε στις γυναίκες. Η λεπτή σιλουέτα και στα δυο φύλα (ή όσα έχουμε καταλήξει ότι είναι) συμπληρώνει την εικόνα ενός λαού με καλοδουλεμένο μεταβολισμό. Ελάχιστα τα σώματα με περιττά κιλά σε όλο το φάσμα των ηλικιών. Προσπαθώ να αποφύγω την παγίδα του body shaming αλλά δεν θα καταστρέψει η πολιτική ορθότητα μια καλών προθέσεων ανθρώπινη παρατήρηση.

Μία εξήγηση είναι η καθημερινή ποδηλασία. Χρησιμοποιούν ποδήλατο για τις μετακινήσεις τους. Λυπάμαι που έχουμε 2023 και επισημαίνω ως άξιο αναφοράς τη μετακίνηση των Νορβηγών με ποδήλατο. Με ποδήλατο για όλες τις μετακινήσεις στην πιο βροχερή πόλη της Ευρώπης. Στα βιώσιμα μέσα μεταφοράς εκτός από τα ποδήλατα περιλαμβάνονται και τα ηλεκτρικά πατίνια. Οι ποδηλατοδρόμοι είναι εκτεταμένοι και καλύπτουν το κέντρο και τα προάστια. Κατά τόπους ποδηλάτες και πατινοδηγοί συνυπάρχουν -ειρηνικά- με τους πεζούς σε πεζοδρόμια - πληροφορία που θα εκνευρίσει πολλούς στην Ελλάδα. Όχι, δεν είναι εντελώς επίπεδοι οι δρόμοι αλλά η ηλεκτρική υποβοήθηση έχει λύσει αυτά τα υποτιθέμενα προβλήματα.

Μουσική με χαμηλά ντεσιμπέλ και άπλετοι δωρεάν δημόσιοι χώροι για χαλάρωση, πικνίκ, ψυχαγωγία. Το Όσλο δεν φημίζεται για το καλοκαίρι ή την ηλιοφάνειά του. Ότι εγώ το πέτυχα στην ακραία καιρική συνθήκη του καύσωνα ήταν σύμπτωση, αν όχι επίπτωση κλιματικής αλλαγής. Είδα εκατοντάδες νέους να χρησιμοποιούν δωρεάν τις δημόσιες εγκαταστάσεις της προκυμαίας κατασκευασμένης από ξύλινο deck που ξεκινά από το Μουσείο Νόμπελ και εκτείνεται νοτιότερα από το κτίριο της διάσημης Όπερας. Εστιατόρια και μπαρ καταλαμβάνουν ούτε το ένα πέμπτο της παραλιακής. Οι άνθρωποι, κυρίως νέοι, βρίσκουν τη γωνιά που θα απλώσουν το παρεό, την πετσέτα, το σακίδιό τους, χωρίς να πληρώσουν το σχετικό «ενοίκιο» σε ιδιωτική επιχείρηση για υπηρεσίες που δεν χρειάζονται. Και το βασικότερο: κανείς δεν επιβάλει το μουσικό του γούστο, είτε επιχείρηση είτε ιδιώτης. Ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί ένα κατάστημα εστίασης ή μπαρ λειτουργεί σαν συναυλιακός χώρος, σαν club ή σαν το σαλόνι του σπιτιού ενός ιδιώτη όσον αφορά την ένταση της μουσικής.

Από τα έξι τους χρόνια διδάσκονται Αισθητική. Ίσως γι’ αυτό έχουν καλό γούστο. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα θεωρείται ένα από τα καλύτερα στον κόσμο. Χρησιμοποιούν το παιχνίδι ως παιδαγωγικό μέσο εκμάθησης. Όταν ολοκληρώσουν τη βασική εκπαίδευση και αφού επιλέξουν κατεύθυνση σπουδών, κάνουν πρακτική στον τομέα που επέλεξαν για να σιγουρευτούν ότι τους ταιριάζει και ότι δεν έχουν επιλέξει λάθος. Λάθος που θα τους κοστίσει στα επόμενα επαγγελματικά τους βήματα. Σκεφτείτε πόσα χρήματα γλιτώνουν από τον ψυχίατρο.

Είναι καλοί ιστιοπλόοι. Η Νορβηγία είναι ναυτική χώρα. Διαθέτουν σκάφη για αναψυχή, ψάρεμα, ταξίδια και περιπέτεια. Είδα εφήβους να δένουν με το ένα χέρι ψαλιδιές και καντηλίτσα. Στην Ελλάδα, υπάρχουν ιδιοκτήτες ταχύπλοων που χρησιμοποιούν κόμπους. Απλούς, όχι ναυτικούς. Η διαφορά τους είναι τεράστια και μπορεί να σώσει ζωές. Δεν προσφέρεται το θέμα του άρθρου για να αναπτύξουμε τον λόγο. Ένα ταξίδι με Νορβηγό καπετάνιο σε κάνει να αισθάνεσαι ασφάλεια.

Δεν στραβώνουν οι σερβιτόροι αν δεν αφήσεις φιλοδώρημα. Με 17 ευρώ την ώρα ποιος νοιάζεται για φιλοδωρήματα. Αυτό είναι το κατώτατο ποσό καθαρά, όταν το ενοίκιο ενός σπιτιού 50 τ.μ. κοστίζει 1.200 ευρώ περίπου.

Η ηλικία των υπαλλήλων εμπορικών καταστημάτων και εστίασης δεν ξεπερνούν τα 25 χρόνια. Σας καλωσορίζουν νέοι. Σας εξυπηρετούν νέοι. Σας σερβίρουν νέοι. Νέοι που σπουδάζουν αλλά ξεκινούν νωρίς την εργασία. Υπάρχει εξήγηση. Τα χρόνια προϋπηρεσίας πληρώνονται υπερβολικά καλά από τον νόμο. Αν τον πρώτο χρόνο της πρώτης μέρας της επαγγελματικής τους καριέρας ξεκινούν με 17 ευρώ την ώρα, μέχρι τα 30 είναι σε θέση να αγοράσουν ένα καλό αυτοκίνητο. Αλλά, όπως επισημάναμε ήδη, προτιμούν το ποδήλατο. Προβαίνουν σε αγορά σπιτιού γιατί, όπως μας τόνισαν αρκετοί, συμφέρει.

Μια μέρα με καύσωνα οι νέοι λιάζονταν κάτω από τον ήλιο. Οι ηλικιωμένοι πού βρίσκονταν; Όταν λέμε νέοι εννοούμε το πολύ μέχρι 30. Οι ηλικιωμένοι βρίσκονταν στο εξοχικό στα Φιόρδ. Βρισκόμουν κοντά τους λίγες μέρες νωρίτερα. Στο Όσλο, εκείνη την καυτή μέρα, δεν υπήρχε δείγμα ηλικιωμένου ανθρώπου ανάμεσα στα σφριγηλά κορμιά της νιότης. Έκανα τον συνειρμό μοιραία. Κατά τα μεσογειακά ειωθότα (βάζω μέσα πλην ημών και Ιταλούς και Ισπανούς και Πορτογάλους ως αυτόπτης μάρτυς) πίσω από εφηβικά ημίγυμνα σώματα λιάζονται καθήμενοι σε πλαστική καρέκλα, ηλικιωμένοι κύριοι. Δήθεν απολαμβάνουν τη θαλασσινή αύρα φορώντας ένα διαφημιστικό καπέλο φέρον λογότυπο γνωστής μάρκας. Στην πραγματικότητα ρουφούν το ελιξίριο της νιότης και προκαλούν αμηχανία με την αδιακρισία τους. Προσωπικά είμαι υπέρ της ηλικιακής μίξης όσο υπάρχει διακριτικότητα και αλληλοσεβασμός στις ανάγκες του καθένα.

Δεν έχω δει χαλαρότερη βασιλική φρουρά στην Ευρώπη. Συνηθισμένη από τα δικά μας πετρωμένα τσολιαδάκια, μου έκανε τρομερή εντύπωση ο φρουρός εισόδου των ανακτόρων. Είχε την ελευθερία να μας κοιτά κατάματα. Να διώχνει μυγάκια που ενοχλούσαν το σβέρκο του, να γυρίζει το κεφάλι προς την πύλη για να βλέπει «τι παίζει». Δεν ξέρω αν ήταν αυτός ειδικά ή χαρακτηρίζει όλο το σώμα αυτή η άνεση. Αν το συνδέσει κανείς με το γεγονός ότι η κόρη του Βασιλιά της Νορβηγίας, η πριγκίπισσα Μάρθα Λουίζα, έχει κουβαλήσει στο ανάκτορο, ως σύντροφό της, έναν συνωμοσιολόγο σαμάνο ειδικό στον καθαρισμό των τσάκρων, τον περίφημο Ντούρεκ Βέρετ, μάλλον έχουν παράδοση στη βασιλική χαλαρότητα.

Άντρες νηπιαγωγοί. Με σώμα personal trainer. Πολλοί άντρες νηπιαγωγοί, τρυφεροί με τα παιδιά, τα φρόντιζαν και έπαιζαν μαζί τους καλύτερα κι από τη Μαρία στη Μελωδία της Ευτυχίας. Αρχικά πιστέψαμε πως πρόκειται για πολύτεκνους μπαμπάδες. Μια ερώτηση έλυσε την απορία. Η απορία «γιατί δεν έχω συναντήσει ποτέ στη ζωή μου άντρα νηπιαγωγό στην Ελλάδα;» δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Αν χρειαστεί να αλλάξει εσώρουχα παιδαγωγός σε ένα πολύ μικρό παιδάκι, οι γονείς νιώθουν ασφάλεια με τις γυναίκες. Ή μήπως όχι;