Ο Βαγγέλης Τσαλικίδης μετέτρεψε τον κήπο του σε ένα οικοσύστημα με 2.000 φυτά
Το σπίτι του Βαγγέλη Τσαλικίδη στη Νέα Σμύρνη διαφέρει από τα γειτονικά. Καλυμμένο με πλούσια βλάστηση που προβάλλει από τα κάγγελα του κήπου του και εκτείνεται ως το πεζοδρόμιο, ενώ ακούγεται τρεχούμενο νερό από το εσωτερικό, μοιάζει σαν να καλεί τον περαστικό να κοντοσταθεί για να τον εξερευνήσει.
«Αυτή τη στιγμή ο κήπος φιλοξενεί περίπου 2.000 διαφορετικά είδη φυτών και μια λίμνη με ψάρια koi», θα μου πει ο Βαγγέλης –γεωπόνος στο επάγγελμα– που αποφάσισε να μεταμορφώσει την εικόνα της γειτονιάς του, δημιουργώντας μια όαση, εμπνευσμένη από τα ταξίδια του στις τροπικές χώρες του πλανήτη.
Περίπου 20 χρόνια χρειάστηκαν προκειμένου ο 50 τμ. κήπος του Βαγγέλη να φτάσει στη σημερινή του μορφή. Όπως μου εξηγεί ο ίδιος, πλέον χωρίζεται σε δύο μέρη: σε αυτό με τα τροπικά φυτά που περιλαμβάνει έναν συνδυασμό από φυλλώματα, και σε εκείνον με τα εξωτικά που το βλέπει περισσότερο ο ήλιος και γι' αυτό υπάρχει ανθοφορία.
«Ο κήπος πριν τον αναλάβω, είχε μια τριανταφυλλιά, μια λεμονιά, ένα γιούκα και μια αγγελική. Ήταν δηλαδή ένας απλός και συνηθισμένος κήπος σαν αυτούς που συναντάς στην πλειοψηφία των ελληνικών σπιτιών. Από παιδί έπαιζα στον κήπο, παρατηρούσα τα φύλλα των φυτών και παρακολουθούσα τη μητέρα μου να φυτεύει σε μικρές γλάστρες.
»Παράλληλα, μου άρεσαν και οι τέχνες, αλλά κάθε φορά που καταπιανόμουν με κάποια την άφηνα στη μέση. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως η κηποτεχνία είναι η μόνη τέχνη που αν την ξεκινήσεις, μπορεί να εξελιχθεί και μόνη της. Μπορεί να φυτέψεις κάτι, να το ξεχάσεις και μετά από λίγους μήνες να το δεις ανεπτυγμένο. Έτσι αποφάσισα να σπουδάσω γεωπονική και όντας ακόμα φοιτητής, ξεκίνησα να πειραματίζομαι με τις φυτεύσεις.
»Σήμερα στο τροπικό κομμάτι του κήπου έχω δημιουργήσει μια λίμνη με 20 ψάρια koi, ένα μικρό συντριβάνι, μια κάθετη φύτευση με ορχιδέες και φτέρες, υδροχαρή φυτά, φοίνικες, μπανανιές και τζίντζερ. Στο εξωτικό κομμάτι υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από σάλβιες –συγγενικό είδος του φασκόμηλου–, μια από τις μεγαλύτερες στερλίτσιες της Αθήνας, μια συλλογή με κάκτους, δέντρα με ιδιαίτερες ανθοφορίες και κορμούς, είτε ανάγλυφα είτε με αγκάθια, και μια μικρή λίμνη με βατράχια και κουνουπόψαρα. Προτιμώ τα φυλλοβόλα φυτά, γιατί τον χειμώνα προσφέρουν άπλετο φως και το καλοκαίρι χαρίζουν σκιά, και να είναι φιλικά για τις μέλισσες».
Στον κήπο, πέρα από τα όμορφα φυτά, θα παρατηρήσει κανείς μικρά αγάλματα, μια αιώρα, μια ονειροπαγίδα και μια εντυπωσιακή πινακίδα που δείχνει «προς Μπαλί», «Ταϋλάνδη»,«Μαλδίβες», «Κολομβία» και «προς Μεξικό». Η συγκεκριμένη πινακίδα αποτελεί αναφορά στα ταξίδια που έχει κάνει ο Βαγγέλης σε αυτές τις τροπικές χώρες του πλανήτη, όπου η βλάστηση είναι πλούσια, και μέσω του κήπου του είναι σαν να ταξιδεύει –έστω και νοεαρά– ξανά σε αυτές. Αναρωτιέμαι πόσος προσωπικός χρόνος χρειάζεται για να συντηρείται ένας κήπος σαν κι αυτόν και τι έξοδα έχει.
«Είναι απαραίτητη η ενασχόληση επί μία ώρα ημερησίως. Ωστόσο, έχουν υπάρξει φορές που μπορεί να φτάσει και τις 5 ώρες ή και να περιοριστεί στο ένα τέταρτο – και τα υπόλοιπα 45 λεπτά, απλά να τα καμαρώνω πίνοντας τον καφέ μου. Τα έξοδα του κήπου αφορούν κυρίως την αγορά του φυτού, αλλά το παράδοξο με τα συγκεκριμένα είναι ότι μεγαλώνοντας ανεβάζουν την αξία τους. Στην ουσία αν, θεωρητικά, μπορούσα να τα πουλήσω, θα είχα κάνει πολλαπλάσια απόσβεση του αρχικού κόστους. Προσωπικά, ποτέ όταν αγοράζω ένα φυτό δεν σκέφτομαι το χρηματικό κόστος, γιατί για μένα δεν θα χάσει ποτέ την αξία του.
»Πρόκειται για ένα μιξ φυτών από όλον τον κόσμο, για τα οποία έχω διαμορφώσει τις συνθήκες ώστε να συνυπάρχουν αρμονικά. Κάποια έχουν έρθει από το εξωτερικό, όπως η μπιλμπέργκιά μου από τη Βραζιλία και η ερυθρίνη, γνωστή και ως κοραλόδεντρο, από την Αφρική».
Στον κήπο έχει διαμορφωθεί ένα οικοσύστημα φιλικό προς τις μορφές ζωής που συμβιώνουν σε αυτό, όπως φρύνοι και γυρίνοι, αλογάκια της Παναγίας, γάτες, μέλισσες και πουλιά που τα προσελκύει το νερό και στήνουν τις φωλιές τους. O Βαγγέλης αποφεύγει τα ευπαθή στις ασθένειες φυτά και χρησιμοποιεί βιολογικές μεθόδους για την προστασία τους, όπως ωφέλιμους νηματώδεις, δηλαδή μικροσκοπικά σκουλίκια για τις κάμπιες.
«Τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί που, όπως τα κατοικίδια, χρειάζονται φροντίδα και προσοχή. Στον κήπο μου δεν τα αντιμετωπίζω μεμονομένα, αλλά σαν ένα σύνολο όπου το ένα αλληλοσυμπληρώνει το άλλο.
»Ένας γονιός δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει κάποιο από τα παιδιά του, έτσι κι εγώ δεν έχω προσωπικό μου αγαπημένο. Ωστόσο, ανάλογα την εποχή, κάποια με ανταμοίβουν περισσότερο από άλλα, χάρη στην ανθοφορία τους.
»Για παράδειγμα, η Chorisia Speciosa προσφέρει ένα τεράστιο άνθος, ροζ με λευκό, που θυμίζει κρίνο και το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι ότι ανθίζει σε γυμνά κλαδιά. Έτσι μπορείς να το παρατηρήσεις σε όλο του το μεγαλείο».
Αξιοποιώντας χώρους και αντικέιμενα, δεν έχει αφήσει ακάλυπτο σχεδόν κανένα σημείο του κήπου. «Μου αρέσουν πολύ οι κάθετοι κήποι. Υπάρχουν φυτά με πολύ μικρό ριζικό σύστημα τα οποία μπορούν να επιβιώσουν σε βράχο, πάνω σε άλλα φυτά ή σε κλαδί δέντρου. Αυτή τους την ικανότητα αξιοποίησα ώστε να δώσω ζωή σε έναν απλό τοίχο που διαφορετικά θα παρέμενε ως “νεκρή γωνία”.
»Στην Ελλάδα οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν έναν χώρο που στέκει ανεκμετάλευτος. Ίσως δεν είναι στις προταιρεότητες του αστού να αφιερώσει χρόνο για να καλλιεργήσει τον κήπο του, να περιποιηθεί εντατικά τη βεράντα του ή να αξιοποιήσει το ρετιρέ του φυτεύοντας. Μέσα στη καραντίνα κάποιοι επιχείρησαν να αποκτήσουν μια συλλογή με φυτά, αλλά οι περισσότεροί τους έκαναν ακατάσταστο πότισμα και στη συνέχεια, πηγαίνοντας διακοπές, τα άφησαν να ξεραθούν».
Όπως εξομολογείται ο Βαγγέλης, προκειμένου να ομορφύνει το πεζοδρόμιο –χωρίς βέβαια να το καταπατά– είχε τη διάθεση να δημιουργήσει στο κομμάτι που εκτείνεται μπροστά στην είσοδο του κήπου του ένα καλαίσθητο σύνολο φυτών, αλλά δυστυχώς όταν το επιχείρησε κάποιοι τα έκλεψαν. Οι περαστικοί, ωστόσο, μένουν έκπληκτοι και πολλές φορές βγάζουν φωτογραφίες τον κήπο.
«Έχει πλάκα όταν καμιά φορά κάνω εργασίες στον κήπο και ακούω τους περαστικούς να κάνουν σχόλια θαυμασμού και να αναρωτιούνται ποιος μένει εδώ. Υπάρχουν βέβαια και οι κακοπροαίρετοι που σιγομουρμουρίζουν “τι τα θες τόσα φυτά;” και “πόσο νερό χαλάς”. Εγώ πάντως θα συνεχίσω αυτό που κάνω με πολλά όνειρα για το μέλλον».
11°
