Αποκλειστική ξενάγηση στον Πύργο Πειραιά - Εντυπωσιακές φωτογραφίες από μέσα

Φεύγοντας από τον Πύργο του Πειραιά, στο ραδιόφωνο έπαιζε εκείνο το αγαπημένο τραγούδι του Κώστα Χατζή που λέει «Όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει η γη με ζωγραφιά, κι εσύ την πήρες σοβαρά…». Δεν είναι, βέβαια, σαν να κοιτάς από το αεροπλάνο που λέει ο Χατζής, αλλά η θέα και από τα 80 μέτρα πάνω από τη γη, από την κορυφή του Πύργου, προκαλεί δέος: όλος ο Πειραιάς, η Ακρόπολη, η Αίγινα, ο Λυκαβηττός, ο Πύργος των Αθηνών. Και μπροστά κάτω, στο λιμάνι, άνθρωποι μικροί σαν κουκίδες βιαστικοί με τις βαλίτσες τους για να προλάβουν το καράβι. Τι κρίμα που όταν ο Πύργος θα είναι έτοιμος, τους επόμενους μήνες, η θέα αυτή δεν θα είναι προσβάσιμη για το ευρύ κοινό, αλλά υπάρχει λόγος: «Δεν θα μπορούσε να υπάρξει συνάθροιση κοινού στον 22ο όροφο του κτιρίου, σε ένα bar-restaurant για παράδειγμα, γιατί ο συντελεστής πυρασφάλειας θα απαιτούσε την κατασκευή δύο επιπλέον κλιμακοστασίων που θα παραμόρφωναν την αρχιτεκτονική όψη του Πύργου. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα υφιστάμενο κτίριο στο οποίο γίνονται παρεμβάσεις και όχι για κάποιο που κατασκευάζεται από την αρχή», λέει ο μηχανικός και project manager του έργου, εκ μέρους της εταιρίας Dimand, Νατάλης Πέτροβιτς.

Ο Πύργος του Πειραιά, ένας ουρανοξύστης -φάντασμα εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1972 και παρέμεινε ημιτελής και αναξιοποίητος, πλέον ανακατασκευάζεται με πρωτοβουλία του Δήμου Πειραιά και τους επόμενους μήνες το έργο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί. Με τον Θανάση Καρατζά, τον φωτογράφο μας, βρισκόμασταν στη βάση του Πύργου, σηκώνοντας ψηλά το κεφάλι και γέρνοντας προς τα πίσω για να δούμε μέχρι την κορυφή. Στη στάση αυτή μας βρήκαν ο Νατάλης Πέτροβιτς και ο άμεσος συνεργάτης του, μηχανικός Δημήτρης Κουτσανδρέας. Μας φόρεσαν γιλέκα και κράνη εργασίας και μας έκαναν ξενάγηση από το δεύτερο υπόγειο μέχρι πάνω.

Η ταυτότητα του έργου

Ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση του Πύργου έγινε το 2019 και τον κέρδισαν οι εταιρίες Dimand, EBRD και Prodea, οι οποίες πήραν τη σύμβαση παραχώρησης από τον Δήμο Πειραιά. Οι τρεις εταιρίες συγκρότησαν την Piraeus Tower, η οποία είναι ο φορέας υλοποίησης του έργου και εκμετάλλευσης της επένδυσης που θα ξεπεράσει τα 78 εκατομμυρίων ευρώ. Η σύμβαση προβλέπει την παραχώρηση του Πύργου για 99 χρόνια, με τον δήμο να εισπράττει 1.010.000 ευρώ ετησίως, με 2% αναπροσαρμογή κάθε χρόνο. Το έργο θα αρχίσει να παραδίδεται τμηματικά από τον Οκτώβριο του 2023 και θα αξιοποιηθεί για μικτή χρήση (καταστήματα, f&b, γυμναστήριο και γραφεία), ενώ τις τεχνικές εργασίες έχει αναλάβει η εταιρία ΤΕΡΝΑ.

Το αμφιλεγόμενο έργο της Χούντας επί Αριστείδη Σκυλίτση

Το 1968, με νόμο της Χούντας, αυξήθηκε το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος οικοδόμησης στους 24 ορόφους. Τόσους ακριβώς θα είχε και ο Πύργος του Πειραιά, ο οποίος άρχισε να κατασκευάζεται το 1972, επί δημαρχίας από τον διορισμένο από τη Χούντα Αριστείδη Σκυλίτση. Στη θέση του βρίσκονταν η παλιά αγορά του λιμανιού και το ρολόι του Πειραιά, το οποίο κατεδαφίστηκε. Ο Πύργος, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1975 αλλά εγκαινιάστηκε από τον Στυλιανό Παττακό ήδη από τον Αύγουστο του 1972, πήρε την τελική του μορφή το 1983, με την επένδυση των εξωτερικών του επιφανειών με γυαλί και μεταλλικά ελάσματα. Σύμφωνα με τον μελετητή της πειραϊκής ιστορίας, Στέφανο Μίλεση, ο Πύργος, ο οποίος επισήμως ονομαζόταν Εμπορικό Κέντρο Πειραιώς, ήταν πανομοιότυπος, αν και δύο μέτρα ψηλότερος, από τον ουρανοξύστη Marble Arch Tower του Λονδίνου – αυτόν, λέει ο Στ. Μίλεσης, είδε ο Σκυλίτσης και κατά κάποιον τρόπο θέλησε να αντιγράψει. Η σχεδίαση του έργου ανατέθηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Λοΐζου, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Βικέλα, αρχιτέκτονα του Πύργου των Αθηνών, και με τον Δημοσθένη Μολφέση. Τελικά, μόνο το ισόγειο και οι τρεις πρώτοι όροφοι αξιοποιήθηκαν – όλο το υπόλοιπο κτίριο παρέμεινε ημιτελές. Στους τρεις πρώτους ορόφους, στο πέρασμα των χρόνων, στεγάστηκαν κάποια εμπορικά καταστήματα και σύλλογοι, ενώ μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020 –όταν άρχισαν οι εργασίες για την ανακατασκευή του– στεγάζονταν ένα ΚΕΠ, το Ληξιαρχείο Πειραιά, η Unesco και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Ο Πύργος είναι ένα από τα τρία «γιαπιά» που άφησε η Χούντα στον Πειραιά, μαζί με τη Ράλλειο και τη Βίλα Ζαχαρίου.

Μιλάνε για σεισμούς σε υπόγειο με 22 ορόφους από πάνω;

Όλα αυτά τα χρόνια που ο Πύργος παρέμενε ανεκμετάλλευτος, άλλοι το απέδιδαν στην έλλειψη κονδυλίων, άλλοι στο ότι τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης κανείς δεν ήθελε να προχωρήσει ένα έργο που ξεκίνησε επί Χούντας, άλλοι μιλούσαν για προβλήματα στατικότητας. Βρισκόμασταν στο δεύτερο υπόγειο του Πύργου όπου βρίσκεται τμήμα της θεμελίωσης του κτιρίου. Με σχεδόν 25 ορόφους και χιλιάδες τόνους τσιμέντου πάνω από το κεφάλι σου, μοιάζει λίγο μαζοχιστικό να μιλάς για τη στατικότητα του κτιρίου, αλλά ο Ν. Πέτροβιτς καθησυχάζει: «Ο Πύργος κατασκευάστηκε με τον αντισεισμικό κανονισμό που ίσχυε τότε, δηλαδή του 1959. Εμείς, όταν ήρθαμε εδώ, βρήκαμε πάρα πολύ ποιοτικά τόσο το σκυρόδεμα όσο και τον χάλυβα, ενώ έγιναν οι απαραίτητες ενισχύσεις ώστε το κτίριο πλέον να ανταποκρίνεται στον αντισεισμικό κανονισμό του 2000».

492 σκαλιά από το ισόγειο μέχρι την κορυφή

Δύο κλιμακοστάσια ανεβαίνουν από το ισόγειο μέχρι την κορυφή και άλλα πέντε εξυπηρετούν μέχρι τον δεύτερο και τον τρίτο όροφο. Ο Ν. Πέτροβιτς μάς πρότεινε να πάρουμε τον μακρύ δρόμο των 492 σκαλοπατιών, αλλά ακολουθήσαμε την πιο εύκολη λύση: το αναβατόριο που χρησιμοποιούν και οι περίπου 200 άνθρωποι που εργάζονται στο έργο. Χωράει μέχρι 14 ανθρώπους και έχει κάποιους περιορισμούς ανάλογα με τη δύναμη του ανέμου. Όταν το έργο θα είναι έτοιμο, τα έξι κλιμακοστάσια που θα εξυπηρετούν τα γραφεία του κτιρίου θα χρειάζονται μόλις 20 δευτερόλεπτα για να ανέβουν από το ισόγειο έως τον 22ο όροφο.

Τα καταστήματα και τα γραφεία

Ο Πύργος έχει ύψος 84 μέτρα αλλά θα «ανέβει» μέχρι τα 88 λόγω κάποιων εργασιών, ενώ το συνολικό του εμβαδόν είναι 34.623 τετραγωνικά μέτρα. Είναι το δεύτερο πιο ψηλό κτίριο της Ελλάδας μετά τον Πύργο των Αθηνών που μας βλέπει από τα 103 μέτρα. Για εμπορική χρήση θα αξιοποιηθούν το ισόγειο, ο πρώτος, ο δεύτερος, ο τρίτος και τμήμα του τετάρτου ορόφου. Από εκεί και μέχρι τον 22ο όροφο θα είναι γραφεία. Υπάρχει και 23ος και δώμα στην κορυφή που θα  εξυπηρετήσουν  τμήμα του μηχανολογικού εξοπλισμού του κτιρίου. Όλοι οι χώροι που προορίζονται για εμπορική χρήση έχουν μισθωθεί, πλην ενός 180 τ.μ. στο ισόγειο. Το κατάστημα ΖΑRA θα μεταφέρει εδώ το flagship του, στο ισόγειο, στον πρώτο και στον δεύτερο, σε μια συνολική έκταση 5.700 τ.μ. Στο ισόγειο θα στεγαστεί και η DJ Sports σε 1.200 τ.μ. Στον τρίτο και τον τέταρτο όροφο θα στεγαστεί γυμναστήριο και στον τρίτο, σε ένα ύψος αντίστοιχο με την ταράτσα μιας πενταώροφης πολυκατοικίας, bar-restaurant, το οποίο θα είναι 24ωρης λειτουργίας, σε μια έκταση 600 τ.μ. στο εσωτερικό και άλλων 700 τ.μ. αίθριο. Κάθε όροφος που θα διατίθεται για γραφεία θα μισθώνεται ενιαίος. Οι μισθώσεις έχουν 12ετή διάρκεια, με τα πρώτα 6 χρόνια να είναι «κλειστά». Η Dialectica, ελληνική start up που ασχολείται στον τομέα της τεχνολογίας, έχει ήδη μισθώσει έξι ορόφους, από τον 9ο μέχρι και τον 14ο, ενώ έχει οψιόν μίσθωσης για δύο ακόμη.

«Πράσινος» και υπερσύγχρονος Πύργος

Οι προδιαγραφές που τηρούνται θα δώσουν στον Πύργο την πιστοποίηση Platinum, θα είναι ένα «πράσινο» κτίριο, φιλικό προς το περιβάλλον. Στο υπόγειο, οι δεξαμενές θα μαζεύουν το νερό της βροχής και θα το επιστρέφουν στο κτίριο, ενώ το αντλητικό συγκρότημα θα δίνει σε όλους τους ορόφους τη σωστή πίεση στο πόσιμο νερό – σε διαφορετική περίπτωση η πίεση θα ήταν προβληματική, αρκετά χαμηλή, από τον δέκατο όροφο και πάνω. Το σύστημα κατάσβεσης, εκτός από την καταστολή της φωτιάς περιλαμβάνει και τη διαφυγή εμποδίζοντας τον καπνό να εισέλθει στα κλιμακοστάσια, ενώ σε περίπτωση σεισμού θα ισχύει ό,τι ισχύει και παντού, δηλαδή σταματάνε τα ασανσέρ και όλοι κατεβαίνουν με τις σκάλες. Οι γεννήτριες θα λύνουν τυχόν προβλήματα ενέργειας, ενώ στην κορυφή θα τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά σε μια έκταση 500 τ.μ. Όταν το έργο θα είναι έτοιμο και σε πλήρη λειτουργία, ο Νατάλης Πέτροβιτς εκτιμά ότι οι εργαζόμενοι στα γραφεία θα είναι από 1.600 έως 2.000 άτομα. Δηλαδή, μαζί με τους επισκέπτες των εμπορικών, ο «πληθυσμός» του Πύργου μπορεί να φτάνει και τα 4.000 άτομα. Στο πρώτο υπόγειο θα φτιαχτεί πάρκινγκ χωρητικότητας 44 θέσεων, ενώ περίπου άλλες 300 θέσεις θα ενοικιαστούν από το παρακείμενο υπόγειο πάρκινγκ της πλατείας Καραϊσκάκη. Η είσοδος του Πύργου θα είναι από την πλευρά του Λιμανιού, από την Ποσειδώνος, με ξεχωριστές εισόδους για τα καταστήματα και τα γραφεία. Για τους εργαζόμενους, στο ισόγειο των γραφείων θα υπάρχει ένας χώρος wellness, που θα εξυπηρετεί και ως χώρος θηλασμού. Επίσης, παντού θα υπάρχει το σύστημα no touch. Για παράδειγμα, εισερχόμενος κανείς στην είσοδο για τα γραφεία, το σύστημα θα «διαβάζει» την προσωπική του κάρτα, θα καλεί τον ανελκυστήρα και θα τον μεταφέρει αυτόματα στον όροφο που πρέπει.

Στο πλάι του Πύργου ένα μολδαβικό μίνι μάρκετ, ένα σουβλατζίδικο, μια ψαροταβέρνα, ένα κουλουράδικο, καθημερινοί εργαζόμενοι Πειραιώτες που ζούσαν εδώ και δεκαετίες με ένα τεράστιο τσιμεντένιο κουφάρι πάνω από το κεφάλι τους και που τώρα περιμένουν να αναβαθμίσει τη γειτονιά τους και τις ζωές τους. «Θα ’θελες, φίλε, να δουλεύεις στον 22ο όροφο και να έχεις θέα όλο τον κόσμο;» «Δεν έχω τέτοια όνειρα, μου φτάνει να μπορώ να συνεχίσω να εργάζομαι» ήταν κάποιες από τις κουβέντες τους. 

Σας ανησυχεί τυχόν περαιτέρω επιβάρυνση του κυκλοφοριακού στο λιμάνι, δεδομένου ότι τον Πύργο θα επισκέπτονται καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι;
Όχι, δεν με ανησυχεί. Θεωρώ ότι όποιος θέλει να έρθει στον Πειραιά για να επισκεφθεί τον Πύργο, τα καταστήματά του, τα εστιατόρια ή τα γραφεία που θα λειτουργούν εκεί, θα προτιμήσει να έρθει με το μετρό (είτε από τον σταθμό στο λιμάνι, είτε από τον σταθμό στο Δημοτικό Θέατρο) που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής ή και με το τραμ. Επιπλέον, έχει ήδη ανακοινωθεί ότι η Piraeus Tower έχει μισθώσει χώρο για τη στάθμευση αυτοκινήτων στην περιοχή.

Τα χρήματα που θα εισπράττει κάθε χρόνο ο δήμος από τη μίσθωση του Πύργου, έχετε δηλώσει ότι θα επιστρέφουν στους δημότες. Με ποιον τρόπο; Με ένα ξεχωριστό έργο ετησίως, ενδεχομένως;
Ο Δήμος Πειραιά θα λαμβάνει ετησίως 1,2 εκατομμύρια ευρώ από την παραχώρηση αλλά και από τα δημοτικά τέλη, ένα πολύ σημαντικό ποσό. Στόχος μας είναι τα χρήματα αυτά να διοχετεύονται στην πειραϊκή κοινωνία μέσα από έργα για την καθημερινότητα και την αναβάθμιση της πόλης και των γειτονιών της. Ενδεχομένως, το έσοδο αυτό να μας δώσει τη δυνατότητα να μειώσουμε ακόμα περισσότερο τα δημοτικά τέλη, κάτι το οποίο κάνουμε σταθερά τα τελευταία χρόνια ώστε να ελαφρύνουμε τις υποχρεώσεις των κατοίκων και των επιχειρήσεων.

Τελικά, ήταν μια συμφέρουσα επιλογή για τον Δήμο Πειραιά η παραχώρηση του Πύργου με τους συγκεκριμένους όρους και γιατί;
Αλίμονο, εάν κάποιος θεωρεί ότι θα ήταν πιο συμφέρον να παραμείνει ο Πύργος ένα εγκαταλελειμμένο κουφάρι στην καρδιά του μεγάλου λιμανιού της χώρας. Ακόμα μεγαλύτερα από τα άμεσα οικονομικά έσοδα του Δήμου είναι τα οφέλη από τη δυναμική που έχει δώσει στον Πειραιά αυτό το έργο. Δημιουργείται ένα μεγάλο εμπορικό και επιχειρηματικό κέντρο που θα ενισχύσει  την αγοραστική κίνηση της περιοχής και θα ενδυναμώσει την τοπική απασχόληση. Ολόκληρη η περιοχή αναβαθμίζεται και γίνεται πόλος έλξης για άλλες επενδύσεις. Ο Πύργος από κτίριο «φάντασμα» μετατρέπεται σε ένα στολίδι για την πόλη μας και νομίζω ότι αυτό ικανοποιεί κάθε Πειραιώτη, αλλά και κάθε ταξιδιώτη που βλέπει ένα σύγχρονο και καλαίσθητο κτίριο στο μεγάλο λιμάνι της χώρας.

Να αναμένουμε κάποιες εξελίξεις σχετικά με τη βίλα Ζαχαρίου και με τη Ράλλειο, που μαζί με τον Πύργο είναι τα τρία κτίρια-φαντάσματα που άφησε στην πόλη η δημαρχία Σκυλίτση επί Χούντας;
Πράγματι, αυτά τα δύο γιαπιά είναι προβλήματα που χρονίζουν για δεκαετίες στην πόλη. Πιστεύω, όμως, ότι θα καταφέρουμε να τα επιλύσουμε κι αυτά. Στη Ράλλειο θέλουμε να κάνουμε ένα νέο Δημαρχείο για τον Πειραιά. Σχεδιάζουμε μια διπλή ανάπλαση. Να παραχωρήσουμε με διαγωνισμό το κτίριο του σημερινού Δημαρχείου για κάποια χρόνια σε κάποιον ιδιώτη με σκοπό να χτίσει στη Ράλλειο ένα Δημαρχείο αντάξιο της πόλης μας. Για τη Βίλα Ζαχαρίου τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Υπάρχει μια αντιδικία μεταξύ του Ιδρύματος Ζαχαρίου και του Ελληνικού Δημοσίου. Εμείς θέλουμε να αξιοποιηθεί, εκπληρώνοντας παράλληλα και τους σκοπούς του Ιδρύματος, ένα μέρος του να γίνει σπίτι για άστεγους καλλιτέχνες. Είναι κρίμα την ώρα που ολόκληρη η περιοχή ομορφαίνει με την ανάπλαση στο Μικρολίμανο, αλλά και την ανάπλαση που δρομολογούμε στην Ακτή Δηλαβέρη, να υπάρχει στο κέντρο αυτής της περιοχής αυτό το μεγάλο γιαπί.