Βόλτα στο ολοκαίνουργιο Πάρκο Φιξ

Στα τέλη του 19ου αιώνα, μια πλούσια οικογένεια Ελλήνων που ζει στο εξωτερικό αποφασίζει να επαναπατριστεί. Είναι η οικογένεια Κλωναρίδη, που γυρίζει πίσω με μεγάλα σχέδια στα σκαριά. Αγοράζει μια έκταση 7.500 τ. μ. στα Παραδείσια και κατασκευάζει εκεί ένα εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας. Δίπλα στο εργοστάσιο χτίζεται το σπίτι της οικογένειας και μάλιστα σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ.

Η βίλα Κλωναρίδη δεν θυμίζει σε τίποτα τα νεοκλασικά κτίρια, για τα οποία φημίζεται ο Γερμανός αρχιτέκτονας (ενδεικτικά αναφέρω το Νομισματικό Μουσείο, την Ακαδημία και το Εθνικό Θέατρο). Αντίθετα, σχεδιάζεται κατά τα πρότυπα μιας αγροτικής κατοικίας… Εκείνη την εποχή, βλέπετε, τα Παραδείσια –ή αλλιώς τα σημερινά μας Πατήσια- ήταν η εξοχή της Αθήνας! Και χρωστούν το όνομά τους στα ρέματα που κατέβαιναν από τον Υμηττό και έκαναν το μέρος ιδανικό για να δημιουργηθούν «παραδεισένιοι» κήποι στα εξοχικά γύρω από την κεντρική λεωφόρο των Αθηνών, δηλαδή την… Πατησίων!

Είναι ένα φωτεινό πρωινό Παρασκευής, όταν διασχίζω την ίδια αυτή Πατησίων για να βρεθώ στο ολοκαίνουργιο πάρκο Φιξ. Από την εποχή των Παραδεισίων με χωρίζουν πια 120 χρόνια, κι όμως, στη μέση αυτής της πράσινης όασης δεν είναι δύσκολο να σχηματίσω την εικόνα με τους δεκάδες κυπαρισσώνες, τα περιβόλια και τους ανθόκηπους που απλώνονταν σε όλα τα Πατήσια. Το δύσκολο είναι να φανταστώ ότι εδώ, κάτω από αυτήν την παχιά σκιά των πλατανιών ή εκεί που τώρα φυτρώνουν δεντρολίβανα και φασκόμηλα, υπήρχε κάποτε ένα ολόκληρο εργοστάσιο.

Η οικογένεια Κλωναρίδη μπορεί να έχτισε το εργοστάσιο ζυθοποιίας, στην πράξη, όμως, δεν το αξιοποίησε ποτέ, καθώς το 1930 το εργοστάσιο πέρασε στα χέρια της οικογένειας Φιξ. Λειτούργησε για αρκετά χρόνια ως παγοποιία, ώσπου το 1982 έκλεισε οριστικά και το 1993 πέρασε στα χέρια του Δήμου Αθηναίων, για να κατεδαφιστεί μια αυγουστιάτικη νύχτα του 2000. Στη θέση του δημιουργήθηκε ένας χώρος πρασίνου, ο οποίος και φυτεύτηκε με μία μελέτη που είχε γίνει για… κάποιο άλλο πάρκο. Για χρόνια, το πάρκο Φιξ ζούσε μόνο του, εξελισσόμενο σε ένα μέρος που οι κάτοικοι της περιοχής απέφευγαν να διασχίζουν το βράδυ. Αυτά μέχρι πριν λίγους μήνες…

Μέσω του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» του Δήμου Αθηναίων, που υλοποιείται από το Athens Partnership, το Πάρκο Κλωναρίδη-ΦΙΞ απέκτησε ξανά ζωή χάρη στην πολύτιμη υποστήριξη της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας και της FIX Hellas. Τον σχεδιασμό ανέλαβε η εταιρεία αρχιτεκτονικής τοπίου Ecoscapes, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρασίνου και Αστικής Πανίδας του Δήμου Αθηναίων. Το αποτέλεσμα; 7.500 τ.μ. γεμάτα δέντρα, αρωματικά φυτά, άνθη, ένα σιντριβάνι, φωλιές και φωνές πουλιών, χρωματιστά παγκάκια, ένας ολόκληρος πράσινος κόσμος στην καρδιά της Πατησίων μας!

Συνολικά, στο ολόφρεσκο πάρκο έχουν φυτευτεί περισσότερα από 4.500 φυτά της Μεσογείου, με μεγάλη αντοχή στον αστικό ιστό και τη ρύπανση, αλλά και με χαμηλές έως ελάχιστες ανάγκες σε νερό, ενώ ξεχωριστή μνεία αξίζει και στα παγκάκια που ζωντάνεψαν οι σπουδαστές της ΑΚΤΟ, και που πλέον λειτουργούν ως υπαίθρια γκαλερί. Στη νέα του μορφή, το πάρκο χωρίζεται σε 5 θεματικές ενότητες:

Στο βόρειο τμήμα του πάρκου, που συνορεύει με τη βίλα Κλωναρίδη, έχουμε τον «Αειφόρο κήπο» με αυτοφυή είδη φυτών της ελληνικής χλωρίδας. Στα ανατολικά, επί της οδού Πατησίων, συναντάμε «Το μεγάλο χλοοτάπητα», ενότητα αφιερωμένη στις υπαίθριες δραστηριότητες, καθώς πρόκειται για τη μοναδική έκταση του πάρκου που είναι στρωμένη με χλοοτάπητα. Με άλλα λόγια, εδώ θα πίνουμε μπίρες και θα κάνουμε -γιατί όχι;- πικ νικ

Στο νότιο όριο με την οδό Καυτατζόγλου, έχει δημιουργηθεί ένας κήπος αφιερωμένος στη βιοποικιλότητα. Χαρακτηριστικό του «Κήπου Βιοποικιλότητας» είναι τα υδροχαρή φυτά και τα σκιόφυτα, που φυτεύτηκαν γύρω από το σιντριβάνι, δημιουργώντας μια δροσερή, καταπράσινη γωνιά. Στα δυτικά, πάλι, μας περιμένουν οι «Πολύχρωμες Αλέες» με τις μονοκαλλιέργειες μεσογειακών θάμνων, που φυτεύτηκαν σκόπιμα κάτω από τα πλατάνια, ώστε να δημιουργήσουν ένα σκιερό λιβάδι.

Στην καρδιά του πάρκου, όμως, είναι που κρύβονται τα περισσότερα μυστικά… Το κεντρικό κυκλικό παρτέρι, επονομαζόμενο και «Κήπος των Αισθήσεων», είναι αφιερωμένο σε όλες τις αισθήσεις. Αποτελείται από φυτά με έντονο χρώμα, μυριάδες αρώματα και διαφορετικές υφές φυλλωμάτων και ανθέων, με έντονο εποχιακό και βοτανικό ενδιαφέρον. Αν αναρωτηθείτε για την ονομασία κάποιου φυτού, δεν έχετε παρά να κοιτάξετε την ταμπέλα που το συνοδεύει.

Αυτό που προσπάθησε να κάνει ο υπεύθυνος του έργου, βιολόγος δρ Βοτανικής Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνης Σκορδίλης, ήταν να δημιουργήσει ένα αειφόρο πάρκο. Αυτό, πρακτικά σημαίνει ότι το πάρκο είναι με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένο που θα προσελκύσει μόνο του τη ζωή γύρω του. Για παράδειγμα, υπάρχουν φυτά που παράγουν σπόρους που τρώνε τα πουλιά, δίπλα φυτά με λουλούδια που καλούν τα έντομα και κάπως έτσι, σε λίγους μήνες θα έχουμε ένα αειφόρο οικοσύστημα με πουλιά, ονειρικές πεταλούδες και χρωματιστές λιβελούλες. Αξίζει μια βόλτα, δεν νομίζετε;