Eurovoices

Η κυβέρνηση του «Μένουμε Ευρώπη» ξεχνάει την Ευρώπη

Για χάρη των εξορύξεων, του λιγνίτη, των αγωγών και ολιγαρχών

Κρίτων Αρσένης
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το ενεργειακό ζήτημα στην Ελλάδα, οι βασικοί άξονες που προτείνει το ΜέΡΑ 25, η «Πράσινη Οικονομία».

Ανάμεσα στο Κάστρο της Μονεμβασιάς και το Ακρωτήρι του Μαλέα βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά για τα αποδημητικά πουλιά μεταναστευτικό πέρασμα της χώρας. Από την Αφρική στην Ευρώπη, και πάλι πίσω. Ακριβώς εκεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη ετοιμάζεται να χτίσει «τείχος» 170 ανεμογεννητριών, στον Κάβο Μαλιά, σε περιοχή που οργανισμός του ίδιου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας -ο ΟΦΥΠΕΚΑ- λέει ότι πρέπει να είναι ζώνη αποκλεισμού ανεμογεννητριών, και ο Φορέας Διαχείρισης, που εποπτεύεται επίσης από το ΥΠΕΝ, ζητά να γίνει βιόσφαιρα UNESCO, δηλαδή παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά για το περιβάλλον. Τέτοιας αξίας είναι. Όλη η τοπική κοινωνία είναι «στο πόδι». Από περιβαλλοντικές οργανώσεις μέχρι Περιφέρεια, Δήμο, εκκλησία και φορείς. Όλοι αντιλαμβάνονται τι διακυβεύεται. Όλοι εκτός από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Εκεί θέλουν να υψώσουν τείχος ανεμογεννητριών, επιτρέποντας στις εταιρείες να «σαλαμοποιήσουν» το έργο σε 17 πάρκα που θα εγκριθούν ξεχωριστά χωρίς να εξετάζονται οι συνολικές σωρευτικές συνέπειες των 170 ανεμογεννητριών, κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εξυπηρέτησης συμφερόντων σε βάρος του περιβάλλοντος που έφερα πριν από λίγες μέρες στη Βουλή.

Τέτοια τείχη ανεμογεννητριών ετοιμάζουν παντού με προτεραιότητα τα ψηλά βουνά και τις προστατευόμενες περιοχές. Και ταυτόχρονα λένε ότι αυτή η λεηλασία της φύσης είναι «για το καλό μας». Ενώ δηλαδή ο ΟΗΕ λέει ότι για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης πρώτη προτεραιότητα είναι η προστασία της Φύσης, δεύτερη η μείωση κατανάλωσης και τρίτη η παραγωγή ενέργειας από ήλιο και άνεμο, η κυβέρνηση εξυπηρετεί τα συμφέροντα που θέλουν αποκλειστικά τις ανεμογεννήτριες σε βάρος της φύσης.  Ενώ η συμφωνία του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης έχει ως βασικό εργαλείο το LULUCF, την αποτροπή κλιματικών ρύπων από την καταστροφή των δασών και φυσικών αποθηκών άνθρακα, η κυβέρνηση διαλύει καθημερινά τα δάση -και όχι μόνο- με τις ανεμογεννήτριες. Φτάσαμε πλέον να αρκούν δύο μάρτυρες για τον αποχαρακτηρισμό δάσους και τη μετατροπή του σε οικόπεδο, μετά από πρόσφατη τροπολογία του κ. Βορίδη. Κάθε φορά που τους εγκαλώ στη Βουλή για την καταστροφή που φέρνουν με φαραωνικά έργα ΑΠΕ, ακούω να μας λένε «μα δεν θέλετε τον άνεμο; Δεν θέλετε πράσινη ανάπτυξη; Δεν θέλετε θέσεις εργασίας;». Την ώρα που μας κάνουν κηρύγματα οικολογίας συνεχίζουν να «επενδύουν» σε λιγνίτη. Συνεχίζουν τις εξορύξεις -την ώρα που οι ίδιες οι πολυεθνικές εταιρείες υδρογονανθράκων Exxon, Τotal, Repsol, Edisson αποσύρονται κρίνοντάς τες ασύμβατες με τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Συνεχίζουν με τους αγωγούς - πριν λίγες ημέρες μάλιστα εγκαινίασαν νέο αγωγό φυσικού αερίου με τη Βουλγαρία. Ετοιμάζουν πλωτή εγκατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου σε απόσταση αναπνοής από τον Βόλο, με σοβαρό κίνδυνο για την πόλη, αλλά και στον Σκαραμαγκά, δίπλα σε διυλιστήρια, όπου ένα ατύχημα μπορεί να εξαϋλώσει μεγάλο μέρος της Δυτικής Αθήνας και Αττικής. Την ώρα που υποκρίνονται ότι ενδιαφέρονται για τις θέσεις εργασίας δίνουν εγγυήσεις για δανεισμό 100 εκατομμυρίων σε εξορυκτική εταιρεία στην Καβάλα για να κρατήσει τους εργαζόμενους, και η εταιρεία μόλις παίρνει τα χρήματα τους απολύει.

Και τα τρία κόμματα -ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ- πιστεύουν στην ίδια πολιτική «λιγνίτης – εξορύξεις – αγωγοί». Δεν πιστεύουν πραγματικά στην απανθρακοποίηση.

Τι προβλέπει όμως το Ταμείο Ανάκαμψης; Προβλέπει χρηματοδότηση για «Πράσινη Οικονομία». Το εξειδικεύει πολύ συγκεκριμένα: Ανακύκλωση. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Γεωθερμία. Εναλλακτικά καύσιμα στη βιομηχανία. Δεξιότητες σε επαγγέλματα σχετικά με την Πράσινη Οικονομία. Τι χρηματοδοτεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη από το Ταμείο Ανάκαμψης; Την εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές -με 1 δισεκατομμύριο λένε δημοσιεύματα. Τις εγκαταστάσεις LNG και ό,τι άλλο αποφασίσει ο νέος ιδιοκτήτης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Ανεμογεννήτριες στις προστατευόμενες για τα απειλούμενα είδη πουλιών περιοχές. Πού προβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης να δοθούν δισεκατομμύρια για τέτοιες δράσεις; Πουθενά. Είναι αυτές οι δραστηριότητες «Πράσινη Οικονομία»; Όχι. Δεν εντάσσονται όλα αυτά στα κριτήρια του Ταμείου - στα κριτήρια της «Μητσοτάκης ΑΕ» εντάσσονται. Ενισχύουν πέντε επιχειρηματικές οικογένειες που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά στην ουσία είναι εισοδηματίες ενισχύσεων δισεκατομμυρίων από το Δημόσιο. Ξέρουμε τι σημαίνει 1 δισεκατομμύριο χρηματοδότηση για την εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές; Σημαίνει αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 300 εκατομμύρια ευρώ.

«Μένουμε Ευρώπη» έλεγε η κυβέρνηση που σήμερα χωροθετεί στην καρδιά περιοχών Natura αιολικά πάρκα και προχωρά σε εξορύξεις χρυσού και πετρελαίου. Παρακάμπτοντας νομοθεσία ευρωπαϊκή και εθνική:

  • χωροθετεί ανεμογεννήτριες και άλλες δραστηριότητες χωρίς να έχει θεσμοθετήσει καν τις ειδικές μελέτες διαχείρισης των περιοχών Natura. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο η Ελλάδα καταδικάστηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και επίκεινται πολύ αυστηρά πρόστιμα που τα πληρώνει η κοινωνία μέσω του προϋπολογισμού -όχι οι εταιρείες, που μόνο κερδίζουν
  • δεν εφαρμόζει την οδηγία της «δέουσας εκτίμησης», που υποχρεώνει την κυβέρνηση να απορρίπτει έργα σε προστατευόμενες περιοχές προτού καν ξεκινήσουν περιβαλλοντικές μελέτες. Για να το πούμε απλά, οφείλει να τα απορρίπτει με το «καλημέρα σας»
  • παρακάμπτει εθνική νομοθεσία που ορίζει μέσα από το χωροταξικό των ΑΠΕ ότι προτού η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δώσει άδεια παραγωγής οφείλει να εξετάζει τις αποστάσεις των έργων από παραδοσιακούς οικισμούς και αρχαιολογικούς χώρους, από οικισμούς και οδικό δίκτυο
  • «σπάζουν» έργα σε κομμάτια -η λεγόμενη «σαλαμοποίηση»- για να μοιράζουν χρήμα στους εκλεκτούς τους επιχειρηματίες, κάτι που ρητά απαγορεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Σήμερα σε κάθε χωριό της Ελλάς οι τοπικές κοινωνίες ξεσηκώνονται ενάντια σε ανεμογεννήτριες. Οι άνθρωποι αυτοί υπερασπίζονται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την ελληνική νομοθεσία κόντρα σε μια κυβέρνηση που τα παραβιάζει σε κάθε της απόφαση. Μια κυβέρνηση που εργαλειοποιεί την κλιματική κρίση για να κάνουν μια χούφτα επιχειρηματίες την «τελευταία μπάζα», να χρησιμοποιήσουν τον χρόνο που έχουμε ως ανθρωπότητα για να σώσουμε τον πλανήτη και τις ζωές μας, για να κάνουν το ακριβώς αντίθετο. Να ρευστοποιήσουν τη Φύση, να βγάλουν χρήματα αποτελειώνοντας την τελευταία μας ελπίδα. Θα μπορούσαμε να εγκαταστήσουμε άλλες ανεμογεννήτριες; Ναι, με τρεις όρους: 1. Τοπική συναίνεση 2. Συμμετοχικός σχεδιασμός, και 3. Τα κέρδη να πηγαίνουν στην τοπική κοινωνία μέσα από ενεργειακές κοινότητες μονίμων κατοίκων και των δήμων.

Το ΜέΡΑ25 προτείνει δύο βασικούς άξονες για το ενεργειακό ζήτημα:

  • Περιβαλλοντική αποκατάσταση των λιγνιτικών περιοχών με διατήρηση της απασχόλησης στις περιοχές με λιγνιτικές μονάδες και μετατροπή των μονάδων σε θερμικές αποθήκες. Να λειτουργήσουν ως «μπαταρίες» του εθνικού συστήματος ενέργειας, μέσα από τη μετατροπή τους σε θερμικές αποθήκες, κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούν να απασχολούνται οι ίδιοι ή και περισσότεροι άνθρωποι στο «πρασίνισμα» της παραγωγής ενέργειας, διατηρώντας την Πτολεμαΐδα, την Κοζάνη, και αντίστοιχα τη Μεγαλόπολη, ως τους ενεργειακούς κόμβους της Ελλάδας. Η μετατροπή των σταθμών είναι εφικτή, και θα δώσει απασχόληση μακροχρόνια. 
  • Πρόγραμμα φωτοβολταϊκών σε στέγες και ταράτσες μέσα από ένα Εξοικονομώ κατ’ Οίκον για όλα τα νοικοκυριά. Το Joint Research Center της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μελετήσει τα δεδομένα στην Ελλάδα και έχει εκτιμήσει ότι με ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να καλυφθεί το 33% των αναγκών της χώρας σε ενέργεια -ποσοστό που μπορεί να φτάσει στο άνω του 40% λόγω ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, κάνοντας την Ελλάδα χώρα-πρότυπο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ταυτόχρονα, μπορεί να φέρει πραγματική ανάκαμψη και μάλιστα αποκεντρωμένα, σε κάθε τόπο ξεχωριστά, με δουλειά για μια σειρά επαγγελμάτων, μεταξύ των οποίων μπογιατζήδες, αλουμινάδες, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, με χρήση υλικών μόνωσης που παράγονται στην πλειονότητά τους στη χώρα μας.