Νέοι κανόνες για την προστασία των φορολογουμένων στην ΕΕ

Το ΕΚ έκανε σημαντικό βήμα για τη μείωση του τραπεζικού κινδύνου και τη σύσταση της τραπεζικής ένωσης, την Τρίτη. Οι κανόνες που εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο και έχουν ήδη συμφωνηθεί ανεπίσημα με τα κράτη μέλη αφορούν την προληπτική εποπτεία για να καταστούν οι τράπεζες ανθεκτικότερες.

Αυτό θα βοηθήσει την οικονομία της ΕΕ αυξάνοντας τη δυνατότητα δανειοδότησης, γεγονός που με τη σειρά του θα δημιουργήσει χρηματαγορές με μεγαλύτερο βάθος και ρευστότητα. Το σχέδιο για την αντιμετώπιση ζημιών αποσκοπεί στη διασφάλιση επαρκών κεφαλαίων και τέτοιας έκθεσης σε χρέος ώστε να μη χρειάζονται πια διασώσεις με δημόσιους πόρους.

Αναλογικότητα
Για να διασφαλιστεί ότι κάθε τράπεζα αντιμετωπίζεται βάσει του βαθμού έκθεσής της στον κίνδυνο και της συστημικής της σημασίας, οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι μικρά και όχι πολύπλοκα τραπεζικά ιδρύματα θα υπόκεινται σε απλούστερους κανόνες, ειδικά όσον αφορά τις εκθέσεις τους και τα τραπεζικά κεφάλαια που θα πρέπει να διαθέτουν για την κάλυψη πιθανών ζημιών. Οι συστημικές τράπεζες από την άλλη θα πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τα ίδια αποθέματά τους για την κάλυψη ζημιών για να ενισχυθεί η αρχή του «bail-in» (ζημίες που καλύπτουν οι κεφαλαιούχοι των τραπεζών, π.χ. κάτοχοι ομολόγων, για την αποφυγή χρεωκοπίας, αντί για την ανακεφαλαιοποίηση με δημόσιους πόρους) στην ΕΕ.

Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων
Καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν μικρότερο δανειοληπτικό κίνδυνο σε σύγκριση με μεγάλες εταιρείες, οι κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τράπεζες θα είναι μικρότερες όταν δανείζουν σε αυτές. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της δανειοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Ο Peter Simon (Σοσιαλιστές, Γερμανία), εισηγητής για την προληπτική εποπτεία (CRD-V/CRR-II), δήλωσε: «Στο μέλλον, οι τράπεζες θα είναι αντιμέτωπες με αυστηρότερους κανόνες για τη μόχλευση και τη μακροπρόθεσμη ρευστότητα. Η βιωσιμότητα είναι επίσης σημαντικός παράγοντας, καθώς οι τράπεζες θα πρέπει να προσαρμόσουν τη διαχείριση του κινδύνου σε απειλές που προέρχονται από την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση».

Αποφυγή των διασώσεων με χρήματα φορολογούμενων
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε την οδηγία για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (BRRD) και την οδηγία για τον ενιαίο μηχανισμό εξυγίανσης (SRMR), το οποίο σημαίνει ότι τα διεθνή πρότυπα απορρόφησης ζημιών και ανακεφαλαιοποίησης θα ενσωματωθούν στο δίκαιο της ΕΕ.

Η νέα νομοθεσία για τον «οδικό χάρτη» για τις τράπεζες που αντιμετωπίζουν ζημίες αναμένεται να διασφαλίσει ότι αυτές θα έχουν αρκετά κεφάλαια και δανεισμό συμβατό με την αρχή του «bail-in» ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουν σε διασώσεις με χρήματα των φορολογούμενων και να οριστούν οι προϋποθέσεις για έγκαιρα διορθωτικά μέτρα.

Στάση πληρωμών
Οι νέοι κανόνες για την εφαρμογή στάσης πληρωμών θα επιτρέπουν την αναστολή εκπλήρωσης υποχρεώσεων από τράπεζες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Αυτή η δυνατότητα θα μπορεί να ενεργοποιηθεί αφού διαπιστωθεί ότι η τράπεζα καταρρέει ή είναι πιθανό να καταρρεύσει και αν δεν υπάρχει άμεσα διαθέσιμος τρόπος να αποτραπεί η κατάρρευση με χρήση μέσων του ιδιωτικού τομέα. Επιτρέπουν δε στην αρμόδια αρχή για την εξυγίανση να καθορίσει αν είναι προτιμότερο για το δημόσιο συμφέρον να εξυγιανθεί η τράπεζα παρά να χρεωκοπήσει. Το πεδίο εφαρμογής της αναστολής αυτής θα πρέπει να αντιστοιχεί στο μέγεθος του κινδύνου και να αναπροσαρμόζεται κατά περίπτωση. Αν η εξυγίανσή της δεν είναι σύμφωνη με το δημόσιο συμφέρον, η τράπεζα θα πρέπει να μπει σε καθεστώς εκκαθάρισης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

Προστασία
Τέλος, το Κοινοβούλιο εξασφάλισε ότι θα υπάρξει πρόβλεψη για τη προστασία των μικροεπενδυτών από «bail-in», όπως για παράδειγμα όταν τα ομόλογα που εκδίδει μια τράπεζα δεν είναι κατάλληλα επενδυτικά εργαλεία για αυτούς. Τα συμβόλαια που υπάγονται σε νομοθεσία άλλης χώρας της ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνουν ρήτρα αναγνώρισης ότι υπάγονται στους κανόνες για την αναστολή πληρωμών και το «bail-in».

Ο εισηγητής Gunnar Hökmark (ΕΛΚ, Σουηδία) για τη δέσμη BRRD/SRMR, δήλωσε: «Πρόκειται για ένα πάρα πολύ σημαντικό βήμα για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και τη μείωση της έκθεσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε κινδύνους. Η νέα νομοθεσία είναι ισορροπημένη, καθώς θεσπίζει υποχρεώσεις για τις τράπεζες αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζει ότι αυτές θα μπορούν να παίξουν ενεργό ρόλο στη χρηματοδότηση των επενδύσεων και της ανάπτυξης».