Γαλλικές εκλογές: H καταστροφική προοπτική της Μαρίν Λεπέν

Αν και απομακρύνεται το ενδεχόμενο να αναδειχθεί πρόεδρος της Γαλλίας η Μαρίν Λεπέν, μια τέτοια προεδρία θα ήταν πλήγμα για την Ευρώπη· τόσο για την ευρωπαϊκή πρακτική, όσο και για την ευρωπαϊκή ιδέα. Το πρόγραμμα του Rassemblement National επιδέχεται πολλές κωλοτούμπες, τις οποίες θα έκανε, ή θα κάνει, εν ευθέτω χρόνω - μόλις δεν θα βγαίνει η αριθμητική των παροχών, των συντάξεων στην ηλικία των 60, της κοινωνικής μηχανικής και της «τόνωσης» της επαρχίας που είναι δήθεν παραμελημένη (δεν είναι). Αυτό που προσαρμόζεται δυσκολότερα στην πραγματικότητα είναι ο ευρωσκεπτικισμός της Λεπέν, οι διεθνείς συναναστροφές της: αλλά χωρίς αυτόν τον συρφετό από λεβεντοπατριώτες, και χωρίς την έμφαση στο έθνος και στα σύνορα, χάνει τα δόντια της. Επομένως, θα επιμείνει στη συγκρουσιακή στάση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και, όπως είναι φυσικό, θα συστρατευτεί με όλους τους ευρωσκεπτικιστές, Ευρωπαίους και μη, ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν άτομα και ομάδες με μεγαλύτερο έλλειμμα δημοκρατικής παιδείας από την ίδια.

Η Μαρίν Λεπέν έφτασε στο κατώφλι της προεδρίας επειδή είχε καλό timing. Επιπλέον, οι κεντρώες και αριστερές παρατάξεις αγνόησαν ή αψήφησαν σοβαρές προκλήσεις όπως το ισλάμ, η μαζική μετανάστευση, η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, η αγροτική έξοδος, η αποβιομηχάνιση, η εχθρική γραφειοκρατία και φορολογία έναντι της επιχειρηματικότητας και τα τεράστια εμπορικά ελλείμματα. Παραλλήλως, η τακτική της αριστεράς εναντίον της - ο αποκλεισμός της, η ταύτισή της με τον φασισμό, η παρουσίασή της ως βδελυρό άτομο - λειτούργησαν υπέρ της διότι απεδείκνυαν ξανά και ξανά ότι, η αριστερά ανέχεται μόνο το δικό της λεξιλόγιο, μόνο τη δική της γραμματική. Απεδείκνυαν το δημοκρατικό έλλειμμα της αριστεράς που δεν είναι μικρότερο από το προαναφερθέν των συνοδοιπόρων της Λεπέν. Το ότι η αριστερά δεν τη δέχτηκε ως μέρος του κοινοβουλευτικού τοπίου την ανέδειξε ως τον «Άλλο»: όπως συμβαίνει συχνά, ο «Άλλος», που δημιουργεί τον δικό του κόσμο και βαδίζει στον δικό του δρόμο, γίνεται underdog και προκαλεί συμπάθεια. Αν την είχαν αντιμετωπίσει ως ένα ακόμα πολιτικό πρόσωπο, με μέτριες ικανότητες - λίγο νοικοκυρά, λίγο μάνα του έθνους - κι αν δεν έκαναν διαδηλώσεις ζητώντας τον αποκεφαλισμό της ενώ είχε εκλεγεί δημοκρατικά και ακολουθούσε τους κανόνες, η Μαρίν Λεπέν δεν θα σαγήνευε σήμερα πάνω από το 20% του πληθυσμού. Αυτή είναι η γυάλινη οροφή της: τη στηρίζουν γυναίκες που τη θεωρούν πρότυπο μαχητικότητας, υπερπατριώτες Γαλάτες, κάτοικοι περιοχών με ορατή δημογραφική αλλοίωση - στους οποίους προστίθενται κάποιοι «αντισυστημικοί» που καταλήγουν στο Rassemblement National απορρίπτοντας όλους τους άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Σε όλες τις κοινωνίες υπάρχει ένα παρεμφερές ποσοστό ανθρώπων που νοσταλγούν το παρελθόν, συσπειρώνονται γύρω από την ενορία τους και φρονούν ότι η χώρα τους είναι το ωραιότερο μέρος στον κόσμο μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούν σ’ αυτή.

Με λίγα λόγια, αν η Μαρίν Λεπέν φτάσει στο Ελυζέ, θα το χρωστάει στην αριστερά, μέρος της οποίας διαδηλώνει αυτές τις ημέρες εναντίον των εκλογικών αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου.  Όταν διαδηλώνουμε αμφισβητώντας τις εκλογές, αυτομάτως ταυτιζόμαστε με όσους οραματίζονται ολοκληρωτικά καθεστώτα: οργανώνοντας «αντιφασιστικά» συλλαλητήρια και καταγγέλλοντάς τη για «ναζί», αυτό το μέρος της αριστεράς δείχνει ξανά και ξανά μισαλλοδοξία και έλλειψη σεβασμού στις δημοκρατικές διαδικασίες. Ήδη, το ότι η Λεπέν κατάφερε να παίξει στον χώρο του mainstream το οφείλει στον Ζαν-Λυκ Μελανσόν, στο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα, στους Οικολόγους, στο ΚΚ, οι οποίοι διαχέουν μίσος εναντίον της και κοινωνικό μίσος γενικότερα. Εξάλλου, αυτές οι δήθεν προοδευτικές δυνάμεις παρέδωσαν, με την ισλαμολαγνεία και τις ταυτοτικές τους μανίες, τα λαϊκά στρώματα στο Rassemblement National, χωρίς να παραδέχονται φυσικά τις κοινές ρίζες της αριστεράς με τα αυταρχικά λαϊκά κινήματα.

Το πρόγραμμα της Λεπέν χαρακτηρίζεται από πρόθεση στιγμιαίας ικανοποίησης όπως συμβαίνει σε όλα τα λαϊκιστικά προγράμματα. Λείπει το μακροπρόθεσμο όραμα και η εκτίμηση των μεσο- και μακρο-πρόθεσμων κινδύνων: για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμιά έγνοια για το περιβάλλον - ακριβώς όπως δεν υπήρχε στην παλιά δεξιά και στην παλιά αριστερά η οποία περιφρονούσε οποιοδήποτε οικολογικο ακτιβισμό ως απολιτική και μαλθακή φυσιολατρία. Εξάλλου, καθώς στο Rassemblement National το αίσθημα μεσσιανισμού και παντοδυναμίας επικρατεί της λογικής, πολλά ζητήματα, όπως η εξωτερική πολιτική (π.χ. η θέση της Γαλλίας στο ΝΑΤΟ, οι σχέσεις της με τη Ρωσία), η «πραγματική» οικονομία - πώς θα προσελκύσει επενδύσεις; με ποιο φορολογικό περιβάλλον; Με ποιο βασικό ημερομίσθιο; - ακόμα και η αγοραστική δύναμη που αποτελεί αυτή τη στιγμή το κεντρικό πρόβλημα και το κεντρικό επιχείρημα της προεκλογικής εκστρατείας. Όσο για τον μουσουλμανικό κοινοτισμό, αν η Μαρίν Λεπέν πιστεύει ότι θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα με την απαγόρευση της μαντίλας δεν έχει καταλάβει πόσο βαθιές ρίζες έχει κάτι που για πολύ καιρό βρισκόταν στο επίκεντρο της ρητορικής της. Μακάρι να ήταν τόσο απλή η λύση.

Γενικά πιστεύω ότι η Μαρίν Λεπέν έχει αρκετή αντοχή αλλά όχι αρκετή εξυπνάδα: η μονοσήμαντη σκέψη της και η αμυντικο-επιθετικότητά της - την οποία αποδίδω στον στιγματισμό που έχει υποστεί ως κόρη του Ζαν-Μαρί Λεπέν - δεν τη βοηθάνε να δει καθαρά. Το ότι υπερηφανεύεται ότι κάνει εκστρατεία επί 30 μήνες ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν μόλις ξεκίνησε είναι φτηνός εντυπωσιασμός κουταμάρα: ο Μακρόν δεν έχει τη μοναδική έγνοια να επανεκλεγεί· είναι πρόεδρος· ως εκ τούτου είχε, και έχει, δουλειές με φούντες. Πάντως, τώρα που κινητοποιήθηκε, η διαφορά της ποιότητας ανάμεσα στους δύο υποψηφίους είναι σαφής· άλλα τα μάτια του λαγού, άλλα της κουκουβάγιας.

Αναρωτιέμαι πόσοι αριστεροί, κυρίως από την «Ανυπότακτη Γαλλία», θα την ψηφίσουν στον β’ γύρο μόνο και μόνο γιατί μισούν τον Μακρόν όπως μισούν οτιδήποτε αξιοπρεπές και σοβαρό σε τούτο τον κόσμο. Και πόσοι θα την ψηφίσουν επειδή η κανονικότητα δεν ευνοεί ποτέ την αριστερά: δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι η εκλογή της Λεπέν στην προεδρία θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες κατάληψης της Βαστίλλης. (Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις το 27% των ψηφοφόρων του Μελανσόν και το 18% των αριστερών οικολόγων.) Με λίγα λόγια, αν η Λεπέν κάνει το αστείο να εκλεγεί, το εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα γίνει δεκτό από την αριστερά - ήδη, μερικοί καίνε τα εκλογικά τους βιβλιάρια (όχι ότι τα σέβονταν ποτέ) και μπουκάρουν όπου εμφανίζεται για να της πετάξουν βαριά αντικείμενα κατακέφαλα. Έτσι, θα πρέπει να αναμένουμε μια συνθήκη που θα μοιάζει λιγότερο με την εισβολή στο Καπιτώλιο και περισσότερο με μια καινούργια γαλλική επανάσταση: οδοφράγματα, ξήλωμα πεζοδρομίων και εκκλήσεις για επιστροφή της λαιμητόμου μαζί με τυμπανοκρουσίες στον ρυθμό της Μασσαλιώτιδας. Μπαίνω στον πειρασμό να αναφέρω την πολυχρησιμοποιημένη φράση του Μαρξ: η ιστορία συμβαίνει την πρώτη φορά σαν τραγωδία, κι ύστερα επαναλαμβάνεται σαν φάρσα.