Τα χαράματα της 31ης Οκτωβρίου, όποιος τέλος πάντων είναι ακόμη ξύπνιος, πρέπει να γυρίσει τον ωροδείκτη μια ώρα πίσω, δηλαδή από τις 03.00 στις 02.00.
Δυο φορές τον χρόνο αλλάζει η ώρα. Μια διαδικασία που φέτος θα τελείωνε. Αλλά τα κράτη-μέλη δεν μπορούν να ομονοήσουν ποια ώρα θέλουν: τη χειμερινή ή τη θερινή;
Σε καμιά άλλη ήπειρο στον κόσμο δεν αναλώνεται το σύμπαν σε συζητήσεις για την αξία ή την απαξία αλλαγής ώρας από χειμερινή σε θερινή και το αντίθετο. Να σημαίνει άραγε ότι έχουμε λύσει όλα τα προβλήματά μας;
Σε κάθε περίπτωση το θέμα γίνεται και πάλι επίκαιρο.Τα χαράματα της 31ης Οκτωβρίου, όποιος τέλος πάντων είναι ακόμη ξύπνιος, πρέπει να γυρίσει τον ωροδείκτη μια ώρα πίσω, δηλαδή από τις 03.00 στις 02.00. Οι υπόλοιποι και όσοι διαθέτουν δορυφορικά ρολόγια μπορούν να συνεχίσουν αδιατάρακτα τον ύπνο τους και το πρωί να βρουν την σωστή ώρα στα ρολόγια και τους υπολογιστές τους.
Η ώρα του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ
Τη σωστή ώρα; Ποια είναι η σωστή; Η επιθυμητή; Η χειμερινή ή ή θερινή; Η ΕΕ καθόρισε την αλλαγή της ώρας με δεσμευτική οδηγία το 2002 για όλα τα κράτη-μέλη. Η Γερμανία, ίσως και άλλες χώρες, από το 1980 το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου μπαίνει στη θερινή ώρα, ήδη από τις 22 Ιουλίου του 1978 η Ομοσπονδιακή Βουλή είχε ψηφίσει σχετικό νόμο. Μάλιστα η γερμανική κυβέρνηση συνεννοήθηκε με την ηγεσία της Ανατολικής Γερμανίας για να αποφευχθούν οι διαφορετικές χρονικές ζώνες.
Στόχος της αλλαγής ώρας ήταν η καλύτερη χρήση του φυσικού φωτός για εξοικονόμηση ενέργειας μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Βέβαια ο στόχος δεν φαίνεται να έχει υλοποιηθεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ναι μεν εξοικονομείται ηλεκτρικό, αλλά τους κρύους μήνες του χειμώνα χρειάζεται να ανάψει κανείς περισσότερη ώρα θέρμανση. Άρα πού ακριβώς είναι το κέρδος; Κάπως έτσι ξεκίνησε ευρωπαϊκή γκρίνια και παράπονα από ορισμένες χώρες ότι οι επιθυμίες τους δεν λαμβάνονται υπόψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που την οδήγησε το 2018 υπό τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να παρουσιάσει με πολύ ελάν πρόταση, η αλλαγή σε θερινή ώρα το 2019 να είναι η τελευταία. Υπήρξε μάλιστα και πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία μέσω διαδικτυακόού δημοψηφίσματος να σταματήσει η αλλαγή ώρας.
Πριν καλά-καλά βγει το αποτέλεσμα, που έδειξε ότι το 84% όσων ολίγων συμμετείχαν και ήθελαν να καταργηθεί η αλλαγή ώρας, ο Γιούνκερ εξήγγειλε με οίστρο: «Οι άνθρωποι το θέλουν, εμείς το κάνουμε». Τώρα γιατί επέλεξε ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής την τελευταία ημερομηνία τον Μάρτιο του 2019 για την ανακοίνωση, κανείς δεν ξέρει. Ίσως να ήθελε να ολοκληρώσει τη θητεία του κάνοντας «πάταγο γύρω από την ώρα», όπως έγραφε τότε η εφημερίδα Welt. Σημασία έχει πάντως ότι φάνηκε με σαφήνεια πόσο περίπλοκη και με μακροχρόνιες διαδικασίες μπορεί να είναι η Ευρώπη. Και πόσο δύσκολο να ικανοποιηθούν όλοι.
Ποιο ήταν όμως το πρόβλημα; Μετά την εξαγγελία Γιούνκερ πολλά κράτη-μέλη πάγωσαν, πάτησαν φρένο και ζήτησαν χρόνο για να προσμετρήσουν τις συνέπειες. Δεν ήταν μόνο ότι ορισμένοι κλάδοι, όπως η αεροναυτιλία, που φοβήθηκε τεράστιο χάος στους αιθέρες. Ακόμη και επιστήμονες χτύπησαν συναγερμό. Και βρέθηκε μέση λύση. Να δοθεί περισσότερος χρόνος. Οι αρμόδιοι για το θέμα υπουργοί της ΕΕ μάλιστα αποφάσισαν ότι το νωρίτερο το 2021 θα γίνονταν η τελευταία αλλαγή ώρας.
Διαταραχή του βιολογικού ρολογιού με την αλλαγή ώρας
Και για να διαφυλαχθεί η ενότητα της ΕΕ - ως προς την ώρα - θα τοποθετούνταν μάλιστα κι ένας συντονιστής ώρας για να βρεθεί λύση που θα ικανοποιούσε όλα τα κράτη- μέλη. Γιατί η ΕΕ είναι μια τεράστια ήπειρος με μια κεντρική ζώνη ώρας που εκτείνεται από την Πολωνία μέχρι την Ισπανία. Όσο πιο ανατολικά βρίσκεται μια χώρα, τόσο περισσότερο προχωρά η ημέρα. Κατά την χειμερινή ώρα, που είναι η κανονική, βγαίνει στην Πολωνία το πρώτο φως της ημέρας ήδη στις 3 τη νύχτα, όταν στην Ισπανία επικρατεί απόλυτο σκοτάδι. Λογικά λοιπόν η Πολωνία θέλει τη διατήρηση της θερινής ώρας, γιατί ποιος θέλει να ξυπνά στις τρεις τα χαράματα από τις πρώτες αχτίδες του ήλιου; Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να βρεθεί μια ενιαία λύση για να μην διαιρεθεί η ΕΕ σε διαφορετικές ζώνες ώρας, που θα δυσκόλευε την καθημερινότητα. Αλλά και επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι θα πρέπει να σταματήσει η αλλαγή ώρας. Το Ινστιτούτο Ιατρικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου πρόβλεψε «τεράστια προβλήματα από μια παντοτινή θερινή ώρα, περισσότεροι διαβητικοί, καταθλιπτικοί, προβλήματα ύπνου και μάθησης, προσθήκη βάρους».
Σε αντιπροσωπευτική έρευνα του γερμανικού ασφαλιστικού φορέα υγείας DAK-Gesundheit το 2019, το 29% των ερωτηθέντων παραπονέθηκε για μια σειρά από παθήσεις τη χειμερινή ώρα, όπως διαταραχή ύπνου, προβλήματα αρτηριακής πίεσης και κόπωση διάρκειας πολλών εβδομάδων. Κυρίως οι άνθρωποι που δουλεύουν σε βάρδιες, νιώθουν στο πετσί τους την αλλαγή ώρας. Χρονοβιολόγοι, που ερευνούν τον βιορυθμό του ανθρώπινου οργανισμού, επικροτούν την οριστική παραμονή στην χειμερινή ώρα και επισημαίνουν ότι η καλοκαιρινή είναι τεχνητή ώρα που «αφαιρεί φως το πρωί, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή επίδοση και επιβαρύνει το σώμα το βράδυ με μιαν επιπλέον ώρα φωτός, όταν είναι ώρα για ύπνο». Όλα αυτά κατέληξαν να είναι πολύπλοκα χωρίς να διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα. Μόνη παρηγοριά προς το παρόν ότι την Κυριακή 31 Οκτωβρίου, μπορούμε τουλάχιστον να κοιμηθούμε μια ώρα περισσότερο.
