Παρίσι: Ο νέος παράδεισος των ποδηλατών ή ο εφιάλτης των πεζών;

Η εικόνα της Rue de Rivoli στο Παρίσι πρόσφατα έμοιαζε χαοτική, σαν ένα βιντεοπαιχνίδι: ποδηλάτες να περνάνε κόκκινα φανάρια από όλες τις κατευθύνσεις, αναβάτες ποδηλάτων που δουλεύουν delivery να είναι προσκολλημένοι στα κινητά τους τηλέφωνα, ηλεκτρικά σκούτερ να αλλάζουν λωρίδες μανιωδώς, και νευρικοί πεζοί που προσπαθούν να περιηγηθούν μέσα σε αυτό το χάος.

Η Sarah Famery, μια 20χρονη κάτοικος της γειτονιάς Marais, βγήκε στο δρόμο έτοιμη για αυτή τη δοκιμασία. Κοίταξε αριστερά, μετά δεξιά, μετά αριστερά και δεξιά ξανά πριν βγει σε μια διάβαση πεζών και αρχίσει να τρέχει καθώς δύο ποδηλάτες πέρασαν λίγα μόνο εκατοστά δίπλα της. «Είναι χάος!» αναφώνησε η Famery, αναφερόμενη στο σμήνος των ποδηλάτων που «έδιωξαν» τα αυτοκίνητα στη Rue de Rivoli από τότε που ο δρόμος μετατράπηκε σε δρόμο πολλών λωρίδων για ποδηλάτες πέρυσι. «Οι πολιτικοί θέλουν να κάνουν το Παρίσι ποδηλατική πόλη, αλλά κανείς δεν ακολουθεί κανόνες», είπε. «Είναι επικίνδυνο να διασχίσεις το δρόμο!»

Το χάος στη Rue de Rivoli –μια μεγάλη αρτηρία κυκλοφορίας που εκτείνεται από τη Βαστίλη, περνά από το Λούβρο και φτάνει μέχρι την πλατεία Concorde– διαδραματίζεται στους δρόμους του Παρισιού καθώς οι αρχές επιδιώκουν έναν φιλόδοξο στόχο να καταστήσουν την πόλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα ποδηλάτων έως το 2024.

Η δήμαρχος Anne Hidalgo, η οποία διεκδικεί την προεδρία της Γαλλίας, ισχυρίζεται ότι είναι μια υποψήφια Σοσιαλίστρια με οικολογική ευαισθησία. Έχει κερδίσει τόσο θαυμαστές όσο και εχθρούς με ένα τολμηρό πρόγραμμα μετατροπής του Παρισιού σε μία κορυφαία περιβαλλοντικά βιώσιμη μητρόπολη του κόσμου, ανακτώντας τεράστια τμήματα της πόλης από αυτοκίνητα για πάρκα, πεζούς και μια ποδηλατική επανάσταση στο στιλ της Κοπεγχάγης.

Έχει απαγορεύσει τα αυτοκίνητα σε αυτοκινητόδρομους κατά μήκος του Σηκουάνα, και πέρυσι, κατά τη διάρκεια του lockdown, επέβλεψε τη δημιουργία πάνω από 100 μιλίων νέων ποδηλατοδρόμων. Σκοπεύει να περιορίσει τα αυτοκίνητα το 2022 στην καρδιά της πόλης, κατά μήκος της μισής Δεξιάς Όχθης και μέσω της λεωφόρου Saint Germain.

Οι Παριζιάνοι άκουσαν το κάλεσμα: Ένα εκατομμύριο άνθρωποι σε μια μητρόπολη 10 εκατομμυρίων μετακινούνται με τα ποδήλατά τους τώρα σε καθημερινή βάση. Και το Παρίσι κατατάσσεται τώρα μεταξύ των 10 κορυφαίων πόλεων για ποδήλατα στον κόσμο. «Είναι σαν το Παρίσι να βρίσκεται σε αναρχία», δήλωσε ο Jean-Conrad LeMaitre, πρώην τραπεζίτης που βγήκε πρόσφατα για μια βόλτα στην Rue de Rivoli. «Πρέπει να μειώσουμε τη ρύπανση και να βελτιώσουμε το περιβάλλον», είπε. «Αλλά ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Δεν υπάρχει αστυνομία, πρόστιμα, εκπαίδευση και σεβασμός».

Στο Δημαρχείο, οι υπεύθυνοι του μετασχηματισμού αναγνώρισαν την ανάγκη να βρεθούν λύσεις στις εντάσεις και στα ατυχήματα, και ακόμη και στους θανάτους που προκλήθηκαν από τη μεταρρύθμιση αυτή. Η οργή για την απερίσκεπτη χρήση ηλεκτρικών σκούτερ ήταν χαρακτηριστικά έντονη αφού μια 31χρονη γυναίκα σκοτώθηκε φέτος το καλοκαίρι μετά από ένα ατύχημα κατά μήκος του Σηκουάνα όπου ο οδηγός διέφυγε. «Βρισκόμαστε εν μέσω μιας νέας εποχής όπου τα ποδήλατα και οι πεζοί βρίσκονται στο επίκεντρο μιας πολιτικής για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο David Belliard, αντιδήμαρχος Μεταφορών του Παρισιού και αυτός που επιβλέπει τη μεταμόρφωση. «Αλλά μόλις πρόσφατα άρχισαν οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν ποδήλατα μαζικά και θα χρειαστεί χρόνος για προσαρμογή».

Ο κ. Belliard ελπίζει ότι οι Παριζιάνοι θα συμμορφωθούν με τους νόμους, εν μέρει προσθέτοντας περισσότερη αστυνόμευση και επιβολή προστίμων της τάξεως των 135 ευρώ σε απείθαρχους ποδηλάτες, και διδάσκοντας στα παιδιά στο σχολείο κανονισμούς ασφάλειας όσον αφορά στα ποδήλατα. Τα ηλεκτρικά σκούτερ έχουν περιοριστεί σε μέγιστη ταχύτητα 10 χιλιομέτρων την ώρα σε πολυσύχναστους δρόμους και θα μπορούσαν ενδεχομένως να απαγορευτούν μέχρι το τέλος του 2022 εάν δεν σταματήσει η επικίνδυνη χρήση τους.

Η πόλη σχεδιάζει επίσης συνομιλίες με εταιρείες delivery όπως η Uber Eats, των οποίων οι μεταφορείς πληρώνονται ανά παράδοση και είναι από τους μεγαλύτερους παραβάτες όταν πρόκειται για παραβίαση των κανόνων κυκλοφορίας. «Το οικονομικό μοντέλο τους είναι μέρος του προβλήματος», είπε ο κ. Belliard.

Ίσως όμως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το γεγονός ότι το Παρίσι δεν έχει ακόμη μια ριζωμένη κουλτούρα ποδηλασίας. Η γαλλική αίσθηση του «liberté» (ελευθερίας) είναι εμφανής στους δρόμους καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, και οι Παριζιάνοι φαίνεται ότι «μετέφεραν» αυτό το ελεύθερο πνεύμα και στα ποδήλατά τους.

«Στη Δανία, η οποία έχει κουλτούρα ποδηλασίας εδώ και δεκαετίες, η νοοτροπία είναι η εξής: “Μην προχωράτε εάν το φανάρι είναι κόκκινο”», δήλωσε η Christine Melchoir, μια Δανέζα που ζει στο Παρίσι εδώ και 30 χρόνια και μετακινείται καθημερινά με ποδήλατο. «Αλλά για έναν Παριζιάνο, η νοοτροπία είναι “Κάν’το!”».

Οι πολεοδόμοι λένε ότι μια καλύτερη ποδηλατική υποδομή θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξάλειψη της κακής συμπεριφοράς. Η Κοπεγχάγη –το μοντέλο στο οποίο φιλοδοξεί το Παρίσι– έχει αποτελεσματικές διατάξεις για ποδηλατοδρόμους που επιτρέπουν σε ποδήλατα, πεζούς και αυτοκίνητα να συνυπάρχουν σε μια ιεραρχία του χώρου. Οι πολίτες διδάσκονται από μικρή ηλικία να τηρούν τους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας.

Στο Παρίσι, τμήματα του δικτύου ποδηλασίας 1.000 χιλιομέτρων σε όλη την πόλη  μπορούν να οδηγήσουν τους ποδηλάτες σε επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με αυτοκίνητα, πεζούς και άλλους ποδηλάτες. Στη Βαστίλη, σε έναν τεράστιο κυκλοφοριακός κύκλο που εν μέρει ήταν αποκλεισμένος από αυτοκίνητα, υπάρχει ένα κουβάρι ποδηλατοδρόμων στο οποίο οι ποδηλάτες που σέβονται τον Κ.Ο.Κ. μπορεί να χρειαστούν έως και τέσσερα λεπτά για να περάσουν.

«Το Παρίσι έχει σωστές ιδέες και είναι μια πόλη στην οποία πρέπει να στρεφόμαστε, γιατί κανείς δεν την φτάνει όσον αφορά στο όραμά της για τον αστικό μετασχηματισμό», δήλωσε ο Mikael Colville-Andersen, ένας αστικός σχεδιαστής με έδρα την Κοπεγχάγη που συμβουλεύει τις πόλεις στο πως να ενσωματώσουν την ποδηλασία στις αστικές μεταφορές. «Αλλά η υποδομή της είναι σαν τα μακαρόνια», συνέχισε. «Είναι χαοτική, δεν συνδέεται και δεν υπάρχει ένα συνεκτικό δίκτυο. Εάν αυτό μπορεί να γίνει σωστά, θα εξαλειφθεί η σύγχυση».

Ο κ. Belliard, αντιδήμαρχος, δήλωσε ότι το Παρίσι θα παρουσιάσει σύντομα ένα σχέδιο για τη βελτίωση των υποδομών. Αλλά προς το παρόν, η αναταραχή συνεχίζεται. Οι ποδηλάτες λένε ότι το Παρίσι δεν έχει κάνει αρκετά για να κάνει ασφαλείς τις μετακινήσεις με το ποδήλατο. Τα ατυχήματα με ποδήλατο αυξήθηκαν κατά 35% πέρυσι, από το 2019. Η Paris en Selle, ένας ποδηλατικός οργανισμός, πραγματοποίησε διαδηλώσεις που ζητούσαν οδική ασφάλεια αφού αρκετοί ποδηλάτες σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με αυτοκινητιστές, συμπεριλαμβανομένου, πρόσφατα, ενός 2χρονου αγοριού, που ήταν μαζί με τον πατέρα του, και σκοτώθηκε κοντά στο Λούβρο όταν ένα φορτηγό έπεσε επάνω τους.

Ένας μικρός αλλά αυξανόμενος αριθμός ποδηλατών λέει ότι είναι πολύ νευρικοί πια για να ανέβουν στο ποδήλατο. «Φοβάμαι μην με συντρίψουν», δήλωσε ο Paul Michel Casabelle, 44 ετών, επιθεωρητής στο Maison de Danmark, ένα Δανέζικο πολιτιστικό ινστιτούτο.

«Από περιβαλλοντική άποψη, δεν θέλουμε να δούμε την πόλη να επιστρέφει στα αυτοκίνητα», είπε η κ. Juratowitch, η οποία ζει στο Παρίσι εδώ και 14 χρόνια, «αλλά δεν είναι ασφαλές. Είναι λες και τα ποδήλατα και οι πεζοί δεν ξέρουν πώς να συνυπάρχουν».

Η Saskia, 12 ετών, κόρη της κ. Juratowitch, είπε, «Δεν φταίνε τα ποδήλατα, αλλά οι ποδηλάτες. Νομίζουν ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους εκτός από τους ίδιους».

---

*Με στοιχεία από The New York Times