Από τον περασμένο Ιανουάριο 270.000 Αφγανοί εγκατέλειψαν τη χώρα τους - ένα νέο μεταναστευτικό κύμα που προς το παρόν μένει στο Πακιστάν.
Eνώ το γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo δημοσίευσε γελοιογραφία με τους Ταλιμπάν «που επιτέλους θα βάλουν τάξη στο Αφγανιστάν», ο πρόεδρος της γερμανικής Βουλής Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε «πανικόβλητος» σε συνάντησή του στο Στρασβούργο με τον Γάλλο ομόλογό του Ζεράρ Λαρσέ. Οι Ταλιμπάν επελαύνουν, ελέγχοντας πια το μεγαλύτερο μέρος της συνοριακής γραμμής με το Πακιστάν: σύμφωνα με εκπρόσωπο της τρομοκρατικής οργάνωσης στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti, η εκροή προσφύγων θα σταματήσει «με τη χρήση των όπλων». Από τον περασμένο Ιανουάριο 270.000 Αφγανοί εγκατέλειψαν τη χώρα τους· ο αριθμός των Αφγανών που έγιναν πρόσφυγες τα τελευταία είκοσι χρόνια υπολογίζεται σήμερα σε 3,5 εκατομμύρια. Το Αφγανιστάν έχει σήμερα πληθυσμό γύρω στα 38 εκατομμύρια.
Τις τελευταίες ημέρες εκατοντάδες Αφγανοί περιμένουν στα σύνορα με το Ιράν, με σκοπό να το διασχίσουν και να φτάσουν στην Τουρκία. Η Τουρκία χρησιμεύει ως διαμετακομιστικό κέντρο, απ’ όπου οι Αφγανοί διοχετεύονται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, μερικές από τις οποίες είναι λιγότερο πρόθυμες να τους δεχτούν από άλλες. Τα τελευταία δυο-τρία χρόνια, η Ελλάδα και η Ιταλία κινήθηκαν προς λιγότερο φιλόξενες θέσεις μαζί με την Ουγγαρία, τη Σερβία, την Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η Γερμανία, η οποία διαταράχτηκε μετά την εισδοχή 800.000 προσφύγων από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, φαίνεται «πανικόβλητη» όπως ομολογεί ο κ. Σόιμπλε. Σύμφωνα με τον Ζεράρ Λαρσέ, «οι πρόσφυγες τού έχουν γίνει έμμονη ιδέα»· ο ίδιος ο κ. Λαρσέ εμφανίζεται πιο ψύχραιμος λέγοντας, αόριστα, ότι «οι αφγανικές στρατιωτικές δυνάμεις και οι τοπικές παραστρατιωτικές οργανώσεις πασχίζουν να αναχαιτίσουν τους Ταλιμπάν», οι οποίοι ωστόσο έχουν ήδη καταλάβει τις μισές από τις επαρχίες της χώρας. Από τις 12 Ιουλίου έχουν φτάσει στη Γαλλία 600 Αφγανοί, 45 από τους οποίους προσγειώθηκαν την περασμένη Κυριακή μαζί με Γάλλους διπλωματικούς υπαλλήλους που επαναπατρίστηκαν.
Ο Σόιμπλε έχει πανικοβληθεί αλλά οι Γάλλοι όχι και τόσο, μολονότι η κατάσταση εξελίσσεται άσχημα. Η Τουρκία, όπου ζουν ήδη 4 εκατομμύρια πρόσφυγες -εκ των οποίων τα 3,7 είναι Σύριοι- δεν είναι πρόθυμη να δεχθεί εχθρούς των Ταλιμπάν: εκτός του ότι τους υποπτεύεται για φιλοδυτικισμό, δεν έχει περιθώριο να ζητήσει κι άλλα ευρωπαϊκά χρήματα για να τους κρατήσει στο έδαφός της. Όσο για την Ευρώπη, καλωσορίζει διερμηνείς και βοηθητικό προσωπικό του ΝΑΤΟ που κινδυνεύει θανάσιμα από τους Ταλιμπάν, πλην όμως είναι αρκετά δύσκολο να αποδειχθεί ο άμεσος θανάσιμος κίνδυνος: εξάλλου, στο Αφγανιστάν, μεγάλο μέρος του πληθυσμού -είτε ήταν στο μισθολόγιο των Δυτικών είτε όχι- κινδυνεύει από τη βία των Ταλιμπάν όπως κι από τη βία των εμπόρων ναρκωτικών. Οι ευρωπαϊκές πρεσβείες στην Καμπούλ δέχονται εκατοντάδες αιτήσεις ασύλου την ημέρα, αλλά, αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι, ο μεγαλύτερος όγκος των προσφύγων δεν φτάνει ποτέ στη Γηραιά Ήπειρο: το Πακιστάν φιλοξενεί 1,7 εκατομμύριο πρόσφυγες και το Iράν 900.000 -είναι μεγάλοι αριθμοί αν και ο γενικός πληθυσμός των δύο αυτών χωρών είναι πολλαπλάσιος οποιασδήποτε ευρωπαϊκής χώρας.
Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι ευρύτερο: δεν δέχεται μόνο πρόσφυγες από την Ασία· τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετωπίζει ισχυρό μεταναστευτικό κύμα από τη Βενεζουέλα, την Κολομβία και τη Γεωργία -ακόμα και χώρες που δεν πολυακούγονται ως προορισμοί μεταναστών, όπως π.χ. η Πολωνία, έχουν δώσει άδεια εργασίας τα τελευταία χρόνια σε εκατοντάδες χιλιάδες μη Ευρωπαίους: από το 2017 στην Πολωνία έχουν εγκατασταθεί πάνω από 600.000 άτομα· άλλα τόσα έχουν εγκατασταθεί στη Βρετανία. Αν και οι Βενεζουελάνοι, οι Κολομβιανοί ή οι Γεωργιανοί δεν εγείρουν προβλήματα συγκρουσιακής κουλτούρας και θρησκείας. Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, η εκροή αντι-Ταλιμπάν πληθυσμών θα βαθύνει το σκότος των Ταλιμπάν στην ταλαιπωρημένη κεντροασιατική χώρα. Αν κάποιοι έχουν δικαίως πανικοβληθεί, είναι οι ίδιοι οι Αφγανοί: τόσο αυτοί που φεύγουν προς το άγνωστο, όσο κι εκείνοι που μένουν στο άγνωστο.
4°
