Αϊτή: Οι συμμορίες, ο έλεγχος που ασκούν στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας και η δολοφονία του Προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η Αϊτή, που βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο της επικαιρότητας με τη δολοφονία του προέδρου της, αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη μορφή της σύγχρονης κοινωνικής δυστοπίας.
150 ένοπλες συμμορίες λειτουργούν στο νησί επιβάλλοντας ασφυκτικό έλεγχο στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας, ενώ στην πρωτεύουσα Port au Prince ανά κάθε 5 μέτρα που περπατάς συναντάς ένοπλα άτομα και ομάδες.
Παρόλο που είναι ακόμα αδιευκρίνιστες πολλές πτυχές της δολοφονίας του Προέδρου Moise, θα ήταν δύσκολο να μη φανταστεί κανείς την σε κάποιο επίπεδο έμμεση ή άμεση εμπλοκή ντόπιων συμμοριών − με ή χωρίς τη συνεργασία αστυνομίας, οικονομικών ολιγαρχών κ.λπ.
Στην πρωτεύουσα της πόλης κάθε συμμορία ελέγχει μία ή περισσότερες γειτονιές και προσπαθεί να επεκτείνει την επιρροή της και σε άλλες. Το κυριότερο έσοδο των συμμοριών της Αϊτής δεν είναι τα ναρκωτικά αλλά ο εκβιασμός. Αυτός παίρνει διάφορες μορφές όπως λαμβάνοντας «χρήματα προστασίας» από καταστηματάρχες μικροπωλητές κ.λπ. μέχρι τις απαγωγές και τη ζήτηση λύτρων από τα θύματα που προέρχονται από κάθε κοινωνική τάξη.
Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις οι μεγαλύτερες συμμορίες ιδιοποιούνται τις δημόσιες υπηρεσίες παρέχοντας ηλεκτρικό ή νερό έναντι πληρωμής.
Μία από τις πιο σημαντικές αυτές ομάδες είναι η «G9 an fanmi» (G9 και οικογένεια). Πρόκειται για ένα συνασπισμό των 9 πιο ισχυρών συμμοριών της πρωτεύουσας της Αϊτής, Port Au Prince. Δημιουργήθηκε το 2020 από έναν πρώην αστυνομικό, τον Jimmy Cherizier, με το ψευδώνυμο «Barbecue». Ως αστυνομικός είχε κατηγορηθεί επανειλημμένα για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των θυμάτων του, έχοντας επίσης συμμετάσχει σε μαζικές εκτελέσεις βασανιστήρια κ.λπ. Η φήμη του αυτή συνέχισε να τον συνοδεύει και αργότερα όταν μετανάστευσε από τον χώρο της αστυνομίας στον χώρο των συμμοριών.
Αυτό που καθιστά την περίπτωση της G9 ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι ότι ανδρώθηκε με την υποστήριξη της κυβέρνησης του δολοφονηθέντος προέδρου που τη χρησιμοποιούσε για την πάταξη οποιασδήποτε εκδήλωσης εναντίον του στα γκέτο. Επίσης λέγεται ότι ο βαρύς οπλισμός της συμμορίας προερχόταν από κρατικές πηγές. Η ανοχή που επεδείκνυε η κυβέρνηση προς τη G9 βοήθησε την ισχυροποίηση και επέκτασή της και σε άλλες περιοχές της νήσου έξω από την πρωτεύουσα.
Όμως τον τελευταίο καιρό είχε υπάρξει μια ρήξη μεταξύ της συμμορίας G9 και του δολοφονηθέντος προέδρου. Μάλιστα ο αρχηγός της συμμορίας Cherizier είχε κάνει δηλώσεις μιλώντας για «επανάσταση εναντίον της αστικής τάξης». Mε δεδομένη την καθημερινά αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια έναντι του προέδρου, ίσως η συμμορία να είχε σκεφθεί ότι η υποστήριξη που του παρείχε είχε υψηλό κόστος και ότι τη συνέφερε να τον εγκαταλείψει.
Ανεξάρτητα από το αν η συμμορία είχε συμμετοχή στη δολοφονία του Προέδρου Moise, ο θάνατός του ασφαλώς θα την ισχυροποιήσει. Όπως αναφέρει μια έκθεση του γνωστού ερευνητικού ιδρύματος Insight Crime, «Η ατιμωρησία που απολάμβανε για τόσα χρόνια ο ιδρυτής της G9 και τα μέλη των συμμοριών που την αποτελούν τους έκανε πανίσχυρους παράγοντες του εγκλήματος, οπλισμένους με σοβαρά όπλα και μια στρατιωτικοποιημένη οργανωτική δομή που τους επιτρέπει να τα χρησιμοποιούν. Είναι, ακόμα, πιθανό ότι ο θάνατος του προέδρου θα ωφελήσει την G9 επιδεινώνοντας το προϋπάρχον κενό διακυβέρνησης στην Αϊτή και επιτρέποντας σε ορισμένες ομάδες ή ηγέτες −όπως ο Cherizier− να εισχωρήσουν ακόμα περισσότερο στους οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς τομείς της χώρας».
16°
