Το φθινόπωρο η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα αποχωρήσει από το αξίωμα και την προσεχή Κυριακή, θα ξεκινήσει στη Γερμανία η «σούπερ χρονιά εκλογών».
Στους περισσότερους ανθρώπους, η γερμανική πολιτική προκαλεί πλήξη. Σε σύγκριση με τις καρναβαλικές διαμάχες στην Ιταλία, την εικόνα «άσπρο-μαύρο» που επικρατεί στη Γαλλία ή την κομματική βιομηχανία που τροφοδοτούν οι λαϊκές φυλλάδες στη Βρετανία, η Γερμανία, αν και σημαντική χώρα, δεν προσφέρεται για συγκινήσεις.
Το φθινόπωρο η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα αποχωρήσει από το αξίωμα και την προσεχή Κυριακή, θα ξεκινήσει στη Γερμανία αυτό που οι Γερμανοί ονομάζουν Superwahljahr (σούπερ χρονιά εκλογών) με περιφερειακές εκλογές σε δύο κρατίδια: στη Βάδη-Βυρτεμβέργη όπου συγκεντρώνεται η αυτοκινητοβιομηχανία (Στουτγάρδη), και στη Ρηνανία-Παλατινάτο απ’ όπου ξεκίνησε ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ. Θα ακολουθήσουν μια σειρά από τοπικές εκλογές που θα οδηγήσουν στο μεγάλο φινάλε της 26ης Σεπτεμβρίου, όταν οι Γερμανοί θα εκλέξουν νέο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο και νέα ηγεσία.
Αυτό που κάνει αυτή την εκλογική περίοδο εξαιρετική για τα γερμανικά πρότυπα δεν είναι μόνο η αποχώρηση της καγκελαρίου μετά από 16 χρόνια στην εξουσία, αλλά ότι κανείς δεν ξέρει τι θα επακολουθήσει. Η χριστιανοδημοκρατική κεντροδεξιά, που συχνά αναφέρεται ως «η Ένωση», αναμένεται να σχηματίσει συνασπισμό με τους Πράσινους: θα είναι το πρώτο τέτοιο ζευγάρωμα σε εθνικό επίπεδο. Οι Πράσινοι έχουν αντικαταστήσει τους Σοσιαλδημοκράτες στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στις κάλπες τουλάχιστον ―όμως μια συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών-Πρασίνων είναι, εκ φύσεως, ασταθής.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, «η Ένωση» κατηγορήθηκε για δωροδοκία προκειμένου η Γερμανία να προμηθευτεί μάσκες. Ήδη δύο Χριστιανοδημοκράτες βουλευτές παραιτήθηκαν, γεγονός που αναμένεται να επηρεάσει τις δύο περιφερειακές εκλογές την Κυριακή. Η Γκίτα Κόνεμαν, αναπληρώτρια επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών στο κοινοβούλιο, περιέγραψε την υπόθεση ως τη «χειρότερη κρίση» από το σκάνδαλο της χρηματοδότησης προεκλογικών εκστρατειών στο τέλος της εποχής του Χέλμουτ Κολ που εγκαινίασε την καγκελαρία της Μέρκελ. Το σημερινό σκάνδαλο με τις μάσκες προκάλεσε ευρύτερο έλεγχο των πεπραγμένων των βουλευτών που ίσως οδηγήσει σε δυσάρεστες αποκαλύψεις.
Ένα άλλο ερώτημα είναι ποιος θα αναδειχθεί επικεφαλής: ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος Armin Laschet, ή ο Markus Söder, ηγέτης του CSU, του αδελφού κόμματος των Χριστιανοδημοκραών στη Βαυαρία; Ο Söder είναι πιο δημοφιλής και πιο χαρισματικός, αλλά ως τώρα ποτέ δεν προέκυψε καγκελάριος από το Χριστιανοκοινωνικό κόμμα (CSU).
Αν και οι Χριστιανοδημοκράτες ξεκινούν την προεκλογική εκστρατεία ελαφρώς τραυματισμένοι, έχουν αυτή τη στιγμή προβάδισμα 15 ποσοστιαίες μονάδες: είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ηγηθούν της επόμενης κυβέρνησης. Αλλά και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες που τα τελευταία χρόνια δεν σημείωσαν εκλογικές επιτυχίες, δείχνουν σήμερα αναζωογονημένοι. Μέχρι τον Σεπτέμβριο, οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες θα μπορούσαν επίσης να αποκτήσουν αρκετή λαϊκή στήριξη για να παρακάμψουν την Ένωση και να σχηματίσουν μια αριστερή συμμαχία με την Die Linke, το μόρφωμα που αντικατέστησε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ανατολικής Γερμανίας. Με άλλα λόγια, το πεδίο είναι ανοιχτό.
Στη Γερμανία το όριο για την είσοδο των κομμάτων στο κοινοβούλιο, την Bundestag, είναι 5%, πράγμα που μειώνει τον αριθμό των κομμάτων που θα μπορούσαν να συμμετέχουν στο κυβερνητικό μείγμα. Στην πράξη, όλα τα κόμματα ενδέχεται να συνεργαστούν σε διάφορους συνδυασμούς, με εξαίρεση το ακροδεξιό Εναλλακτική Λύση για τη Γερμανία (AfD) με το οποίο καμία από τις πέντε ομάδες που εκπροσωπούνται στην Bundestag δεν είναι πρόθυμη να συνεργαστεί. Το τοπίο διαμορφώνεται γύρω από τα εξής κόμματα: την κεντροδεξιά των Χριστιανοδημοκρατών-Χριστιανοκοινωνιστών (τώρα περίπου στο 33%), τους Πράσινους (18%), τους Σοσιαλδημοκράτες (16%), τους Ελεύθερους Δημοκράτες (9%) και την Die Linke (8%). Εκτός από το ενδεχόμενο του συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Πρασίνων και το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η σημερινή συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών, συζητιέται ο τριτοκομματικός συνασπισμός Πρασίνων, Σοσιαλδημοκρατών και Die Linke που θα κατέληγε σε μια ξεκάθαρα αριστερή κυβέρνηση. Στη Γερμανία. Τέλος, δεν αποκλείεται ο συνασπισμός μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών και των Ελεύθρων Δημοκρατών (FDP).
Τα ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας στρέφονται κυρίως γύρω από πώς η Γερμανία θα επανεκκινήσει την οικονομία της μετά την πανδημία. Αν και αντιμετώπισε την υγειονομική κρίση καλύτερα από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ όσον αφορά τις οικονομικές επιδόσεις, οι οικονομικές συνέπειες είναι αναπόφευκτες. Μιας και η κυβέρνηση παρενέβη με μέτρα έκτακτης βοήθειας, ο στόχος του ισορροπημένου προϋπολογισμού, του «νοικυρέματος», επηρεάζει ήδη την πολιτική ρητορική: σύμφωνα με τα γερμανικά δεδομένα, οι δαπάνες πρέπει να συγκρατηθούν προκειμένου να αντισταθμιστούν εκείνες που έγιναν στη διάρκεια της πανδημίας. Η ίδια η πανδημία συνεχίζει να κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο: η κυβέρνηση πρέπει να τηρήσει την υπόσχεσή της να προσφέρει εμβόλια σε όλους τους Γερμανούς μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Επίσης, η εκστρατεία θα επικεντρωθεί στα περιβαλλοντικά, μεταναστευτικά και ευρωπαϊκά ζητήματα.
Οι περιφερειακές εκλογές έχουν μεγάλη σπουδαιότητα αν και όχι ίση σε όλα τα κρατίδια. Για παράδειγμα, η Θουριγγία (Ερφούρτη) ή η Σαξονία-Άνχαλτ (Μαγδεμβούργο) έχουν μικρό αντίκτυπο στη μεγαλύτερη εικόνα. Αλλά θα ήταν λάθος να τα αγνοήσει κανείς διότι τα αποτελέσματα στο κάθε κρατίδιο καθορίζουν τη σύνθεση της Bundesrat, της Άνω Βουλής, και οι κυβερνήσεις χρειάζονται την έγκριση της Bundesrat για να προωθήσουν τη νομοθετική τους ατζέντα. Έτσι, με έξι περιφερειακές εκλογές στο ημερολόγιο του τρέχοντος έτους, τα διακυβεύματα είναι πολλά. Ο ελάχιστος αριθμός εδρών στο κοινοβούλιο είναι 598, αλλά μπορεί να αυξηθεί, θεωρητικά, μέχρι τα 800 μέλη. Σήμερα η Bundestag έχει 709 μέλη.
Αν και η γερμανική πολιτική μπορεί να μας φαίνεται σαν ένα τεράστιο παγόβουνο, ακόμα και τα παγόβουνα κινούνται κι όταν συμβαίνει αυτό ολόκληρο το τοπίο γίνεται αγνώριστο.
9°
