43 χρόνια από τη δολοφονία του Τζον Λένον: Το χρονικό του εγκλήματος στις 8 Δεκεμβρίου 1980 και το προφίλ του δολοφόνου Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν.
Ο Τζον Λένον φαντάστηκε έναν καλύτερο κόσμο. Το 1971 τον αποτύπωσε στο «Imagine», τον πιο πετυχημένο δίσκο που ηχογράφησε στην προσωπική μουσική του πορεία.
Ο κύκλος των Beatles είχε κλείσει με την ηχογράφηση του «Abbey Road» το 1969, το συγκρότημα είχε διαλυθεί το 1970 και ο Τζον Λένον κι η Γιόκο Όνο ταξίδεψαν στη Νέα Υόρκη το καλοκαίρι του 1971, σκοπεύοντας να εγκατασταθούν εκεί μόνιμα. Ο Λένον εκτός από είδωλο της ποπ μουσικής υπήρξε και ηγετική μορφή του αντιπολεμικού κινήματος.
Η έντονη κριτική στάση του εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ και ο πολιτικός ακτιβισμός του καταγράφονταν στον φάκελο που του είχε ανοίξει το FBI και αριθμούσε ήδη 300 σελίδες επί προεδρίας Νίξον, ενώ Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές αντιδρούσαν στην παραμονή του στις ΗΠΑ. Τελικά, η άδεια παραμονής δόθηκε στον Λένον το 1975. Είχαν ήδη εγκατασταθεί με τη Γιόκο Όνο στο Μανχάταν, στο συγκρότημα κατοικιών «Ντακότα» (γνωστό από «Το Μωρό Της Ρόζμαρι» του Πολάνσκι), και έζησαν εκεί μαζί, μέχρι που τους χώρισε ο θάνατος, οι σφαίρες του «θαυμαστή» των Beatles, Μαρκ Τσάπμαν, στις 8 Δεκεμβρίου 1980.
Ο Μαρκ Τσάπμαν, κρατώντας τον τελευταίο δίσκο του Λένον «Double Fantasy», είχε προσεγγίσει το απόγευμα εκείνης της μέρας τον Λένον, ο οποίος μάλιστα υπέγραψε στο εξώφυλλο του δίσκου - ένας φωτογράφος φίλος του Λένον, ο Πολ Γκόρις, που ήταν παρών, τράβηξε τη φωτογραφία που θα ήταν η τελευταία του Λένον και τον δείχνει με τον δολοφόνο του. Ο Τσάπμαν είχε υπάρξει ένας από τους εκατομμύρια θαυμαστές των Beatles, και ιδιαίτερα του Τζον Λένον, από τα μοναχικά χρόνια της εφηβείας του στη Τζόρτζια, όπου γεννήθηκε. Όταν οι Beatles είχαν μιλήσει ανοιχτά στον Τύπο για την εμπειρία τους από τη χρήση παραισθησιογόνων ναρκωτικών, τότε και ο Τσάπμαν πειραματίστηκε με αυτά, όπως τα είδωλά του. Δεν ολοκλήρωσε ποτέ κάποιες σπουδές και κατά καιρούς βασανιζόταν από σκέψεις αυτοκτονίας. Κι ενώ για χρόνια έκανε χίπικη ζωή, από το 1971 δήλωνε «αναγεννημένος Χριστιανός». Έκοψε τα ναρκωτικά και το ροκ εν ρολ -απαρνήθηκε τους Beatles- και στράφηκε στον Κύριο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ταξίδεψε στον κόσμο και το 1977 εγκαταστάθηκε στη Χαβάη. Εκεί έκανε δυο απόπειρες αυτοκτονίας, νοσηλεύθηκε με κλινική κατάθλιψη, άλλαξε πολλές δουλειές ώσπου κατέληξε σεκιουριτάς -υπάλληλος φύλαξης, χωρίς όπλο, ενός ουρανοξύστη- και παντρεύτηκε μια ασιατικής καταγωγής Αμερικάνα.
Μια από τις δηλώσεις του Τζον Λένον το 1966, ότι «οι Beatles ήταν πιο δημοφιλείς από τον Χριστό», έλεγε ότι τον είχε προσβάλει. Η συγκεκριμένη φράση ειπώθηκε στη διάρκεια μιας συνέντευξης και εξόργισε πολλούς θρησκευόμενους στον Νότο των ΗΠΑ, στη «Ζώνη της Βίβλου», που τη θεώρησαν βλασφημία. Αλλά ήταν απλώς μια διαπίστωση του Λένον χωρίς κριτική διάθεση, ότι δηλαδή ο κόσμος έδινε μεγαλύτερη προσοχή στα λόγια των Beatles από ό,τι στα λόγια του Κυρίου.
Τον Νοέμβριο του 1980, ο Τζον Λένον είχε κλείσει τα 40, απολάμβανε την επιτυχία του «Double Fantasy» και τη ζωή του στη Νέα Υόρκη που λάτρευε και όπου με τη Γιόκο Όνο μεγάλωναν τον γιο τους Σον. Ο Τσάπμαν είδε μια φωτογραφία του Λένον στο διαμέρισμά του στο Μανχάταν και εξοργίστηκε με τον τρόπο ζωής του, τον θεώρησε υποκριτή και απατεώνα –κι αποφάσισε να τον τιμωρήσει, όπως ο ήρωας του αγαπημένου του βιβλίου «Ο Φύλακας στη Σίκαλη» τιμωρούσε τους απατεώνες. Άκουγε τους δίσκους του Λένον όλη μέρα στο στερεοφωνικό δυνατά και προσευχόταν να του δώσει δύναμη ο Θεός να μην τον σκοτώσει. Πάνω στον δίσκο «Imagine» είχε συμπληρώσει με δικά του γράμματα «Φαντάσου τον Τζον Λένον νεκρό».
Το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου, γύρω στις 22.45 που ο Λένον επέστρεφε στο σπίτι του με τη Γιόκο Όνο μετά τις ώρες ηχογράφησης του νέου του δίσκου στο στούντιο, ο Μαρκ Τσάπμαν βρισκόταν ακόμη στην είσοδο του κτηρίου. Όταν ο Λένον τον προσπέρασε, ο Τσάπμαν σήκωσε το 38άρι περίστροφό του και του έριξε πισώπλατα πέντε σφαίρες. Οι τέσσερις τον τραυμάτισαν θανάσιμα κάτω από τον αριστερό ώμο και μια διαπέρασε την αορτή. Όλες προκάλεσαν εσωτερική αιμορραγία. Η αστυνομία κλήθηκε αμέσως και βρήκε τον 25χρονο Μαρκ Τσάπμαν στον τόπο του συμβάντος, να περιμένει ακίνητος με τα χέρια ψηλά. Στην κατοχή του, εκτός από τον δίσκο με την υπογραφή του Λένον, είχε και ένα αντίτυπο του μυθιστορήματος «Ο Φύλακας στη Σίκαλη», του Σάλιντζερ.
Παρότι ο Τζον Λένον μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο Ρούζβελτ, ήταν αδύνατο να σωθεί λόγω της μεγάλης απώλειας αίματος. Λίγο μετά τις 23.00 οι γιατροί ανακοίνωσαν τον θάνατό του. Σύντομα η είδηση γινόταν γνωστή από τα τηλεοπτικά δίκτυα και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς που διέκοπταν το πρόγραμμά τους για να την ανακοινώσουν. Αμέσως, κάτω από το κτήριο «Ντακότα», άρχισαν να μαζεύονται άνθρωποι κρατώντας κεριά, λέγοντας τραγούδια των Beatles και τραγουδώντας ρυθμικά «Give Peace A Chance».
Δυο μέρες αργότερα η σορός του αποτεφρώθηκε σε ιδιωτική τελετή και στις 14 Δεκεμβρίου εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Γιόκο Όνο για δέκα λεπτά σιωπής στη μνήμη του Τζον Λένον. Στο Σέντραλ Παρκ μόνο συγκεντρώθηκαν 225.000 άνθρωποι και όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της Νέας Υόρκης σιώπησαν εκείνα τα δέκα λεπτά.
Ο Μαρκ Τσάπμαν κρατήθηκε σε αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης, ώσπου να του απαγγελθούν κατηγορίες. Ο δικαστικός ψυχίατρος που κλήθηκε να τον εξετάσει διαπίστωσε ότι ο Τσάπμαν είχε επίγνωση των συνεπειών των πράξεών του, καταλάβαινε τι είναι σωστό και τι λάθος. Ωστόσο, ήταν ψυχικά άρρωστος από την παιδική του ηλικία, από την ηλικία των 9-10 ετών. Τότε αποτραβήχτηκε νοερά από τον κόσμο και φανταζόταν ότι ζούσε ανάμεσα σε άπειρα μικρά ανθρωπάκια που τρύπωναν στους τοίχους του σπιτιού του και ο Τσάπμαν τους έδινε διαταγές, σαν αυτοκράτορας. Η ψυχιατρική διάγνωση ήταν ότι ο Μαρκ Τσάπμαν έπασχε παρανοϊκή σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή.
Για τον εισαγγελέα ο Τσάπμαν ήταν ένας μεγαλομανής νάρκισσος που μη έχοντας πετύχει τίποτα στη ζωή του, ήθελε να αποκτήσει φήμη αφαιρώντας τη ζωή ενός σημαντικού ανθρώπου - η αστυνομία είχε βρει λίστα με άτομα που ο Τσάπμαν σκόπευε να σκοτώσει, ανάμεσά τους ο Μάρλον Μπράντο, η Τζάκι Ωνάση κ.α., αν δεν κατάφερνε να βρει τον Τζον Λένον. Ο ίδιος είχε καταθέσει: «Προσπαθούσα να κάνω θετικές σκέψεις στη ζωή μου, αλλά έπαθα κατάθλιψη. Έπινα κι απομονώθηκα από τον εαυτό μου, την οικογένεια μου. Είχα τάσεις αυτοκτονίας κι ίσως αυτός ήταν ακόμα ένας λόγος που έφτασα στην απόφαση να σκοτώσω κάποιον. Ίσως απλώς ήθελα να τελειώσουν όλα για μένα. Για άλλη μια φορά θέλω να πω ότι δεν ψάχνω για δικαιολογίες. Ήμουν εκεί, το έκανα, θα μπορούσα να κάνω μεταβολή και να φύγω, όμως είχα κάνει την επιλογή μου. Η λάμψη της δόξας ήταν εκεί. Δεν μπόρεσα να της αντισταθώ. Η αυτοεκτίμησή μου ήταν πληγωμένη. Έψαχνα να βρω διέξοδο. Επέλεξα τη χειρότερη και ήταν τρομερό...»
Ο Τσάπμαν βρισκόταν σε παραλήρημα όταν διέπραξε το έγκλημα και οι δικηγόροι που ανέλαβαν την υπεράσπισή του ισχυρίστηκαν ότι έπασχε από ψύχωση. Ο ίδιος όμως είπε στον δικηγόρο του ότι θα δήλωνε ένοχος, καθώς «η απόφασή του ήταν θέλημα Θεού» και πως «κακά πνεύματα» τον έσπρωξαν να δολοφονήσει τον Λένον, ενώ το 2004 ομολόγησε επίσης πως ένας από τους λόγους που τον ώθησαν στην εγκληματική του ενέργεια ήταν η επιθυμία του να προβληθεί, αισθανόμενος πως μέχρι τότε ήταν ασήμαντος.
Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη με όρο την παροχή ψυχιατρικής μέριμνας. Ο Μαρκ Τσάπμαν βρίσκεται στη φυλακή από το 1981.
Τι να κάνεις κι εσύ; Σ’ αυτόν τον άδικο κόσμο που το 1% έχει όλα τα φράγκα, όλα τα κονέ, όλα τα σπίτια, και το υπόλοιπο 99% ψάχνει τις τσέπες του για ψιλά, πώς να φέρεις ισοζύγιο;
11°
