H χώρα, όπως είναι

Ο χαρακτηρισμός Μεγάλο Αμερικανικό Μυθιστόρημα (Great American Νovel) έχει αποδοθεί κατά καιρούς σε εκείνα τα έργα –απ’ το «Μανχάταν Τράνσφερ» του Ντος Πάσος ως τον «Υπέροχο Γκάτσμπι» του Φιτζέραλντ» κι από το «Ο ήλιος ανατέλλει» του Χέμινγουεϊ ως το «Οι γυμνοί και ο νεκροί» του Μέιλερ– τα οποία έκαναν (ανα)τομή στην αμερικανική κοινωνία της εποχής τους.Με τον ίδιο χαρακτηρισμό υποδέχτηκαν οι “New York Times” το παρόν μυθιστόρημα του Ρίτσαρντ Φορντ. Υπερβολή;

66 ετών σήμερα, καλός διηγηματογράφος και πρώην αθλητικογράφος (εξού και το ομώνυμο βιβλίο του), ο Φορντ τιμήθηκε το 1995 με το βραβείο Πούλιτζερ και το βραβείο της Διεθνούς Εταιρείας Συγγραφέων/Ίδρυμα Φόκνερ για το μυθιστόρημα “Independence Day” – το πρώτο στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας που κατέκτησε συγχρόνως και τις δύο αυτές τιμητικές διακρίσεις, καίτοι αμετάφραστο μέχρις στιγμής στα ελληνικά. Όπως και στα δύο προηγούμενα μυθιστορήματά του, έτσι και στο «Η χώρα, όπως είναι» ο κεντρικός ήρωας είναι ο ίδιος: ο μεσήλικας Φρανκ Μπάσκομπ, μεσίτης στην περιοχή του Νιου Τζέρσι, διαζευγμένος, πατέρας μιας 25χρονης κόρης-λεσβίας, σφόδρα αντι-Ρεπουμπλικάνος, ο οποίος πάσχει από καρκίνο του προστάτη. Ο Φορντ τοποθετεί την πρωτοπρόσωπη αφήγησή του στα χρονικά όρια μιας ημέρας συμβολικής για το συλλογικό αμερικανικό φαντασιακό: τη γιορτή της Ημέρας των Ευχαριστιών. Επίσης, διόλου τυχαία, τοποθετεί το μυθιστόρημά του στις χειρότερες στιγμές της αμερικανικής ιστορίας: στην περίοδο της διακυβέρνησης του πατέρα και του υιού Μπους – η αφήγηση ξεκινά τις παραμονές της επικράτησης του δεύτερου στις αμφισβητούμενες εκλογές του 2000. Ο συγγραφέας σαρκάζει ανελέητα τους Ρεπουμπλικάνους. Ωστόσο, αν και Δημοκρατικός και ο ίδιος, ούτε στους Δημοκρατικούς χαρίζεται. Ο Αλ Γκορ παρουσιάζεται ως άτολμος κι ο Κλίντον ως γραφική φιγούρα. Ο Φορντ σκιαγραφεί μια κοινωνία σε παρατεταμένη παρακμή, ένα σκαλοπάτι πριν την πτώση, κι αναζητά τη χαμένη ψυχή της Αμερικής. Η γραφή του είναι πληθωρική, δομημένη σ’ έναν ακαταπόνητο ρυθμό, κι οι προτάσεις του κυλούν σαν ορμητικοί χείμαρροι. Η γλώσσα, ωστόσο, που χρησιμοποιεί είναι απλή. Δεν χρειάζεται φιοριτούρες. Όπως κι οι περισσότεροι σπουδαίοι Αμερικανοί συγγραφείς πριν απ’ αυτόν, ξέρει να βάζει τις κατάλληλες λέξεις τη μία δίπλα στην άλλη. Ως προς το ύφος, ο Φορντ συνδυάζει τον ψύχραιμο ρεαλισμό του Τζον Απντάικ και την αθυροστομία του Νόρμαν Μέιλερ – χωρίς όμως να είναι τόσο βιτριολικός, ποιος θα μπορούσε; 

Πράγματι, ένα σχεδόν Μεγάλο Αμερικανικό Μυθιστόρημα. 

«H χώρα, όπως είναι»

Ρίτσαρντ Φορντ, μτφ. Σπύρος Τσούγκος

εκδ. Πατάκη, σελ. 736