Γιατί η Παρασκευή και 13 θεωρείται γρουσούζικη μέρα

Παρασκευή και 13 σήμερα και οι προληπτικοί θα πουν ότι πρόκειται για μία εξ ορισμού γρουσούζικη μέρα. Πώς, όμως, έχει προκύψει και επικρατήσει αυτή η άποψη για τις Παρασκευές του χρόνου που τυχαίνει να αποτελούν την 13η ημέρα του μήνα;

Οποιαδήποτε Παρασκευή συμπίπτει με τις 13 ενός μήνα θεωρείται κακότυχη στις Αγγλοσαξονικές, Γαλλικές, Γερμανικές και Πορτογαλικές περιοχές του κόσμου. Παρόμοιες δεισιδαιμονίες υπάρχουν και σε άλλες παραδόσεις: στην Ελλάδα και την Ισπανία, για παράδειγμα, το ρόλο αυτό έχει η «Τρίτη και 13».

Παρασκευή και 13: Από την Πληροφορική στις δεισιδαιμονίες

Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, στην Πληροφορική υπάρχει και ένας ιός με το όνομα «Παρασκευή και 13» (Friday 13th), ο οποίος έχει το χαρακτηριστικό να ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει ημέρα Παρασκευή και ημερομηνία 13. Πριν τον 19ο αιώνα, ο αριθμός 13 θεωρούνταν γενικά ως φέρων κακή τύχη. Την ίδια εικόνα είχε και η Παρασκευή, αν και δεν υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ των δύο. Η πρώτη αναφορά σε μία «Παρασκευή και 13» έγινε μάλλον στις αρχές του 19ου αιώνα.

Πέρα από τις γραπτές αναφορές, πάντως, πολλές δημοφιλείς ιστορίες υπάρχουν σχετικά με την προέλευση της δεισιδαιμονίας:

• Ο Μυστικός Δείπνος, με ιστορίες ότι ο Ιούδας Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος, ενώ η Σταύρωση του Ιησού συνέβη την ημέρα Παρασκευή.
• Ότι η Εύα προσέφερε το μήλο στον Αδάμ κατά ημέρα Παρασκευή (η πεποίθηση ότι ήταν ένα μήλο πιθανότατα προέρχεται από την ομοιότητα της Λατινικής λέξεις malus = "κακό" και malum = "μήλο").

Παρασκευή και 13: Δεκατρία πράγματα για την περιβόητη ημέρα

Σε παλαιότερο άρθρο, ο Δημήτρης Αθανασιάδης είχε μαζέψει τα 13 πράγματα που δεν γνωρίζαμε για την Παρασκευή 13. 

01. Στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πορτογαλία και τις ΗΠΑ, οποιαδήποτε Παρασκευή συμπίπτει με τις 13 ενός μήνα θεωρείται κακότυχη. Στην Ελλάδα, η αντίστοιχη μέρα είναι η «Τρίτη και 13».

02. Ήξερες πως ο φόβος της Παρασκευής και 13 ονομάζεται στα αγγλικά paraskavedekatriaphobia (μία λέξη που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Παρασκευή, δεκατρείς και φοβία) και είναι ειδική μορφή της τρισκαιδεκαφοβίας;

03. Εκτός την ομώνυμη ταινία που κυκλοφόρησε το 1980, εξελισσόμενη σε κινηματογραφικό franchise, μετρά μια ντουζίνα ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και πολλά βιβλία.

04. Έχει εμπνεύσει και την πληροφορική. Ο ιός Friday 13th ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει ημερομηνία 13 και ημέρα Παρασκευή.

05. Η πρώτη γραπτή αναφορά στην «Παρασκευή και 13» απαντάται στα τέλη του αρχές του 19ου αιώνα, στη βιογραφία του συνθέτη Τζοακίνο Ροσίνι που πέθανε μία τέτοια μέρα. Αλλά και πιο πριν, τόσο η ημέρα της Παρασκευής όσο και ο αριθμός 13 δεν είχαν το καλύτερο όνομα.

06. Ανάμεσα στις δημοφιλείς ιστορίες που είναι ευρέως διαδεδομένες για την προέλευσή της ξεχωρίζει εκείνη που θέλει πως ο Ιούδας ο Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος στο Μυστικό Δείπνο και πως ο Ιησούς Χριστός σταυρώθηκε ημέρα Παρασκευή.

07. Παλαιότερα, στις ΗΠΑ και την Αγγλία, η μέρα επιλεγόταν για την εκτέλεση των θανατοποινιτών δια απαγχονισμού, περνώντας στη λαογραφία και ως «Ημέρα του Κρεμασμένου».

08. Ο αστεροειδής 99942 Apophis, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2004, θα περάσει κοντά από τη Γη την Παρασκευή 13 Απριλίου 2029. Αν ζείτε τότε, το νου σας.

09. Η Φινλανδία αφιερώνει μια Παρασκευή και 13 ως Εθνική Ημέρα Ατυχημάτων, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες για θέματα ασφάλειας στους δρόμους, την οδηγική συμπεριφορά, τους χώρους εργασίας και το σπίτι.

10. Ο Άλφρεντ Χιτσκοκ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1899 και η πρώτη του ταινία ήταν το «Number 13». Ποιες άλλες γνωστές προσωπικότητες γεννήθηκαν Παρασκευή και 13; Ο Σάμιουελ Μπέκετ, ο Φιντέλ Κάστρο, η Άσλι Όλσεν.

11. Για να έχει ένας μήνας Παρασκευή και 13 θα πρέπει να ξεκινά με πρώτη μέρα την Κυριακή. Τσεκάρετε τα ημερολόγιά σας και θα το διαπιστώσετε.

12. Φήμες θέλουν την ημέρα αυτή οι αεροπορικές εταιρείες να έχουν πτώση στα εισιτήριά τους.

13. Δεν υπάρχει καμία μελέτη που να εξηγεί γιατί αυτή η μέρα θεωρείται κακότυχη.