Εσύ θα έβρισκες την απάντηση στον γρίφο;

2023. Μία εποχή όπου οι διαχωρισμοί και οι διακρίσεις είναι παρωχημένες– ή τουλάχιστον αυτό θέλουμε να πιστεύουμε. Το θέμα της διαφορετικότητας, ενός τόσου γοητευτικού χαρακτηριστικού, συνεχίζει να βρίσκεται στην πρώτη «γραμμή» της επικαιρότητας. Καθημερινά, εφαρμόζονται τόσο σε προσωπικό, όσο και εταιρικό και κρατικό επίπεδο πρακτικές συμπερίληψης στον κοινωνικό ιστό. Είτε αυτές αφορούν το φύλο, την ηλικία, την καταγωγή, τις σεξουαλικές προτιμήσεις ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, ακόμα και το διαφορετικό τρόπο σκέψης. Καθώς, λοιπόν, η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι ένα βασικό ζητούμενο της εποχής μας, πώς είναι δυνατόν τα δεδομένα της αγοράς εργασίας να παραμένουν εις βάρος των γυναικών;

Δυστυχώς, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της CSR Hellas, η θέσπιση ποσοστώσεων σε σχέση με την ισότητα των φύλων κρίνεται ως η λιγότερο δημοφιλής τακτική συμπερίληψης. Η έρευνα υποδεικνύει ότι αν και έχουν σημειωθεί αλλαγές, οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν το υποεκπροσωπούμενο φύλο. Συνεχίζοντας με ποσοστά –επειδή μιλούν από μόνα τους–, σήμερα μόνο το 30,6% των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων στις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ είναι γυναίκες, με σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών (από 45,3% στη Γαλλία έως 8,5% στην Κύπρο). Αξίζει να αναφερθεί πως παρόλο που το ευρωπαϊκό ποσοστό (30,6%) είναι ανεπαρκές, η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια - όταν το 2016 ήταν 23,6%, ενώ το 2010 μόλις 11,8%!

Ωστόσο η γυναίκα εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με προκατάληψη στον εργασιακό χώρο. Αν και πολλοί πιστεύουν ότι τα στερεότυπα που συνδέονται με ορισμένες σταδιοδρομίες έχουν εξαλειφθεί, οι μελέτες και οι συμπεριφορές έρχονται σε αντίθεση με αυτήν την αντίληψη. Κάτι, που θίγει με ένα πολύ ιδιόμορφο τρόπο η Teleperfomance και μας βάζει σε σκέψεις. Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας, η Teleperformance Greece ξεκίνησε μια εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτές τις προκαταλήψεις. Κομμάτι αυτής ήταν ένα video που δημιούργησε, στο οποίο συμμετείχε μια διαφορετική ομάδα 7 εργαζόμενων της εταιρίας (διαφορετική ηλικία, εθνικότητα και θέση)- το τέλειο δείγμα για το κοινωνικό πείραμά που ακολούθησε. Μάλιστα, για να είναι απόλυτα αυθόρμητες οι απαντήσεις, εκείνοι/ες δεν γνώριζαν κάτι, εκτός από το ότι η πρόσκληση της εταιρείας αφορούσε τη συμμετοχή τους σε μία παραγωγή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

Δόθηκε ο εξής γρίφος: Ένας κατώτερος αξιωματικός κρουαζιερόπλοιου μόλις έλαβε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από το τμήμα προσωπικού της εταιρείας. Το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αναφέρει ότι δεν μπορεί να τοποθετηθεί στο κρουαζιερόπλοιο της επιλογής του, επειδή είναι ο γιος «του» (σ.σ. “the” στην αγγλική) καπετάνιου. Απογοητευμένος, αναζητώντας συμβουλές, τηλεφωνεί στον τον πατέρα του, ο οποίος είναι υπάλληλος μιας συμβουλευτικής εταιρείας. Πώς είναι δυνατόν; Ο γρίφος μάλιστα δόθηκε στην αγγλική γλώσσα, όπου δεν υπάρχουν γένη στα άρθρα τους (π.χ. “the”). Όλοι απόρησαν. Κανείς δε μπορούσε να καταλάβει γιατί, ούτε να βρει την απάντηση. Ένας απάντησε ότι ο πατέρας του παραλήπτη προφανώς έχει δυο δουλειές, ένας άλλος ότι ο παραλήπτης έλαβε το email από λάθος, μία άλλη ότι έχει δύο πατέρες. Σκεφτόμενοι κάθε σενάριο-ακόμα και ουτοπικό, δεν κατάφεραν να σκεφτούν το πιο απλό: ο καπετάνιος, δεν είναι «ο», αλλά «η» καπετάνιος και είναι γυναίκα.

Όταν αποκαλύφθηκε η σωστή απάντηση, οι συμμετέχοντες ξαφνιάστηκαν, γιατί ουσιαστικά το μυαλό τους πήγε στα πιο τρελά σενάρια πάντα με πρωταγωνιστή άνδρα, ενώ η απάντηση ήταν διαφορετική. Προβληματίστηκαν, «ανοίχτηκαν» και έστειλαν ένα μήνυμα ενδυνάμωσης και στήριξης, για να σπάσει ο κύκλος της προκατάληψης απέναντι σε θέσεις ηγεσίας, που έχουμε εγγράψει βαθιά ως αποκλειστικά ανδρικές.

To video, παράλληλα, παρουσιάζει και ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία, που αποδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη να αλλάξει η παγκόσμια νοοτροπία και να καταπολεμηθούν οι βαριά ριζωμένες αντιλήψεις για την ικανότητα των γυναικών να ηγηθούν ενός πλοίου, ενός αεροπλάνου ή μίας πολυεθνικής εταιρείας. Πάντα θα υπάρχουν θέσεις για τις γυναίκες στα «τιμόνια» και η Τeleperformance άδραξε την ευκαιρία να το τονίσει, να ταρακουνήσει τα νερά και να αναδείξει ότι οι γυναίκες έχουν ισότιμη θέση στην ηγεσία.

Πρόκειται για τον τρίτο γρίφο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο παγκόσμιο διαδίκτυο σχετικά με την ισότητα των φύλων και αφορά στην εγγενή προκατάληψη ή ασυνείδητη διάκριση (unconscious bias). Οι εργαζόμενοι/ες, αν και γνώριζαν ότι πρόκειται για μια καμπάνια αφιερωμένη στην γυναίκα, αυτό δεν αποτέλεσε στοιχείο για να βρουν τη σωστή απάντηση, κάτι που αναδεικνύει πόσο έντονα λειτουργεί ο ασυνείδητος μηχανισμός απάντησης. Οι γυναίκες καπετάνιοι είναι μια πραγματικότητα, ζουν ανάμεσα μας. Ωστόσο, το μυαλό μας δεν πάει εύκολα σε μια τέτοια εικόνα, λόγω των υπαρχουσών και βαθιά ριωμένων προκαταλήψεων. Και αυτό γιατί από μικροί ηλικία, εκτιθέμεθα σε ερεθίσματα και εικόνες με άνδρες σε θέσεις ηγεσίες και κύρους. Μεγαλώσαμε με αυτή την ιδέα, μια ιδέα καθόλου συμπεριληπτική. Το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε αναφορικά με κάποια επαγγέλματα και ανώτερα αξιώματα είναι ότι πίσω από αυτά/αυτές βρίσκονται άνδρες και μάλιστα λευκοί. Και ενώ στην αγγλική γλώσσα το άρθρο δεν μαρτυρά το φύλο, στην ελληνική -η οποία έχει όλα τα γένη- πηδάμε ακόμη πιο γρήγορα σε συμπεράσματα, λέγοντας «ο καπετάνιος», «ο υπεύθυνος», «ο γιατρός», «ο δικηγόρος», «ο πυροσβέστης» κλπ. Είμαστε μαθημένοι σε αυτά τα στερεότυπα. Ήρθε ο καιρός να ξεμάθουμε.

Οι ενέργειες μας είναι αυτές που θα μας κάνουν να καταπολεμήσουμε τις ασυνείδητες προκαταλήψεις σε όλες τις μορφές τους, να τις απορρίψουμε ως αβάσιμες και έτσι να αλλάξουμε νοοτροπία και μυαλά. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η  ισότητα των φύλων δεν είναι μόνο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά και κρίσιμος παράγοντας για τη δημιουργία ειρηνικών κοινωνιών και βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, η ενδυνάμωση των γυναικών έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Στόχος των επόμενων ετών είναι ολοένα και περισσότερες εταιρίες να αντιληφθούν την αναγνώριση της ισότητας των φύλων ως βασικό συστατικό της στρατηγικής βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, κάτι που η Teleperformance έχει κατανοήσει καλά. Στην Teleperformance Greece, πιστεύουν ότι οι επιτυχημένες εταιρείες είναι αφοσιωμένες στην ισότητα των φύλων. Σήμερα, το 54% των εργαζομένων τους είναι γυναίκες, ενώ το 42% κατέχει διευθυντικές θέσεις. Πρόκειται για μια εταιρία που εκτιμά την ισότητα, τη διαφορετικότητα και την ένταξη και το δείχνει έμπρακτα. Αυτό δημιουργεί γνήσιες συνδέσεις και ενισχύει τις συνεχείς προσπάθειές μας για το #EmbraceEquity.

Το όραμα είναι μεγάλο, είναι συλλογικό και είναι εφικτό: ένας κόσμος όπου άνδρες και γυναίκες είναι πραγματικά ίσοι. Μια κοινωνία απαλλαγμένη από προκαταλήψεις, στερεότυπα και διακρίσεις. Ένας πολυπολιτισμικός, δίκαιος και χωρίς αποκλεισμούς κόσμος. Μια κοινωνία που εκτιμά και αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα. Ας γιορτάσουμε λοιπόν τα επιτεύγματα των γυναικών και ας εμπνευστούμε από αυτά.