Εσείς μιλάτε ακόμα με emoticons;

Μήπως δεν είναι απλά ένας τρόπος γραφής και ομιλίας, αλλά πρόκειται για τη νέα παγκόσμια διαδικτυακή γλώσσα; Πρόκειται για μια «γλώσσα» που εφευρέθηκε για να διευκολύνει την ψηφιακή επικοινωνία μεταξύ των πληροφορικάριων αρχικά και αργότερα προσφέρθηκε για τη μαζική ανταλλαγή δεδομένων στο ευρύ κοινό. Τώρα, αυτοί οι κώδικες επικοινωνίας χρησιμοποιούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος και θρησκεύματος.

Από τα emoticons στα unicodes
Ήταν μια φθινοπωρινή Πέμπτη του 1982, όταν ένας Αμερικάνος καθηγητής Υπολογιστών του πανεπιστημίου Mellon της Πενσυλβάνια ονόματι Scot Felmann εφηύρε το πρώτο emoticon, ένα χαμογελαστό ψηφιακό προσωπάκι αποτελούμενο από μια άνω-κάτω τελεία και μια αριστερόστροφη παρένθεση. 31 χρόνια αργότερα emoticons, smileys και γιαπωνέζικα emojis χρησιμοποιούνται ευρέως στην ψηφιακή επικοινωνία. Ποιος από εμάς δεν έχει λάβει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του ένα μήνυμα από υπολογιστή ή κινητό, που να περιλαμβάνει μια «φορτισμένη συναισθηματικά» φατσούλα;
Ας αρχίσουμε από τα βασικά: Emoticons ονομάζονται «οι ψηφιακές απεικονίσεις μιας γκριμάτσας που αποτελείται από αριθμούς, σύμβολα και σημεία στίξης και αποτυπώνουν τα συναισθήματα ή τη διάθεση κάποιου», σύμφωνα με τη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια wikipedia. Η γιαπωνέζικη «βερσιόν» είναι τα emojis.
Σήμερα τα emoticons λέγονται και smileys, ενώ υπάρχει ήδη μεγάλη γκάμα κατηγοριοποιήσεων, όπως τα emotisounds (για ήχους) και τα emoticlips (για βίντεο). Μάλιστα, πολλά απ’ αυτά έχουν κατοχυρωθεί νομικά ως trademarks μεγάλων εταιρειών του εξωτερικού και προστατεύονται με το διεθνή νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πρώτη γνωστή κατοχύρωση έγινε το 2000 από αμερικανική εταιρεία ονόματι Despair Inc. (Απόγνωση ΑΕ) με έδρα το Τέξας, η οποία και κατοχύρωσε νομικά –τι άλλο;– το emoticon της λύπης :( .

Web slug & greeklish
Ο όρος web slug, ή αλλιώς «αργκό» του διαδικτύου, χρησιμοποιείται για όλους εκείνους τους νεόκοπους τρόπους γραφής μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και μηνυμάτων. Μια τέτοια «γλώσσα» γραφής είναι και τα greeklish (γκρίκλις), που έχουν κερδίσει εδώ και λίγα χρόνια πολλούς εγχώριους φίλους της τεχνολογίας.
Για την ιστορία, κάποιοι λένε πως η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν greeklish ήταν σε επιστολές που έγραφαν οι Έλληνες φαντάροι στο Αλβανικό Μέτωπο το 1940. Άλλοι λένε πως η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.) χρησιμοποιούσε τα γκρίκλις δεκαετίες πριν τους «μοδάτους» Έλληνες χρήστες των social media.
Το μόνο καθησυχαστικό είναι πως δεν είμαστε η μοναδική χώρα που χρησιμοποιεί τέτοια γλωσσικά υβρίδια. Ανάλογες γλωσσικές επινοήσεις έχουν γίνει και σε άλλες χώρες με τη μαζική παράδοση του διαδικτύου στο ευρύ κοινό – πάντα με τη χρήση της αγγλικής. Σύμφωνα με έρευνες, το φαινόμενο αυτό είναι ευρύτερα διαδεδομένο κυρίως σε χώρες της Βαλκανικής, καθώς και στη Λατινική Αμερική. Σίγουρα πάντως πρόκειται για μια αλλοίωση –σε παγκόσμιο επίπεδο– του γλωσσικού πλούτου της κάθε εθνότητας και γι’ αυτό θα πρέπει συνειδητά να αποφεύγεται.

Διαδικτυακά αρκτικόλεξα, hi-tech ορολογίες & νέες τεχνολογίες
Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την παγκόσμια εξάπλωση του διαδικτύου δημιούργησε τις προϋπόθεσης για την ένταξη νέων όρων στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Αρκτικόλεξα και συντομογραφίες τύπου lol και rolf, gadget με πρώτο συνθετικό το i- (iphone, ipad κ.λπ.), καθώς και η ολοένα και αυξανόμενη ένταξη των social media στην καθημερινότητά μας, έχουν μορφοποιήσει πλέον σε μεγάλο βαθμό το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε καθημερινά.
Λέξεις όπως chat και facebook πρίν από 7-8 χρόνια θα ήταν εντελώς άγνωστες για το μέσο Έλληνα πολίτη. Τώρα, ακόμα και ένα νήπιο 3 χρονών ξέρει περίπου τι σημαίνουν. Αυτό μας αποδεικνύει τη φοβερή δύναμη που ασκούν το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες στις μέρες μας.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη ραγδαία εξάπλωση της τεχνολογίας. Πλέον κάθε μέρα γίνεται κάπου στον κόσμο και από μια εφεύρεση που μπορεί να αλλάξει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Σήμερα, εν έτει 2013, ο καθένας μπορεί να βγάζει φωτογραφίες από το κινητό του τηλέφωνο και να τις ανεβάζει στο ίντερνετ, μπορεί να «σερφάρει» οπουδήποτε και σε γρήγορες ταχύτητες ή να κατεβάζει μουσική και ταινίες από το tablet του.

Επιλογικά
Όλες αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις, σε συνδυασμό με την επικοινωνία μέσω των social media, έχουν μεταβάλει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, συζητάμε, ερωτευόμαστε. Τώρα πλέον τα πάντα, ιδίως για τους νέους, γίνονται σε μεγάλο βαθμό από το διαδίκτυο. Νέα ιδιώματα και αργκό ανεβαίνουν στο προσκήνιο. Όλο και πιο πολλοί χρησιμοποιούν φατσούλες και σχήματα για να επικοινωνούν και συντομεύουν τις φράσεις τους ελλείψει χρόνου (ή μήπως μία ακόμα δικαιολογία), φτωχαίνοντας έτσι τον πλούτο της μητρικής γλώσσας και στενεύοντας τον πνευματικό τους ορίζοντα. Μήπως μιλάμε για την απαρχή ενός νέου τρόπου επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, μια νέα παγκόσμια γλώσσα; Ίσως να μην είναι μακριά ο καιρός που αργκό και συντομογραφίες του παγκόσμιου ιστού θα χρησιμοποιούνται ακόμα και σε επίσημα έγγραφα.