Έρωτας στα χρόνια των emoji

Τον Δεκέμβριο του 2016 η εταιρεία Today Translations, με έδρα το Λονδίνο, έβαλε αγγελία αναζητώντας μεταφραστή emoji. Η ανάγκη της εταιρείας να στελεχώσει το ανθρώπινο δυναμικό της με έναν ειδικό στα σύμβολα που κυριαρχούν στη διαδικτυακή μας ζωή έγινε γρήγορα viral, καθώς έμοιαζε και λίγο με αστείο.

Κι όμως λίγους μήνες και πάνω από 500 αιτήσεις αργότερα, ο Keith Broni έγινε ο πρώτος μεταφραστής emoji στον κόσμο. Το γεγονός ότι αυτά τα αστεία, γλυκούλικα και άλλες φορές παράξενα σύμβολα στο πληκτρολόγιο του κινητού μας δημιούργησαν μία θέση εργασίας, αλλά και το ότι αυτή τη στιγμή τα emoji αποτελούν την ταχύτερα αναπτυσσόμενη γλώσσα στον κόσμο, προκαλούν έκπληξη. Μεγάλες εταιρείες εντάσσουν τα emoji στις καμπάνιες τους και επικοινωνούν ολόκληρα μηνύματα με μία απλή κιτρινιάρικη φατσούλα. Εκεί έξω στο διαδίκτυο επίσης, υπάρχουν κάμποσα sites που βοηθούν το μέσο χρήστη να «αποκωδικοποιήσει» ένα emoji που δεν καταλαβαίνει ή ακόμα και ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια με ξεχωριστό λήμμα για κάθε emoji.

Τα emoji αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Με όλες μου τις κοντινές επαφές έχουμε αντικαταστήσει το «thumbs up» (λέγε με και «χεράκι») στο Messanger με κάποιο άλλο emoji από τότε που αυτό κατέστη δυνατό. Με τη μία φίλη έχουμε τα ποτήρια μπίρας που τσουγκρίζουν, με άλλη όλο το καλοκαίρι είχαμε το καρπούζι (τώρα αλλάξαμε στη sparkling καρδούλα), ενώ με ένα φίλο, που είναι αρκετά λακωνικός τύπος, έχουμε το «poop» emoji και έτσι κάθε φορά που θέλει να μου πει «OΚ» για κάτι, στέλνει αυτό, με αποτέλεσμα το 80% της επικοινωνίας μας είναι... εχμ... σκατούλες. Μέχρι εδώ καλά, αλλά αν η χρήση emoji είναι κάτι που κάνουμε συνεχώς με τους φίλους μας και σπάμε πλάκα, ή κάτι με το οποίο συνοδεύουμε εκείνο το τραγούδι  που ποστάρουμε στο Facebook όποτε μας πιάνουν τα φθινοπωρινά blues μας, τότε τι γίνεται με το φλερτ;

Εκεί τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Τα emoji μπορεί να κάνουν την επικοινωνία εξαιρετικά πιο εύκολη, ειδικά σε άτομα που δυσκολεύονται ούτως ή άλλως να εκφράσουν είτε γραπτά είτε προφορικά τα συναισθήματά τους, να τους «λύσουν τα χέρια», που λέμε, και να μπουν δυναμικά στο παιχνίδι του (online) φλερτ. Μπορούν όμως και να κάνουν τους συνομιλητές να νιώσουν σαν τον Bill Murray στο «Χαμένοι στη μετάφραση», στη σκηνή με το διαφημιστικό του Santori.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα emoji παρερμηνεύεται από τον έτερο συνομιλητή με συνέπεια φοβερές παρεξηγήσεις. Υπάρχουν emoji για να ξεγλιστράς στις δύσκολες, emoji για να υπονοήσεις ότι ενδιαφέρεσαι ερωτικά για τον συνομιλητή σου, emoji για να δείξεις τον εκνευρισμό σου, χωρίς όμως να ξεσπάσει καβγάς. Επίσης, υπάρχουν και τα προσωπικά emoji. Όταν μία σχέση έχει αναπτυχθεί αρκετά οι συνομιλητές ίσως τυχαία, ή με αφορμή ένα αστείο ανακαλύπτουν ένα emoji και το νοηματοδοτούν κατά πώς τους ταιριάζει, ακόμα κι αν στην «επίσημη γλώσσα» των emoji αυτό σημαίνει κάτι άλλο. Οι ιστορίες  μιλούν από μόνες τους για το πως έχει μετουσιωθεί το ερωτικό παιχνίδι στην εποχή του... «ένα emojii ίσον χίλιες λέξεις».

«Όταν φλερτάρω με ένα αγόρι στο Messanger, συχνά χρησιμοποιώ το emoji με τη γλώσσα έξω. Με βοηθάει όταν δεν θέλω να δώσω και πολύ θάρρος στον άλλο. Κάπως σα να καμουφλάρω λίγο τις διαθέσεις μου, μέχρι να γίνει πιο ξεκάθαρο το τι θέλει και ο άλλος από εμένα», εξομολογείται η Π. (24). «Υπάρχει ένα emoji που με έχει στοιχειώσει, αυτό με τα γυαλιά ηλίου το οποίο μου στέλνει ένας τύπος που παίζεται φάση on and off μεταξύ μας, χρόνια τώρα. Μου το έχει στείλει ακόμη και σκέτο, χωρίς “Γεια”, χωρίς τίποτα, απλά για να ξεκινήσει κουβέντα με απότερο σκοπό το να βρεθούμε. Ξέρω ότι το emoji αυτό μεταφράζεται ως “cool”, στο δικό του κεφάλι πάντως, σίγουρα είναι κάτι σαν “Αφού με θέλεις...”», συνεχίζει η Π. γελώντας με αυτή την ιδιαίτερη επικοινωνία. Δεν θα μάθουμε ποτέ αν ο cool τύπος καταλαβαίνει ότι εκείνη  χρησιμοποιεί το emoji με τη γλώσσα έξω για να «ξεγλιστρήσει» από το φλερτ του, πάντως το emoji με τα γυαλιά ηλίου φαίνεται να γίνεται και από τους δύο κατανοητό με τον ίδιο τρόπο.  

Τη φατσούλα με τη γλώσσα έξω, ως ένα αρκετά δημοφιλές στο onlineφλερτ emoji, επιβεβαιώνει και η εμπειρία του Β. (30). «Στο online φλερτ παίζει πολύ το “tongue emoji” τύπου, “Λέω σπόντα / αθώο αστειάκι, μην νομίζεις ότι στην πέφτω, αλλά στην πέφτω κιόλας”. Επίσης αυτό που μου έχει τύχει είναι συγκεκριμένες κοπέλες να διαλέγουν ένα  emoji, συνήθως κάποιο ζωάκι, ως γλυκούλα - υπογραφή... Χελωνάκια, λαγουδάκια κτλ. Επίσης μου έχει τύχει να παρερμηνεύσω ή να παρερμηνευτώ με emoji (χωρίς να θυμάμαι  ωστόσο κάποιο “μάχιμο” fail) όχι μόνο σε φάση φλερτ, αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Τα έχει αυτά η γραπτή επικοινωνία, υποθέτω».

Ίσως να μη φταίει μόνο η γραπτή επικοινωνία, όπως πιστεύει ο Β., αλλά και η ηλικία καθώς τα emoji, όσο γρήγορα και αν εξαπλώνονται, φαίνεται να απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο ηλικιακό κοινό (ή τουλάχιστον ότι είναι απόλυτα κατανοητά από αυτό). «Για τους 40άριδες, τα emoji δεν είναι κάτι κατανοητό» λέει η Θ.(37). «Δεν πάει πολύς καιρός που ο κολλητός μου μιλούσε με μία κοπέλα στο Facebook. Εκείνη –η οποία γενικώς ήταν πολύ φλου– κάποια στιγμή του έστειλε emoji καρδούλα, ξέρεις στο πολύ χαλαρό. Ε, είδα και έπαθα να του εξηγήσω ότι δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη κάτι. Ήταν πεπεισμένος ότι το πράγμα πάει σοβαρά».  

Καρδούλα, αυτή η μάστιγα. Στη Ρ. (23) αρέσει πολύ να χρησιμοποιεί το emoji της καρδιάς, γιατί πιστεύει ότι δείχνει οικειότητα, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα «κάτι». Την έχει βάλει ποτέ αυτό σε μπελάδες; «Καλά, εννοείται», παραδέχεται. «Είναι δικό μου λάθος που στέλνω την καρδούλα σε άτομα που είναι ξεκάθαρα στο friend zone, αλλά δεν περίμενα να το πάρουν τόσο κυριολεκτικά. Συγκεκριμένα, ένα παιδί που κάπως ήξερα ότι με γουστάρει, αλλά όταν μιλούσαμε online του έστελνα κλασικά καρδούλα emoji, χωρίς να δίνω και πολλή σημασία, όταν έκανε κίνηση, μεταξύ άλλων μου είπε “Μα αφού μου έστελνες τόσες καρδούλες... νόμιζα κι εγώ ότι είμαστε στην ίδια φάση”».

Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που το emoji καρδιά πέτυχε το στόχο του. Ο Μ. (31) και η κοπέλα του έχουν το δικό τους προσωπικό emoji. «Όταν ξεκινήσαμε να φλερτάρουμε μου έστελνε πολύ συχνά το emoji καρδιά, αλλά την κίτρινη. Τώρα που το σκέφτομαι, ίσως επέλεξε αυτό το χρώμα για ξεκάρφωμα. Είναι λίγο πιο “χαλαρή” μία κίτρινη καρδιά από την κλασική κόκκινη. Γελούσα πολύ με αυτό γιατί δεν είχα ιδέα ότι υπήρχε κίτρινη καρδιά πριν και την ονόμασα “καρδιά με ίκτερο”. Όταν τα φτιάξαμε ήταν πλέον “η καρδιά μας” και το πιστεύεις ή όχι, στην επικοινωνία μας σημαίνει πολλά. Όταν κάνουμε αρκετά αγαπησιάρικες συζητήσεις στο Messanger, έτσι και πέσει κίτρινη καρδιά, είναι σα να έχουμε πει “Σ’ αγαπώ”».

Και στους καβγάδες ή έστω τις μικρές παρεξηγήσεις ανάμεσα στα ζευγάρια; Εκεί υπάρχει θέση για emoji; «Εκεί που τρελαίνομαι είναι όταν το κορίτσι μου χρησιμοποιεί το emoji “smiley” (χαμόγελο) για να κλείσει μια συζήτηση που ξέρω ότι την έχει ενοχλήσει, αλλά επειδή δεν θέλει να τσακωθούμε από το Messanger, στέλνει αυτό. Μου χτυπάει αυτό που την πείραξε μετά βέβαια, από κοντά. Για να είμαι δίκαιος, όμως, στέλνω κι εγώ το ίδιο emoji όταν μου λέει κάτι και δεν έχω πραγματικά τι να απαντήσω, κυρίως δηλαδή όταν είμαι σε δύσκολη θέση», συνεχίζει ο Μ. που δεν φοβάται να αναδείξει τη σκοτεινή πλευρά του emoji με την ετοιμολογία «απόλυτη αίσθηση ευτυχίας».

Ο Θ. (27) ενοχλείται πολύ από emoji που είναι πραγματικά ξεπερασμένα και ανώριμα για online flirting. «Δυστυχώς παίζει πολύ συχνά το wink (κλείσιμο ματιού) σε φλερτ, το οποίο είναι πολύ άβολο γιατί είναι μια μίξη παιδιάστικου και creepy. Όταν γράφεις ένα υπονοούμενο και το συμπληρώνεις με wink, νιώθω είτε ότι μιλάω με 13χρονο, είτε ότι μιλάω με κάποιον που του αρέσουν τα 13χρονα», αστειεύεται καυστικά ο Θ. και πολύ καλά τα λέει. Το wink και το tongue emoji είναι πραγματικά από τα πιο πολυχρησιμοποιημένα στο φλερτ και από τα κατεξοχήν εκνευριστικά, καθώς μπορούν ανά πάσα στιγμή να υποβιβάσουν τη συζήτηση και να στείλουν τα λάθος μηνύματα. Τελικά μιλάμε σοβαρά ή όχι; Θες ή δε θες; Δε θα μάθουμε ποτέ αν δε ρωτήσουμε τον άλλο ευθέως, μήπως όμως, στην εποχή των emoji ξεμάθαμε να μιλάμε έξω από τα δόντια;

Η Α. (47) λαμβάνει συχνά από ένα άτυπο φλερτ το emoji «grinning face» (πλατύ χαμόγελο με εμφανή δόντια). «Το εκλαμβάνω ως “Είμαστε φίλοι κ χαιρόμαστε” και πραγματικά δεν πιστεύω ότι σημαίνει τίποτα παραπάνω», λέει με μία αίσθηση πικρίας και, ενώ η ίδια απολαμβάνει να στέλνει καρδούλες σε αντίστοιχες περιπτώσεις, δηλώνει πως μέχρι εκεί μπορεί να εκδηλωθεί και όχι παραπάνω. «Αν δεν το πιάσει το νόημα, ατύχησε», καταλήγει.

«Το emoji μελιτζάνα είναι το νέο αγγούρι και φυσικά δεν σημαίνει μόνο το ζαρζαβατικό, συμβολίζει το ανδρικό μόριο», πληροφορεί ο Ι.(28), «ενώ το emoji ροδάκινο είναι για τον ποπό. Αυτά τα emoji είναι αρκετά δημοφιλή στην gay κοινότητα. Στις εφαρμογές online dating, επίσης, οι χρήστες βάζουν αρκετά emoji στο bio τους για να δηλώσουν τις προτιμήσεις τους, με πιο πολυχρησιμοποιημένα το emoji αρκούδα (σ.σ. για να δηλώσει την προτίμηση σε bear τύπου άνδρες) και τα δύο σύμβολα που ουσιαστικά σημαίνουν “απαγορεύονται οι καπνιστές” και “απαγορεύονται οι κάτω των 18”. Προσωπικά δεν τα χρησιμοποιώ πολύ, προτιμώ τα stickers, αλλά θα έλεγα πως στην gay κοινότητα παίζουν αρκετά τα emoji».  

Όσο αναπτύσσεται η γλώσσα των emoji και επιδραστικοί φορείς, όπως εταιρείες και τα brand τους, την εντάσσουν στην επικοινωνία τους, θα έρθει η στιγμή που θα τα κατανοούμε απόλυτα και δεν θα το έχουμε πάρει καν πρέφα. Θα μπορούμε να διαβάσουμε ένα ολόκληρο κείμενο αποκλειστικά γραμμένο σε emoji, όπως έκανε ένας millennial με το δελτίο Τύπου της Chevrolette για το μοντέλο Cruze 2016, το οποίο ήταν αποκλειστικά γραμμένο με αυτά. Παρ’ όλα αυτά, κατά πώς φαίνεται, στον έρωτα θα εξακολουθούμε να είμαστε «χαμένοι στη μετάφραση». Εδώ δυσκολευόμαστε πολλές φορές να διαχειριστούμε τα ίδια μας τα λόγια, όταν κοιτάμε τον άλλο στα μάτια, θα το καταφέρουμε με τα emoji;