Πώς σώθηκε το Σαρλενάκ από την απληστία;

Όλα είναι διαφορετικά. Το φουαγιέ μυρίζει ζεστό, φρεσκοψημένο ποπ κορν. Στο γκισέ του θεάτρου μοιράζουν μαρκαδόρους και κόλλες ζωγραφικής. Το θεατρικό κοινό έχει μεγάλη περιέργεια. Θέλει να αγγίξει τα πάντα μέσα στο υπόγειο φουαγιέ που το 1885 ήταν το πρώτο στεγνοκαθαριστήριο – βαφείο της Αθήνας. Ορισμένοι, όμως, μικροί θεατές είναι γαντζωμένοι από το πόδι ή το χέρι της μαμάς και κοιτούν γύρω λίγο χαμένα. Είναι η πρώτη τους παιδική παράσταση. Η πρώτη τους επαφή με ένα θεατρικό έργο και μάλιστα διαδραστικό. Ντεμπούτο στα βαθιά.

H Αριστέα Κοντραφούρη σε συνεργασία με το εικαστικό θέατρο κούκλας «Πράσσειν Άλογα» παρουσιάζει τη θεατρική σεζόν 2012-2013 την παράσταση «Το κορίτσι που ζήτησε μια βελόνα μια απλή βελόνα» του Χρήστου Μπουλώτη στο Θέατρο Βαφείο-Λάκης Καραλής. Ένα παραμύθι για την απληστία. Η ιστορία της πόλης Σαρλενάκ που ξαφνικά έπεσε σε μαύρη δυστυχία για να σωθεί από ένα κορίτσι που το μόνο που ζήτησε για ανταμοιβή ήταν μια βελόνα. Πώς ξεκίνησε αυτή η παράσταση;

«Η παράσταση αυτή ξεκίνησε να γεννιέται μέσα μου, πριν από περίπου τέσσερα χρόνια όταν διάβασα το ομότιτλο παραμύθι του Χρήστου Μπουλώτη. Μου άρεσε πολύ η ομορφιά της απλότητας που αναδεικνύονταν όχι μόνο μέσα από το θέμα του παραμυθιού αλλά και από τον τρόπο απόδοσης του. Με συγκινούν τα παραμύθια του Μπουλώτη γιατί χαρακτηρίζονται από μια λιτότητα που αγγίζει κατευθείαν την ουσία της έννοιας που διαπραγματεύονται. Αγγίζουν την καρδιά χωρίς πομπώδη μέσα. Ήταν η περίοδος που ήθελα πια να κάνω τη δική μου παράσταση μετά από πολλά χρόνια θητείας δίπλα στην Εμμανουέλλα Καποκάκη και το εικαστικό θέατρο κούκλας ΠΡΑΣΣΕΙΝ ΑΛΟΓΑ. Μετά από παρότρυνση και της Εμμανουέλλας και με την υποστήριξη της η παράσταση πριν από τρία χρόνια έγινε πραγματικότητα. Την αγάπησε ο κόσμος.. αλλά η γέννηση της δεύτερης μου κόρης ανέκοψε την πορεία της. Και φέτος την ανέβασα ξανά εξελίσσοντας την…»

Η πόρτα του φουαγιέ ανοίγει και εμφανίζεται η Αριστέα. Έτσι ψιλή με τα κατακόκκινα μαλλιά μού θυμίζει τον αγαπημένο μου, Φρου – Φρου. Βέβαια τα παιδάκια γύρω μου σίγα μην γνωρίζουν το κοκκινομάλλικο καρτούν της δεκαετίας του ’80. Πάντως ο πανζουρλισμός και η φασαρία σταματούν αμέσως. Η Αριστέα εξηγεί ότι αυτό το θεατρικό ταξίδι ξεκίνησε από μια μουντζούρα. Τους ζητά να ζωγραφίσουν τη δική τους, διότι πίσω από μια μουντζούρα κρύβονται πολλά…

«Μουντζούρα; Τι μπορεί αλήθεια να κρύβεται πίσω από κάτι που φαίνεται ότι δεν έχει καμία αξία; Το ερώτημα είναι τελικά τι έχει αξία; Αξία έχει η αλήθεια, η ακεραιότητα, η πίστη σε κάτι, η πίστη στον εαυτό μας. Αυτό το μήνυμα θέλω να περάσω στα παιδιά μέσα από το παιχνίδι που τους ζητώ να κάνουν πριν από την παράσταση. Πίσω από αυτήν την άχρηστη μουντζούρα μπορούν μέσα από την φαντασία τους να διακρίνουν αμέτρητες άλλες ζωγραφιές, όπως ένα αστέρι, μια μπάλα. Πίστη χρειάζεται, πίστη και σεβασμό σε αυτό που κάνουμε κάθε στιγμή. Μπορούν μέσα από ένα αντικείμενο που φαίνεται άχρηστο όπως οι κούτες του σκηνικού με σύμμαχο τη φαντασία τους να φτιάξουν το πιο ευφάνταστο παιχνίδι. Αρκεί να το πιστέψουν».

Απληστία – αχαριστία και φαντασία: οι έννοιες κλειδιά του έργου. Πως τις αντιλαμβάνονται τα παιδιά;

«Τα παιδιά όταν παρακολουθούν την παράσταση λειτουργούν με φοβερή ενσυναίσθηση. Θυμούνται τις στιγμές που ζητάνε επίμονα καινούρια παιχνίδια, ενώ έχουν αρκετά και απαριθμούν τις φορές που έχουν ξεχάσει να πουν ευχαριστώ σε κάποιον που τους πρόσφερε κάτι , που τους βοήθησε σε κάτι».

Στην παράσταση η Αριστέα είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, σκηνογράφος. Όλα. Γύρω της άψυχα καθημερινά αντικείμενα ζωντανεύουν και συμπρωταγωνιστούν πάνω στην σκηνή. Κούτες μετατρέπονται σε βάρκα, αυτοκίνητο, πύλη παλατιού. Ένα γάντι, ένα καπέλο, έξι κορίνες αφηγούνται τις δυστυχίες του Σαρλενάκ και ένα μανιτάρι χορεύει.

Δύσκολο θεατρικό κοινό τα παιδιά;

«Δεν νομίζω ότι είναι δύσκολο κοινό. Δεν μπορείς να ξεγελάσεις τα παιδιά με κάτι ψεύτικο…Θέλουν αλήθεια γιατί αντιδρούν με την αλήθεια τους… Δεν έχει προλάβει ακόμη αυτή να αλλοιωθεί. Όταν τους αρέσει κάτι το δείχνουν, όταν δεν τους αρέσει πάλι το δείχνουν. Πρέπει να είσαι ειλικρινής με τα παιδιά. Αν η ειλικρίνεια μας δυσκολεύει, ναι τότε είναι δύσκολο κοινό».

Τα παιδιά δίνουν το δικό τους τέλος στο παραμύθι... Ανεβαίνουν στην σκηνή, γίνονται ηθοποιοί και το παίζουν. Ποια είναι το πιο ευφάνταστο τέλος που έχει δώσει το κοινό στο αδιέξοδο του έργου;

«Τι να πρωτοθυμηθώ; Μια φορά έκαναν εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς στο κυβερνήτη της πολιτείας Σαρλενάκ. Ανακάλυψαν ότι είχε πλαστική καρδιά και του μεταμόσχευσαν μια με πολύ αγάπη για να μην είναι άπληστος και αχάριστος και να κυβερνά την πολιτεία με πραγματικό ενδιαφέρον για την πρόοδο της. Κάποια άλλη στιγμή έφεραν τον super man να αναλάβει την διακυβέρνηση της πολιτείας».

Στο τέλος παιδιά και ενήλικες μαθαίνουν το μυστικό τραγούδι των κατοίκων της Σαρλενάκ και τραγουδούν μαζί τους. Γίνονται όλοι κάτοικοι. Γιατί επέλεξες τον δρόμο του διαδραστικού παιδικού θεάτρου;

«Μου αρέσει να δουλεύω με παιδιά και οι άλλες δραστηριότητες μου με παιδιά έχουν να κάνουν. Με συγκινεί η αλήθεια τους, μέσα από αυτά αγαπώ περισσότερο τον άνθρωπο. Η άμεση εμπλοκή των θεατών παιδιών και ενηλίκων εμπλουτίζει το ίδιο το θέατρο όχι μόνο ως θέαμα αλλά και ως πολιτική πολιτιστική θέση και πράξη. Και τώρα έχουμε ανάγκη να εκφραστούμε όσο ποτέ άλλοτε…»

Υπάρχει ηλικία κατάλληλη για να πάει ένα παιδί στο θέατρο;

«Νομίζω ότι τώρα πια οι γονείς εκτιμούν περισσότερο μια καλή παράσταση και θέλουν να κάνουν δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά τους ..Δεν ξέρω αν άργησε να καθιερωθεί το παιδικό θέατρο ως οικογενειακή διασκέδαση…. όλα θέλουν τον χρόνο τους για να γίνουν και κάποιες συνθήκες για να τα ευνοήσουν. Το σημαντικό είναι ότι συμβαίνει.

Τα παιδιά μιμούνται ήδη από πολύ πρώιμα αναπτυξιακά στάδια. Ο άνθρωπος αναπτύσσεται μέσω της μίμησης. Τα παιδιά αφού πρώτα εκδραματίσουν καταστάσεις με αντικείμενα, σταδιακά περνούν στο παιχνίδι των ρόλων, υποδύονται ρόλους. Μέσα από το παιχνίδι αυτό παρατηρούν τον εαυτό τους, τους άλλους. Καταλαβαίνουν πώς οι άλλοι σκέφτονται, αισθάνονται, γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους. Η φύση έχει προνοήσει λοιπόν για την μύηση. Το θέατρο είναι στο DNA μας. Στην ευρωπαϊκή θεατρική πραγματικότητα και εσχάτως και στην Ελλάδα υπάρχουν παραστάσεις που απευθύνονται σε βρέφη. Γεγονός που καθίσταται ενδιαφέρον τόσο για τους θεατές όσο και για τους δημιουργούς».

Η παράσταση εκτός από το θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής περιοδεύει και σε σχολεία της Αθήνας.

«Δύσκολη δουλειά. Και για όσους δεν έχουν την νοοτροπία ‘’μπουλουκιού’’ ακόμη δυσκολότερη. Η ικανοποίηση όμως είναι πολύ μεγάλη, ιδιαίτερα όταν γνωρίζεις ότι κάποια παιδιά δεν θα μπορούσαν να έρθουν να δουν την παράσταση σου στο θέατρο, όπως και καμιά άλλη παράσταση».

Η Αριστέα Κοντραφούρη έχει σπουδάσει ειδική αγωγή με ειδικότητα την παιγνιοθεραπεία Παίζει θεατρικό παιχνίδι με παιδιά με κάθε μορφή αναπηρίας..

«Ξέρεις κάτι; Μου αρέσει μέσα από το θέατρο να αναδεικνύω την ομορφιά αυτών των παιδιών. Οι παραστάσεις που ανεβάζω μαζί τους είναι κυρίως εικαστικές. Το σώμα τους, το βλέμμα τους, η κίνηση τους αποκτούν μια διάσταση καλλιτεχνική. Και τα παιδιά είναι περήφανα, πολύ περήφανα που λειτουργούν τόσο αρμονικά σε αυτό το πλαίσιο, που είναι ηθοποιοί. Όσο για την παιγνιοθεραπεία; Είναι μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία που βοηθά το παιδί να ενδυναμώσει μέσα από το δυναμικό που φέρει το ίδιο. Είναι μαγικό αυτό που συμβαίνει πάνω στο χαλί της παιγνιοθεραπείας. Εκεί δεν να κάνω τίποτα…αφήνω το παιδί να εκφραστεί μέσα από το παιχνίδι που θα επιλέξει το ίδιο….Ξέρεις τι σκέφτομαι τώρα; Τι πραγματικά με έφερε κοντά στα παιδιά.. Νομίζω ότι με τα παιδιά νιώθω ασφάλεια, μπερδεύομαι λιγότερο στην επικοινωνία, νιώθω ότι έχω συνταξιδιώτες στα μονοπάτια της φαντασίας. Νιώθω ελεύθερη….ναι, αυτό νομίζω ότι με έφερε τόσο κοντά τους».

Συντελεστές

Την παράσταση επιμελήθηκε η Νέλλη Καρρά

Σκηνοθεσία, σύλληψη, δραμ. επεξεργασία, ερμηνεία: Αριστέα Κοντραφούρη

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Εμμανουέλα Καποκάκη

Χορογραφία, κινησιολογία׃ Αγγελική Παπαδάτου

Μουσική σύνθεση׃ Μανώλης Σπανός

Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας

Φωτογραφίες׃ Κωσταντίνα Βασσάλου

Tις κούτες έχουν κατασκευάσει ο Κωστής Μίχαλος και ο Νίκος Κόνιαρης.

Στο Θέατρο Βαφείο: Αγ. Όρους 16 & Κωνσταντινουπόλεως 115, Αθήνα (Βοτανικός), +302103425637, Κάθε Κυριακή: 17.00

Σύντομο βιογραφικό

Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής «Αρχή» της Νέλλης Καρρά. Σπούδασε ειδική αγωγή και ειδικεύτηκε στην παιγνιοθεραπεία στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παιγνιοθεραπείας και Δραματοθεραπείας το ΑΘΥΡΜΑ. Συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους και υπήρξε στο βασικό πυρήνα της «Πειραματικής Σκηνής» του Εθνικού Θεάτρου σε πρωταγωνιστικούς ρόλους με έργα Παλαμά, Μπέκετ και Ευριπίδη.Το 2003 εντάσσεται στην ομάδα «Πράσσειν Άλογα» της Ε. Καποκάκη και παίζει σε όλες τις παραστάσεις της: Το 2004 συνεργάζεται με το «Θέατρο του παπουτσιού πάνω στο δέντρο», και επεξεργάζεται δραματουργικά το παραμύθι της παράστασης «Κανέλα και Δυοσμαράκι». Κάνει εδώ και 11 χρόνια θεατρικό παιχνίδι στα ειδικά παιδιά του «Πανευοϊκού Συλλόγου Άνθρωπος, Ελπίδα, Πολιτισμός». Συνεργάστηκε ως παιγνιοθεραπεύτρια με το κέντρο Ημέρας για αυτιστικά και ψυχωσικά παιδιά «Λιθαράκι» του παιδοψυχιατρικού νοσοκομείου Αττικής. Είναι συντονίστρια της ομάδας θεατρικού παιχνιδιού του Very special Arts Hellas.