Από τον Άγιο Διονύσιο της οδού Σκουφά περνάω καθημερινά τα τελευταία 13 χρόνια για να πάω στη δουλειά μου. Έξω απ’ αυτόν εδώ τον ναό λοιπόν, που προσωρινά, δηλαδή τα τελευταία 10 τόσα χρόνια (!), τελούσε χρέη Μητροπόλεως της πόλης των Αθηνών, έχω παρακολουθήσει, με φευγαλέες ματιές, όλη την κοινωνική ζωή της πόλης: Πασχαλινές Αναστάσεις, χριστουγεννιάτικες γιορτές, γάμους, κηδείες και λοιπές συνεστιάσεις.
Αλλά αυτό που βλέπουν τα μάτια μου αυτή τη στιγμή, πριν από καμιά ώρα δηλαδή, δεν λέγεται. Γράφεται όμως και γι’ αυτό συνεχίζω:
Καθώς κατεβαίνω από τη Δημοκρίτου για να στρίψω στη Σκουφά, με παρασύρει σαν τσουνάμι μια θάλασσα λευκών λουλουδιών περασμένων σε στεφάνια πένθιμα, στοιβαγμένα περιμετρικά του ναού, σε κάθε τετραγωνική ίντσα που μπορούσε να πιάσει το μάτι σου. Τα στεφάνια δεν ήταν απλά τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο, αλλά και το ένα πάνω στο άλλο, συχνά σε αρκετές στρώσεις. Υπήρχε όμως μια μαεστρία στην τοποθέτηση: Όσο παχιές κι αν ήταν οι στρώσεις, εσύ ο άγνωστος περαστικός μπορούσες να διαβάσεις καθαρά τα ονόματα των αποστολέων τα γραμμένα με χρυσοποίκιλτες γραμματοσειρές πάνω στις σατέν κορδέλες.
Σταμάτησα γιατί το θέαμα και το θέμα ήταν εξόχως εκκεντρικό. Και άρχισα την ανάγνωση: Οικογένεια Εμπειρίκου, Γουλανδρή, Βαρδινογιάννη, Κόβα, Φιλίππου, Κουμάνταρου, Νιάρχου, Νομικού, Νεγραπόντη… ό,τι όνομα μπορούσε να σου έρθει στο μυαλό αν έπαιζες στο trivia «Έλληνας εφοπλιστής» υπήρχε και σε στεφάνι. Τα λουλουδοστέφανα με τη σειρά τους είχαν κι αυτά τη δική τους σημειολογία. Όχι συνθέσεις με ταπεινές γλαδιόλες και γαρίφαλα αλλά απ’ τις άλλες τις χολιγουντιάνικες με υάκινθους, κρίνα και τρυφερά τριαντάφυλλα Εκουαδόρ.
Είπα να βγάλω μια φωτογραφία, τόσο εικαστικές που ήταν οι συνθέσεις, αλλά ντράπηκα. Συνέχισα την ανάγνωση των ονομάτων στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω ποιος τέλος πάντων ήταν αυτός ο τόσο σπουδαίος εκλιπών. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή πέφτει το μάτι μου σε ένα που έγραφε: «Στον σεβαστό μας Γιώργο Κουμάνταρο» .
Απομακρύνθηκα σιγά-σιγά, τράβηξα μια φωτογραφία από μακριά για την τιμή των όπλων και συνέχισα το δρόμο μου προς το γραφείο. Ανοίγοντας το κομπιούτερ μου διαπίστωσα ότι η είδηση της κηδείας είχε ήδη αρχίσει να κάνει το γύρω του internet.
Να μερικά πράγματα που διάβασα για τον άγνωστο που «συνάντησα» τυχαία στο δρόμο μου
«…Η οικογένεια Κουμάνταρου είναι εφοπλιστική οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στις τέχνες, τη ναυτιλία, τη βιομηχανία και την πολιτική. Η καταγωγή της είναι από τη Σπάρτη και η εφοπλιστική δραστηριότητά της ξεκίνησε από το πρώτο μισό του 20ού αιώνα με έδρα τον Πειραιά. Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα ασχολήθηκαν με τη βιομηχανία αλευρών. Αρχικά το επίκεντρο της παραγωγικής δραστηριότητάς τους υπήρξε η Ελλάδα, στη συνέχεια όμως μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους στη Νιγηρία όπου διατηρούνται μέχρι και σήμερα…»
(ΠΗΓΗ: Wikipedia)
«…Ο Γεώργιος Κουμάνταρος γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1922. Έλαβε την εκπαίδευσή του στην Αθήνα. Αναχώρησε από την Ελλάδα το 1941 και αφίχθηκε στην Αργεντινή το 1942 μέσω Νοτίου Αφρικής. Το 1946 ήλθε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ το 1949 ίδρυσε τη ναυτιλιακή εταιρεία Southern Star Shipping Co. της οποίας ήταν πρόεδρος. Το έτος 1951 απόκτησε την αμερικανική υπηκοότητα. Το 1962 ίδρυσε την εταιρεία Flour Mills of Nigeria PLC που είναι η μοναδική και μεγαλύτερη εταιρεία αλευροποιίας στον Κόσμο.
Υπήρξε μέλος των Διοικητικών Συμβουλίων του West of England Ship Owners Mutual Insurance Association, the Board of American Bureau of Shipping, πολλών τραπεζών και οργανισμών, ενώ ήταν μέλος σε πολλές Λέσχες Γιοτ και κοινωνικών οργανισμών.
Έχει αποκτήσει τέσσερα παιδιά και έντεκα εγγόνια. Έφυγε πλήρης ημερών σε ηλικία 94 ετών…».
(ΠΗΓΗ: Εθνικός Κήρυκας)
«…Τα μέλη της οικογένειας Κουμάνταρου ήταν από τα τέλη του 19ου αιώνα μυλωνάδες. Ο μύλος της οικογένειας, από τους μεγάλους της εποχής - λέγεται πως ήταν ο δεύτερος σε μέγεθος έπειτα από τους Μύλους Αγίου Γεωργίου ΑΕ -, ήταν ο Ευρώτας ΑΕ και βρισκόταν χαμηλά επί της οδού Πειραιώς. Ηταν μία από τις πλούσιες επιχειρηματικές οικογένειες του Μεσοπολέμου. Ορισμένες πηγές μάλιστα υποστηρίζουν ότι ο ανιψιός των Κουμάνταρων, ο Σταύρος Νιάρχος, ο μετέπειτα γνωστός έλληνας εφοπλιστής, εργαζόταν από το 1929 στον μύλο Ευρώτα ως υπεύθυνος των σιτηρών. Αναφέρεται μάλιστα πως ο ίδιος, θέλοντας να μειώσει το κόστος εισαγωγής του σταριού από την Αργεντινή και τη Σοβιετική Ενωση, έπεισε τους θείους του να αποκτήσουν δικά τους πλοία. Ο μύλος καταστράφηκε στη διάρκεια των Δεκεμβριανών, το 1944, αλλά η οικογένεια αποζημιώθηκε διότι το εργοστάσιο ήταν ασφαλισμένο στο Λονδίνο. Στις επόμενες δεκαετίες, δοθείσης της ευκαιρίας, μετέφεραν τη βιομηχανική τους δραστηριότητα - παράλληλα με την εφοπλιστική τους παρουσία - στη Νιγηρία. Λέγεται μάλιστα πως η συμφωνία με το νιγηριανό κράτος περιελάμβανε ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας ήταν η δημιουργία μίας τεράστιας αλευροβιομηχανίας - ίσως είναι οι μεγαλύτερες αλευροποιητικές εγκαταστάσεις στην παγκόσμια αγορά - στο Λάγος, την πρωτεύουσα της αφρικανικής χώρας. Επί χρόνια μάλιστα διευθυντής του εργοστασίου ήταν ο Λαρισαίος Γ. Φρειδερίκος.
Στην ελληνική αγορά ο κ. Γ. Κουμάνταρος εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, παρακινούμενος από γνωστούς του να επενδύσει στην αγορά της μπίρας. Ετσι έθεσε σε εφαρμογή ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο. Δημιούργησε στην περιοχή της Πάτρας δύο εργοστάσια, μία ζυθοποιία και μία κηροποιία, και άρχισε να παράγει τη γερμανική μπίρα Λέβενμπροϊ. Ανθρωποι που συνεργάστηκαν μαζί του τότε υποστηρίζουν ότι ο κ. Κουμάνταρος επένδυσε συνολικά περί τα 15 δισ. δρχ., ποσό εξαιρετικά υψηλό για εκείνη την εποχή και έχουν να λένε για την αγωνιώδη προσπάθεια που κατέβαλε για να σώσει την εταιρεία και τις θέσεις εργασίας. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η προσπάθεια είχε καταρρεύσει και όπως λέγεται μόλις και με τα βίας συγκέντρωσε το πόσο της επένδυσης, πούλησε τα εργοστάσια και αποχώρησε από την ελληνική επιχειρηματική σκηνή, απογοητευμένος για την κατάσταση που επικρατούσε τότε στην ελληνική αγορά.
«…Ο Γεώργιος Κουμάνταρος είχε κατασκευάσει τέσσερα αγωνιστικά γιοτ με τα οποία είχε καταφέρει πολλές νίκες σε χρόνο ρεκόρ. Κέρδισε τρεις φορές το παγκόσμιο πρωτάθλημα γνωστό ως Maxi Championship και συμμετείχε 25 φορές στους αγώνες της Βερμούδας, γνωστοί ως Bermuda Races, ενώ κέρδισε σε αναρίθμητους τοπικούς αγώνες.…»
«… Το τεράστιο yacht βρίσκεται αγκυροβολημένο εδώ και αρκετούς μήνες στην μαρίνα Φλοίσβου. Κατάλευκο υπερπολυτελές «κλέβει ματιές» με το design, το στυλ και το πολυμελές πλήρωμα ντυμένο με άψογες καλοσιδερωμένες στολές. Ελικόπτερα συνοδευτικά σκάφη με επώνυμους ανθρώπους από την Ελλάδα και το εξωτερικό πηγαινοέρχονται σε καθημερινό επίπεδο. Ο επισκέπτης στην μαρίνα με τις εντυπωσιακές θαλαμηγούς «διαβάζει» στο πλάι του συγκεκριμένου σκάφους: «Allouette II». Πρόκειται για ένα από τα πιο εμβληματικά yachts στον πλανήτη. Ο Διεθνής Τύπος έχει ασχοληθεί μέσα από εκτενή ρεπορτάζ με το συγκεκριμένο πλωτό βασίλειο ιδιοκτησίας του μεγαλοεφοπλιστή Γιώργου Κουμάνταρου.
Για τις τελευταίες του επιθυμίες
Την Δευτέρα το μεσημέρι απόλυτη σιγή επικρατούσε στην λαμπερή θαλαμηγό η οποία φέρει σημαία των νησιών Μάρσαλ. Λίγες ώρες μετά οι συγγενείς και φίλοι μιας από τις σημαντικότερες μορφές τη Ελληνικής Ναυτιλίας έμαθαν την ιδιαίτερα δυσάρεστη είδηση. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι το yacht τα δύο τελευταία χρόνια είχε «μετατραπεί» σε μια υπερσύγχρονη ιατρική μονάδα. Ο πλοιοκτήτης γνώριζε ότι ήταν βαριά άρρωστος. Μόνιμος κάτοικος εδώ και χρόνια της Νέας Υόρκης ζήτησε από τους γιατρούς και τους οικείους του να του «επιτρέψουν» να γυρίσει στην Ελλάδα. Ο Κουμάνταρος επιθυμούσε να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην αγαπημένη πατρίδα. Πάνω από όλα όμως ήθελε να βρίσκεται κοντά στην θάλασσα. Ένα μεγάλο επιτελείο από γιατρούς δημιούργησαν μια μικρή νοσηλευτική μονάδα μέσα στο yacht. Διάσημοι καθηγητές γιατροί από την Ελλάδα και το εξωτερικό ένα άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό βρισκόταν σε 24ωρη βάση κοντά στον μεγαλοεφοπλιστή. Εκείνη όμως η οποία του έδινε δύναμη και κουράγιο ήταν η σύζυγός του και μητέρα των τεσσάρων παιδιών του Σόφη Γιάναγα – Κουμαντάρου
Για το σπίτι στο Μανχάταν
Το ζεύγος Κουμάνταρου κατοικούσε σε ένα εκπληκτικό σπίτι στην Fifth Avenue του πολύβουου Μανχάνταν. Ένα σπίτι με πανάκριβα έργα τέχνης. Στενός φίλος του εκλιπόντος διηγήθηκε πρόσφατα την «αντίδραση» άλλου γνωστού πλοιοκτήτη όταν αυτός βρέθηκε στο luxury apartment «Ειλικρινά δεν θα μου έφθαναν δύο ζωές για να συγκεντρώσω τα χρήματα που απαιτούνται για όλα αυτά τα μυθικά έργα τέχνης» επεσήμανε ο νεαρός Ανδριώτης εφοπλιστής.
Για την αδελφή του Ντόλλυ Γουλανδρή και τα έργα Τέχνης
Στην Σπάρτη βρίσκεται η Εθνική Κουμαντάρειος Πινακοθήκη η οποία αποτελεί δωρεά του ίδιου του Κουμάνταρου και της αδερφής του Ντόλλυς Κουμάνταρου - Γουλανδρή. Η Πινακοθήκη στεγάζεται σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο. Ο ίδιος άρχισε να συλλέγει έργα Πικάσο, Ματίς Μονέ Γκωγκέν Σαγκάλ κ.α. Τα μυθικής αξίας έργα τέχνης βρίσκονται στα σπίτια του στην Νέα Υόρκη το Λονδίνο το Παρίσι και βέβαια στην εντυπωσιακή θαλαμηγό «Alouette II».
Στα πολυτελή σαλόνια του yacht ανάμεσα στα εξαιρετικά έργα τέχνης είχαν διοργανωθεί σημαντικά γεύματα με αρχηγούς κρατών billionaires όπως ο Τζιάνι Ανιέλι μέλη της οικογένειας Νιάρχου αλλά και καλών φίλων της οικογένειας.
Ο Γιώργος και η Σόφη Κομάνταρου είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά. Η Τίνα Κουμάνταρου παντρεύτηκε τον Γιάννη Χανδρή. Ο Γιάννης Κουμάνταρος είναι παντρεμένος με Έλενα κόρη του Κυριάκου Φιλίππου της ΦΑΓΕ.
Η κηδεία πραγματοποιείται σήμερα Πέμπτη στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Προσωπικότητες της πολιτικής και πνευματικής ζωής όπως και μεγάλα ονόματα του εφοπλιστικού χώρου - πολλοί αναμένεται να φτάσουν από το Λονδίνο, το Μόντε Κάρλο και τη Νέα Υόρκη - θα δώσουν το παρών.
Το private party στο yacht του Γιώργου Κουμάνταρου
…Οι ενοχλητικοί νοτιάδες και ο ελαφρύς κυματισμός δεν εμπόδισαν καθόλου την εκρηκτική belly dancer να χορέψει άψογα στο deck και στο κεντρικό σαλόνι του «Αlouette ΙΙ». Ο μεγαλοεφοπλιστής Γιώργος Κουμάνταρος επέλεξε να γιορτάσει τα γενέθλιά του στη Μύκονο. Με ένα private party για συγγενείς και λίγους καλούς φίλους, πάνω στην υπερπολυτελή του θαλαμηγό η οποία είχε αγκυροβολήσει στον Πλατύ Γιαλό. Στο πλευρό του η σύζυγός του Σοφία. Το τεράστιο, υπερσύγχρονο yacht, φωταγωγημένο και εντυπωσιακό, έδινε μια κινηματογραφική εικόνα. Οι προσκεκλημένοι απόλαυσαν το γεύμα τους και ένα μεγάλο κομμάτι τούρτας προτού ξεσπάσουν σε ζωηρά χειροκροτήματα για τον μεθυστικό χορό της belly dancer που ο οικοδεσπότης είχε καλέσει για τα μάτια τους μόνο... Ηταν εκεί η κόρη του εορτάζοντος Φλώρα και ο σύζυγός της Γιάννης Κατσαούνης οι οποίοι διαθέτουν ένα πολύ όμορφο σπίτι στο νησί, ο Τζόνι Κουμάνταρος και η σύζυγός του Ελενα Φιλίππου-Κουμαντάρου, η Δήμητρα Φιλίππου, ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών επί κυβερνήσεως ΝΔ Πέτρος Δούκας και η σύζυγός του Ιλεάνα, η Μαρί Φραγκίστα, ο Γιάννης και η Χριστίνα Χανδρή με τα παιδιά τους...
(ΠΗΓΗ: από ρεπορτάζ της στήλης «Σίβυλλα» στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», 2011)
Το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας
Θεόδωρος Κουμάνταρος, γενάρχης του κλάδου των βιομηχάνων
Παναγιώτης Κουμάνταρος, τραπεζίτης, βουλευτής και γιος του Θεόδωρου
Σταύρος Κουμάνταρος, εφοπλιστής, αλευροβιομήχανος και γιος του Θεόδωρου
Θεόδωρος Κουμάνταρος, εφοπλιστής, αλευροβιομήχανος και γιος του Σταύρου
Νικόλαος Κουμάνταρος εφοπλιστής, αλευροβιομήχανος, βουλευτής και γιος του Σταύρου
Αικατερίνη Κουμάνταρου, σύζυγος του Δημήτριου Νεγρεπόντη και κόρη του Νικολάου
Νικόλαος Νεγρεπόντης καθηγητής του ΜΙΤ, δημιουργός του laptop των 100$ και γιος της Αικατερίνης
Τζων Νεγρεπόντης διπλωμάτης, διευθυντής Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ και γιος της Αικατερίνης
Μισελ Νεγρεπόντης κινηματογραφιστής, καθηγητής πανεπιστημίου και γιος της Αικατερίνης
Τζωρτζ Νεγρεπόντης ζωγράφος και γιος της Αικατερίνης
Σπύρος Κουμάνταρος, εφοπλιστής και γιος του Νικόλαου
Κατερίνα Κουμάνταρου, πρώην σύζυγος του Νικολάου Αλέξανδρου, 7ου δούκα του Caledon
Ιωάννης Κουμάνταρος εφοπλιστής, αλευροβιομήχανος, σύζυγος Φλώρας Πέτρου Νομικού και γιος του Σταύρου
Γεώργιος Κουμάνταρος, εφοπλιστής και γιος του Ιωάννη
Ιωάννης Κουμάνταρος, εφοπλιστής, επιχειρηματίας, σύζυγος Έλενας Φιλίππου και γιος του Γεωργίου
Τίνα Κουμαντάρου, σύζυγος Τζών Χανδρή και κόρη του Γεωργίου
Ντόλλυ Κουμάνταρου ιδρύτρια του μουσείου κυκλαδικής τέχνης, σύζυγος Νίκου Γουλανδρή και κόρη του Ιωάννη
Πέτρος Γουλανδρής, εφοπλιστής και γιος της Ντόλλυ
Παναγιώτης Κουμάνταρος, εφοπλιστής, αλευροβιομήχανος και γιος του Σταύρου
Ευγενία Κουμάνταρου, σύζυγος του Σπύρου Νιάρχου και κόρη του Σταύρου
Σταύρος Νιάρχος εφοπλιστής, συλλέκτης έργων τέχνης, βιομήχανος, σύζυγος της Charlotte Ford, της Ευγενίας & Τίνας Λιβανού και γιος της Ευγενίας
Σπύρος Νιάρχος εφοπλιστής, επιχειρηματίας και γιος του Σταύρου
Φίλιππος Νιάρχος εφοπλιστής, επιχειρηματίας, συλλέκτης έργων τέχνης και γιος του Σταύρου
Σταύρος Νιάρχος τζούνιορ γιος του Φίλιππου
Ευγενία Νιάρχου μοντέλο και κόρη του Φίλιππου
Κωνσταντίνος Νιάρχος εφοπλιστής, επιχειρηματίας και γιος του Σταύρου
Ελένη Φορντ επιχειρηματίας και κόρη του Σταύρου
(ΠΗΓΗ: Wikipedia)
Και μια λεπτομέρεια αντί επιλόγου, για να τελειώσουμε όπως αρχίσαμε
«Η νεκρώσιμος ακολουθία θα ψαλεί σήμερα στις 13.00 στον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ενώ η ταφή του θα γίνει στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Η οικογένειά του παρακαλεί, αντί στεφάνων, τα χρήματα να δοθούν σε δωρεέςυπέρ των οργανώσεων Παιδικά Χωριά SOS, Σωματείο Ναυτικών Γονέων Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες, Η Αργώ και Δεσμός.»
