Οι πίτες είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά εδέσματα της ελληνικής παραδοσιακής μαγειρικής, που συνηθίζονταν όμως περισσότερο στους ποιμενικούς πληθυσμούς και λιγότερο στους νησιώτικους. Χρειάζονται απλά αλεύρι, νερό, αλάτι, λίγο λάδι, το οποιοδήποτε υλικό του τόπου και της εποχής για τη γέμιση κι ένα ταψί, για να φτιαχτεί σχετικά γρήγορα στον φούρνο ή στη φωτιά ένα νοστιμότατο έδεσμα που μπορεί να χορτάσει πολλά στόματα.
Η Φολέγανδρος, το μικρό αυτό νησί, ένας μεγάλος βράχος καταμεσής του Πελάγου, μπορεί να υπερηφανευτεί ότι έχει ίσως τη μεγαλύτερη ποικιλία από πίτες (καλασούνες στην τοπική διάλεκτο) σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα και μάλιστα με πανέμορφες ονομασίες. Ανάλογα με τη γέμιση οι πίτες της Φολεγάνδρου λέγονται, λαδένιες, καρπουζένιες, χορτένιες, μελένιες, σουρωτένιες, κολοκυθένιες, κρεμμυδένιες.
Χορτένια: Tη βρίσκεις μόνο μέχρι την άνοιξη γιατί τότε υπάρχουν τα άγρια χόρτα του βουνού.
Κολοκυθένια: Η πίτα με την κόκκινη κολοκύθα.
Τυρόπιτα: Πολύ χαρακτηριστική είναι και η ανοιχτή στρογγυλή τυρόπιτα, σε μέγεθος όσο ένα πιατάκι του φρούτου.
Λαδένια: Eίναι ίδια με τη συνονόματη πίτα της Κιμώλου και παρασκευάζεται με κρεμμύδι, ντομάτα και πολύ λάδι (ανοικτή πίτα).
Η καρπουζένια ή αδιαγγουρένια είναι μια πίτα γλυκιά που παρασκευάζεται με τη σάρκα του καρπουζιού, μέλι και σουσάμι και ειδικότερα με την τοπική ποικιλία καρπουζιού η οποία λέγεται αδιάγγουρο (ανοικτή πίτα).
Καλασούνα: Πρόκειται για την πεντανόστιμη πίτα με βασικό υλικό τα κρεμμύδια, το σουρωτό τυρί και τη βρίσκει κανείς στα εστιατόρια του νησιού. Λέγεται και σουρωτένια ή κρεμμυδένια, λόγω των υλικών από τα οποία παράγεται, αλλά επειδή είναι η βασική πίτα του καλοκαιριού ονομάστηκε και καλασούνα (πίτα). Ανάμεσα σε δυο φύλλα ζύμης (αλεύρι, μαγιά, ελαιόλαδο, αλάτι, νερό) ρίχνουμε ισόποση ποσότητα ελαφρώς τσιγαρισμένων κρεμμυδιών και φρέσκου τυριού (σουρωτού) και το αρτύζουμε με μοσχοκάρυδο και φρέσκο πιπέρι.
O Οδηγός Ελληνικής Γαστρονομίας, το νέο δημιούργημα του Γιώργου Πίττα, σκοπό έχει σκοπό να μας αποκαλύψει τις αξίες και τα αγαθά του γαστρονομικού μας πολιτισμού. Τόποι και τοπία, προϊόντα και άνθρωποι, ιστορία και παράδοση, δρώμενα και τελετουργίες, αγορές και επιχειρηματικότητα, γεύσεις, συνταγές και τοπικές κουζίνες, ταβέρνες και καφενεία, ξετυλίγονται μπροστά μας προκειμένου να συλλάβουμε «την ψυχή και τα δαιμόνια κάθε τόπου», αλλά και να γνωρίσουμε την Ελλάδα της Δημιουργίας.
9°
