Χριστίνα Ωνάση

Το άρθρο εκδόθηκε στο τεύχος Δεκεμβρίου 2008 του περιοδικού Jupiter.

Η οικογένεια Ωνάση έζησε τα πάντα στο μέγιστο βαθμό: πλούτο και πόνο, ζωή και θάνατο. Η Χριστίνα έμεινε η τελευταία εν ζωή Ωνάση μέχρι τη γέννηση της κόρης της Αθηνάς. Η πορεία της φαντάζει εφάμιλλη των μεγαλύτερων και τραγικότερων λογοτεχνικών ηρωίδων.

Πέμπτη 3 Αυγούστου 1961, θαλαμηγός «Χριστίνα». Κάπου ανοιχτά του Ιονίου.

Σήμερα το μεσημέρι μετά το φαγητό δεν ήξερα αν ήθελα παγωτό μπανάνα ή φράουλα. «Δεν θα φάμε καθόλου επιδόρπιο», λέει κάποια στιγμή ο μπαμπάς, «γιατί περιμένουμε στην αίθουσα τον Ουίνστον και δεν κάνει να μας βρει να τρώμε ο "Πατέρας της Νίκης"».

Η αλήθεια είναι ότι επικρατούσε τέτοιος χαμός στην αίθουσα όταν μπήκε ο κύριος Ουίνστον -εμβατήρια, χαιρετισμοί, υποκλίσεις-, που δεν θα έπαιρνε κανείς χαμπάρι αν εγώ έτρωγα το παγωτό μου. Δεν είμαι και σίγουρη, όμως, γιατί μου φίλησε το χέρι για να με χαιρετήσει. Εγώ, για να μη δείξω ότι είμαι ντροπαλή, όπως λέει ο αδερφός μου ότι είμαι, τον ρωτάω:

«H Νίκη... Τι κάνει; Γιατί δεν τη φέρατε μαζί;» «Ποια Νίκη;» μου απαντάει, έχοντας μάλλον διαπιστώσει την γκάφα μου. «Εσείς δεν είστε ο κύριος Ουίνστον; Ο πατέρας της Νίκης;»

Πρέπει να γελάσανε όλοι πάρα πολύ -η Μαρία, οι θείες μου Αρτεμις και Μερόπη, η κυρία Γκρέτα-, ενώ εγώ κοκκίνισα τόσο, που ο μπαμπάς μού παρήγγειλε τελικά παγωτό φράουλα (μεγαλώνοντας έμαθα ότι τον φώναζαν έτσι λόγω των ανδραγαθημάτων του στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.).

«Τι ζώδιο είσαι, μικρή μου;» με ρωτάει ο κύριος που συνοδεύει τον κύριο Ουίνστον σε κάθε ταξίδι. «Η Χριστίνα είναι Τοξότης», παίρνει το λόγο η θεία μου, «γεννημένη στις 11 Δεκεμβρίου του 1950 στη Νέα Υόρκη, στις τρεις το μεσημέρι». «Άμα ξέρετε και την ώρα, είναι κρίμα να μη μελετήσουμε τους πλανήτες της» είπε ο κύριος Φ. και μας έδωσε το απόγευμα ραντεβού με τους χάρτες του στο γραφείο του μπαμπά. (Πολύ αργότερα έγινε γνωστό ότι ο αστρολόγος του Τσόρτσιλ είχε προβλέψει ακόμη και την αιφνιδιαστική επίθεση των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ, το 1941.)

Τρίτη 18 Μαρτίου 1975. Σκορπιός, Ελλάδα.

Σήμερα κηδέψαμε τον πατέρα. Για μία ακόμη χρονιά φοράω μαύρα. Μισώ τη Τζάκι γιατί έχει ωροσκόπο Σκορπιό. Θυμήθηκα τα λόγια του Φ., όσα μου είχε εκμυστηρευτεί εκείνο το απόγευμα στο γραφείο του πατέρα, υπό τη συνεχή παρακολούθηση του Βούδα, που τόσο πολύ λάτρευε ο συχωρεμένος: «Δεν είναι τυχαίο που αγοράσατε το συγκεκριμένο νησί.

Εσύ, Χριστίνα, αλλά και όλος ο περίγυρός σου, είστε στενά συνυφασμένοι με το ζώδιο του Σκορπιού». Δεν καταλάβαινα τι εννοούσε. Μόλις μου είχε πει ότι είμαι Τοξότης, με ωροσκόπο Ταύρο και Σελήνη στον Αιγόκερω. Πού τον έβλεπε λοιπόν τον Σκορπιό; «Με κυβερνήτη του ωροσκοπίου σου την Αφροδίτη και στον 8ο οίκο, δεν μπορείς παρά να δέχεσαι το τσίμπημά του...».

Εγώ απάντησα αυθόρμητα ότι το μόνο τσίμπημα που δεχόμουν ήταν αυτό του πατέρα μου, γεγονός που έκανε τη θεία Άρτεμη να σαστίσει. «Ούτε αυτό είναι τυχαίο», είπε εκείνος αβίαστα, «αν σκεφτείς ότι η Αφροδίτη σου στις 26ο του Τοξότη κάνει σύνοδο με τον Ήλιο σου στις 19ο. Δεν θα επιμείνω στην ομορφιά και πόσο μπορεί να σου στοιχειώσει τη ζωή η εξωτερική εμφάνιση -το υποδεικνύει άλλωστε και ο ωροσκόπος σου σε χιαστή με το ζώδιό σου-, αλλά στο ότι πιθανώς να βρίσκεσαι πάντα στη σκιά του Ήλιου, του πατέρα σου, κυβερνήτη του 4ου οίκου, φωτοδότη του σπιτιού σου.

Κληρονομικές υποθέσεις που με τον Άρη στον 9ο μπορεί να φτάσουν ως τα δικαστήρια, συνωμοσίες και μια γενικότερη δυσπιστία σε συγγενείς και συνεργάτες (όλα είναι πιθανά με μια τέτοια σύνοδο στον 8ο), αλλά εσύ να θυμάσαι ότι είσαι Τοξότης. Χαρούμενη. Ευεργέτης». Μετά, αυτό που έχω σημειώσει στο ημερολόγιο είναι ότι η θεία ζήτησε να γίνει στο γραφείο ευχέλαιο.

Πώς μπορεί να ήξερε ο Φ. ότι ο Αλέξανδρος θα έφευγε πρώτος; Δεν πάνε δύο χρόνια που τον κηδέψαμε. Πέρσι έφυγε και η μητέρα. Τώρα ο πατέρας... Δεν μπορούσε να μου πει τότε -εκείνο το καλοκαιρινό απόγευμα, στ' ανοιχτά της Κεφαλλονιάς- ότι στα 25 μου θα είμαι ορφανή, δυστυχισμένη και ανάξια για ορισμένους να διεκδικώ την περιουσία του; Και τώρα που πέθανε, αυτόν τον Βούδα στο γραφείο του, τι να τον κάνω;

Πριν λίγο πήρε ο Φ. για να μας συλλυπηθεί. Επιμένει ότι με Άρη στον Αιγόκερω δεν θα να συμβιβαστώ με τίποτα λιγότερο από τη θέση του προέδρου. «Πρόσεξε μόνο μην εξαπατηθείς» μου είπε. «Όχι τόσο από τον κόσμο, όσο από τη δική σου θεώρηση γι' αυτόν. Σελήνη τετράγωνο Ποσειδώνα, ο λόγος. Απόφυγε τις μάσκες με τα κατακόκκινα χείλη: δεν τραβούν πάντα την προσοχή από τα λυπημένα μάτια».

Ήθελα να του απαντήσω ότι ο ίδιος κάποτε «λόγω Δία σε δυσαρμονική όψη με τον Κρόνο (χιαστή)» με είχε πει κακομαθημένη. (Οτι «πετάνε» πλέον τη σκούφια τους για να μου βρουν φρέσκια κόκα κόλα, είναι επειδή α. τους πληρώνω καλά, β. είμαι κακομαθημένη ή γ. είμαι εθισμένη στην κόκα κόλα;).

Στις 15 Μαρτίου που πέθανε ο πατέρας, ο διελαύνων Πλούτωνας στην 8η μοίρα του Ζυγού, πάνω στην ακμή του 6ου οίκου μου, τετραγώνιζε το γενέθλιο Ουρανό μου. Ξαφνικά, ένας ακόμα σταυρός στο καλειδοσκόπιο του θανάτου. (Έτσι έχω βγάλει το νεκροταφείο στον Σκορπιό, επειδή κάθε χρόνο προστίθεται κι από ένας σταυρός.) Ευτυχώς που δεν σήκωσε η Άρτεμις το τηλέφωνο. 

Δευτέρα 30 Απριλίου 1984. Παρίσι, Γαλλία

Ένα τηλεγράφημα με περίμενε στο σπίτι την περασμένη Παρασκευή: «Χριστίνα, πετάω αύριο για Παρίσι. Πρέπει να σε δω από κοντά. Θέλω να σου μιλήσω για τον Χείρωνα. Φ.».

Ήξερε ήδη για τις προσπάθειές μας να κάνουμε παιδί. Για τα ραντεβού με τους γιατρούς. Τους βελονιστές. «Με Κρόνο στον 5ο, μην περιμένεις και πολλά», ήταν πάντα η δικαιολογία του. Και για την ατυχία μου στον έρωτα τού είχα μιλήσει. Για τον Μπόλκερ. Τον Αλέξανδρο. Τον Σεργκέι. «Με Αφροδίτη τετράγωνο Κρόνο, δεν πρόκειται να νιώσεις ποτέ τη συναισθηματική ασφάλεια που αναζητάς», μου έλεγε εκείνος, «δεν θα αισθανθείς ποτέ αρκετή. Αντίθετα, θα νιώθεις ανίκανη ν' αγαπηθείς γι' αυτό που είσαι».

Τον συνάντησα χτες, ύστερα από είκοσι τρία ολόκληρα χρόνια. Καθ' οδόν για το ξενοδοχείο, ακούγαμε ραδιόφωνο. Ένα παράξενο τραγούδι μού κέντρισε το ενδιαφέρον: «Christine, the strawberry girl Christine, banana split lady».

Ανοιγόκλεισα τα βλέφαρα. Αισθάνθηκα την ξαφνική επιθυμία να μιλήσω στον Φ. για τους στίχους του, όσο ξαφνική είναι και η επιθυμία μιας εγκύου να φάει γλυκό. Ο οδηγός τηλεφώνησε στο σταθμό. Το τραγούδι ανήκει σ' ένα συγκρότημα από την Αγγλία ονόματι Siouxsie and the Banshees. Σταματήσαμε στο πρώτο δισκοπωλείο και το αγόρασα. «She tries not to shatter, kaleidoscope style». Πώς θα το μετέφραζα άραγε αυτό στα ελληνικά;

«Καλειδοσκοπικός κατακερματισμός» πρότεινε ο Φ. ενώ πίναμε τσάι στη σουίτα του. Ένεκα κληρονομικών ένεκεν, βρήκα πολύ εύστοχη τη λέξη «κατακερματισμός». «Disintegrating... Ένα ρήμα ενεργητικής φωνής, αλλά με παθητική σημασία... Στα ελληνικά, διαλύομαι». Δεν είχα ιδέα ότι μιλούσε τόσο καλά ελληνικά.

«Και πάλι, δεν μπορώ να σκεφτώ παρά τον Σκορπιό, που πρέπει να διαλυθεί για ν' αναγεννηθεί, αλλά ο λόγος της επίσκεψής μου στο Παρίσι, Χριστίνα, είναι άλλος. Είναι ο Χείρωνας, που ανακαλύφθηκε πριν λίγα χρόνια στην Αμερική - άγνωστο ακόμα αν πρόκειται ή όχι για έναν καινούργιο πλανήτη. Η ουσία είναι πως όταν γεννήθηκες εσύ ήταν στις 23ο του Τοξότη, σε σύνοδο με τον Ήλιο, και την Αφροδίτη σου στον 8ο οίκο και σε τετράγωνο με τον Κρόνο σου στον 5ο...». Εγώ πρέπει να τον κοίταζα για κάνα λεπτό αποσβολωμένη. «Χριστίνα, γλυκιά μου», είπε τελικά, «το θάνατο, εσύ μόνο μέσα από μια γέννα θα τον ξεπεράσεις».

Μετά τη συνάντηση με τον Φ., αγόρασα για πολλοστή φορά δύο τεστ από το φαρμακείο. Και τα δύο βγήκαν θετικά. Όταν γύρισε ο Τιερί, με βρήκε να χορεύω έξαλλα το «Kaleidoscope». Από το πολύ μολύβι, τα μάτια μου έμοιαζαν με δύο μεγάλες κουμπότρυπες. Είχα ξάσει τα μαλλιά μου και η τόση πούδρα μ' έκανε να δείχνω κατάχλομη. Για καμιά ώρα, χόρευα και κατανάλωνα κόκα κόλα εκστασιασμένη.

Δεν ήμουν πλέον χοντρή, ούτε πλούσια. Κανείς δεν με ήξερε. Δεν με πείραζε που φόραγα μαύρα. Είχα γίνει επιτέλους Τοξότης και με τον Δία κυβερνήτη του 8ου οίκου μου, σημάδευα καλύτερα από ποτέ. Τώρα που το σκέφτομαι, δεν είχα νιώσει ποτέ ξανά τόσο ελεύθερη. Εκείνος τρελάθηκε. Βούτηξε το πικάπ και το έσπασε. Νόμιζε ότι ήμουνα μαστουρωμένη. «Μπορεί να μας βλέπουν οι παπαράτσι» μου λέει. Εγώ ούτε ηρεμιστικά δεν είχα πάρει.

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 1988. Μπουένος Αϊρες, Αργεντινή.

Τονισμένο 8ο εγώ, ωροσκόπο Σκορπιό η Αθηνά. Για μία ακόμη φορά κάνει την εμφάνισή του το ζώο που προτιμά να αυτοκτονήσει, παρά να καεί ζωντανό. Ο Φ. υποστηρίζει ότι όταν μεγαλώσει θα της αρέσουν τα άλογα. «Επειδή είναι η μητέρα της Τοξότης;» τον ρωτάω στο τηλέφωνο και μας πιάνουν τα γέλια. Μιλάμε συχνά στο τηλέφωνο.

Τις προάλλες, μου είπε να προσέχω πολύ την υγεία μου. Ο διελαύνων Πλούτωνας περνάει μέσα από τον 6ο οίκο μου, όπως τότε που πέθανε ο Αριστοτέλης... Μα πάνω απ' όλα, ο Ποσειδώνας στις 8ο του Αιγόκερου, μέσα στον 8ο οίκο μου, σε σύνοδο με τον Ερμή μου και σε απόλυτη αντίθεση με τον Ουρανό μου... «Τι σημαίνουν όλα αυτά;» τον ρωτάω ενώ ταΐζω την Αθηνά στην κουζίνα. «Ετοιμάσου για το πιο τρελό αστρικό σου ταξίδι» μου απαντάει. Αν είναι ο Χόρχε, η Ελένη και η Αθηνά σ' αυτό το ταξίδι, γιατί όχι;

Στις 19 Νοεμβρίου 1988, η Χριστίνα βρέθηκε νεκρή στην μπανιέρα με ένα άδειο μπουκάλι ηρεμιστικών δίπλα της. Κάποιοι μίλησαν για πνευμονικό οίδημα, κανείς όμως δεν κατάφερε να πει με σιγουριά τι το προκάλεσε. Τα ερωτήματα γύρω από το θάνατό της - κατακλείδα μιας κατά συρροή «ειρωνείας» - παραμένουν αναπάντητα. Όπως και το αν η Χριστίνα ήξερε τους Siouxsie and the Banshees ή αν συμβουλευόταν κατά καιρούς τον αστρολόγο του Τσόρτσιλ. Τίποτε απ' όλα αυτά δεν είναι αληθινό. Αλλά με τη ζωή που έζησε η Χριστίνα Ωνάση, τίποτε απ' όλα αυτά δεν είναι και απίθανο.