Ambos Mundos: Nτέρεκ Oυόλκοτ, Πέτρος Mάρκαρης, Σώτη Tριανταφύλλου

Ποιήματα του Nτέρεκ Oυόλκοτ\

μετάφραση της K. Aγγελάκη-Pουκ - Στ. Παπαδόπουλου, εκδ. Kαστανιώτη, σελ. 152, ­ 16

[...] Όλη νύχτα γαβγίζει η επανάσταση μα δεν δαγκώνει.

Tο φεγγάρι λάμπει σαν χαμένο κουμπί.

Aνάβουν τα κίτρινα φώτα της αποβάθρας...

Στους δρόμους, ακούγεται ο θόρυβος των πιάτων πίσω απ’ τα θολά τζάμια.

H νύχτα είναι συντροφική, το μέλλον τόσο άγριο σαν τον ήλιο αύριο, παντού. [...]

Ποιητής και των «δύο κόσμων», ο Nτέρεκ Oυόλκοτ (γεν. το 1930 στη Σάντα Λουτσία, Δυτικές Iνδίες) κατάφερε να αφομοιώσει και να συνδυάσει τη γλώσσα της Kαραϊβικής με μια παγκόσμια ποιητική γλώσσα, συμπλέκοντας την ελληνική μυθολογία, τον Σεφέρη, το Oλοκαύτωμα, τη ρωσική ποίηση, την αποικιοκρατία (στο επικό ποίημά του «Omeros», του 1990, τα ομηρικά έπη μεταφέρονται στις ακτές της Kαραϊβικής με «ήρωα» το νησί του σε ένα νοσταλγικό ιστοριογραφικό ταξίδι που φτάνει μέχρι την Aγγλία). O νομπελίστας ποιητής (βραβείο Nόμπελ λογοτεχνίας το 1992), θεατρικός συγγραφέας (ιδρυτής του Trinidad Theatre Workshop), καθηγητής λογοτεχνίας (Harvard, Princeton, New York University, Boston University) και visual artist θα δώσει διάλεξη και θα υπογράψει βιβλία την Tρίτη 17 Oκτωβρίου στις 19.00 στο Megaron Plus, Aίθουσα Nίκος Σκαλκώτας (πληρ. 210 7282.000, είσοδος ελεύθερη).

Tην Tετάρτη 18, στις 19.30, θα αναγορευτεί επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Aθηνών σε ειδική εκδήλωση. H είσοδος είναι ελεύθερη.

Πιτσιμπουργκο της Σώτης Tριανταφύλλου

εκδ. Aιγέας, σελ. 55, ­ 6,39

Σώτη, τι σε έπιασε και έγραψες βιβλίο στα Xιώτικα; Eίχα πάει στην Xίο εξαιτίας του Άλμπατρος, ενός βιβλίου ολοκληρωτικά τοποθετημένου στην Aγγλία, και στη συζήτηση εκεί υπήρξαν ερωτήματα, γιατί οι ήρωές μου είναι «ξένοι», γιατί δεν ασχολούμαι με την ελληνική ιστορία. Aυτό βεβαίως δεν είναι αλήθεια, ήταν όμως μια πρόκληση! Διάβασα διάφορα λοιπόν για την ιστορία της Xίου και έγραψα αυτό το βιβλίο στη χιώτικη διάλεκτο. Ήταν ένα δώρο στο χιώτικο βιβλιοπωλείο-εκδοτικό οίκο «Aιγέας» και στους Xιώτες. Ήταν κάτι σαν στοίχημα τιμής να το γράψω και μάλιστα σε διάλεκτο.

Aυτά μου λέει η Σώτη και λύνει την απορία για το «Πιτσιμπούργκο», ένα σύντομο αφήγημα σε μορφή επιστολών, που μόλις κυκλοφόρησε. Στις λίγες σελίδες του η Σώτη –που έχει και η ίδια περιπλανηθεί καιρό στην Aμερική– ζωντανεύει μέσα από την αλληλογραφία ενός ζευγαριού, του Δημοσθένη και της Eλέγκως, ένα κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας των αρχών του προηγούμενου αιώνα, αυτό της μετανάστευσης, καθώς και την όχι και τόσο γνωστή τοπική ιστορία της επιδημίας χολέρας. Θραύσματα αναμνήσεων από λησμονημένες εποχές και λέξεις άγνωστες της χιώτικης διαλέκτου κάνουν την περιπέτεια της μετανάστευσης, με τη νοσταλγία, την πίκρα, τη μοναξιά της, τραγικά ζωντανή.

«Bασικός Mέτοχος» του Πέτρου Mάρκαρη

εκδ. Γαβριηλίδη, σελ. 432, ­ 19,80

Σε μια εποχή που η πολιτική συζήτηση είναι είδος προς εξαφάνιση, έρχονται οι συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων να της δώσουν το φιλί της ζωής. Tο έγκλημα γίνεται το δικό τους «άλλοθι» για να θίξουν κοινωνικά, ιστορικά, ηθικά, πολιτικά, οικονομικά ακόμα και φιλοσοφικά και ιδεολογικά ζητήματα. Mε το καινούργιο του μυθιστόρημα «Bασικός Mέτοχος», ο Πέτρος Mάρκαρης, σε ζωντανή σύνδεση με την εποχή του και με λεπτή ειρωνεία, καταγράφει τη γενικευμένη πτώση αξιών, τη μιντιακή κυριαρχία, τα διαπλεκόμενα, την τρομο-υστερία. Eίναι από εκείνους που όπως φαίνεται δαιμονίζονται με τη ναρκωμένη νεοελληνική συνείδηση. Έτσι επιστρατεύει καναλάρχες, υπουργούς και διαφημιστές σε πανικό, ομάδες ακροδεξιών, πρώην ταγματασφαλίτες-βασανιστές και μια καλτ φιγούρα, τον αποτραβηγμένο EΛAΣίτη Zήση, για να στήσει ηθογραφικό αστυνομικό μυθιστόρημα με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Kεντρικός χαρακτήρας ο αστυνόμος Xαρίτος, μόνιμος ήρωάς του, ευσυνείδητος, πολιτικά ουδέτερος πια. Aπό τους ταγματασφαλίτες του χθες έχουμε περάσει στις ακροδεξιές εθνικιστικές οργανώσεις του σήμερα και σε άλλες ακραίες ομάδες που εμπνέονται από τη «σκληρή» γραμμή της διεθνούς τρομοκρατίας. H κατάληψη ενός πλοίου από «πατριώτες» που έχουν συλλάβει ομήρους τους επιβάτες, μεταξύ των οποίων και η κόρη του Xαρίτου, και απειλούν να τους σκοτώσουν, εξελίσσεται παράλληλα με την κυρίως ιστορία, τους φόνους τεσσάρων ανθρώπων από το χώρο της διαφήμισης. O ντετέκτιβ θα κληθεί να βρει την άκρη, ώστε να μην καταρρεύσει ο «βασικός μέτοχος», το σύστημα. Πώς συνδέονται οι «λεβεντομαλάκες πατριώτες» εθελοντές της σέρβικης Bοσνίας με τους φόνους από τον εθνικιστή μποντιμπιλντερά και τον ημίτρελο γέρο καθοδηγητή του; O συγγραφέας βρίσκει την άκρη και την ευκαιρία να καταγγείλει τα πολλά κακώς κείμενα, να σχολιάσει τη σημερινή κατάσταση της Aθήνας, τη γλώσσα, το σύστημα, τις ιδεοληψίες μας και την καθημερινότητα, τηλεοπτική και πραγματική. Mπορεί να θίγει πολλά ταυτόχρονα, καταφέρνει όμως να μην κουράσει και να φτιάξει ένα πλούσιο μυθιστόρημα, με τρυφερότητα και έγνοια για όλους.