Μυστήριες ιστορίες

«Ο Αριστοτέλης και το μυστήριο της ζωής»

Margaret Doody, μτφ. Στέλλα

Κωνσταντινέα, εκδ. Αιώρα, σελ. 536

Η υπόθεση τοποθετείται γύρω στο 330 π.Χ., δηλαδή αμέσως μετά την έναρξη της ασιατικής εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο παιδαγωγός του εκείνη την περίοδο βρίσκεται στην Αθήνα, όπου η αντιμακεδονική μερίδα της πόλης εκμεταλλευόμενη την απουσία του Αλεξάνδρου ετοιμάζεται για στάση. Ο Αριστοτέλης αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πόλη και με τη συνοδεία του μαθητή του Στεφάνου ταξιδεύει στη Μικρά Ασία. Στη διαδρομή του θα ζήσει κάμποσες περιπέτειες και θα εμπλακεί σε ακόμη περισσότερες μηχανογραφίες και δολοφονίες, τις οποίες θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει.

Ακροβατώντας ανάμεσα στο ιστορικό και στο αστυνομικό, το τρίτο μυθιστόρημα της Margaret Doody με ήρωα τον περίφημο φιλόσοφο είναι ασυζητητί το καλύτερό της έως τώρα. Έχοντας κι η ίδια σημαντικές σπουδές πάνω στην αρχαιοελληνική γραμματεία και φιλοσοφία προσπαθεί να «εκμαιεύσει» αυτούσια την αριστοτέλεια σκέψη για να τη χρησιμοποιήσει ως μέθοδο για τη λύση του εγκλήματος.

«Παλιά, πολύ παλιά»

Πέτρος Μάρκαρης, εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 317

Μερικοί φόνοι είναι απλώς η αφορμή για να «βουτήξει» η πένα του Μάρκαρη στο οικείο γι’ αυτόν περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης. Για να διατρέξει «διαγωνίως» τις στιγμές της πρόσφατης ιστορίας που σημάδεψαν την Πόλη και κυρίως το ελληνικό στοιχείο. Τις λεηλασίες και το πογκρόμ κατά τα Σεπτεμβριανά του 1955, τις διώξεις και τις απελάσεις με αφορμή το Κυπριακό το 1964, αλλά και τις εποχές που οι Κωνσταντινουπολίτες, Έλληνες και Τούρκοι, ζούσαν αγαστά και μονιασμένα. Η γραφή του Μάρκαρη έχει νοσταλγικούς τόνους, όμως αποφεύγει τις κορόνες. Η σχέση του αστυνόμου Χαρίτου με τον Τούρκο ομόλογό του μπορεί να διακρίνεται από «αμοιβαία καχυποψία», όμως είναι φανερό ότι ο Χαρίτος νιώθει πιο άνετα πλάι του παρά δίπλα στους υπεροπτικούς συμπατριώτες του, με τους οποίους ταξίδεψε στην Πόλη ως τουρίστας. Σαρκάζει το μεγαλοϊδεατισμό και την πατριδολατρία τους. Ο δε αστυνόμος Μουράτ Σαγλάμ είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες και συμπαθείς χαρακτήρες που έχουν εμφανιστεί στα πέντε έως τώρα βιβλία του συγγραφέα. Πέρα όμως από τις όποιες, πάντα εύστοχες και πάντα διακριτικές ιστορικο-πολιτικές αναφορές, πέρα από το ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλογραμμένο αστυνομικό, το βιβλίο του Μάρκαρη είναι προπάντων ένας φόρος τιμής στις ρίζες του, στον τόπο που γεννήθηκε.

«Μετά τα μεσάνυχτα»

Δάφνη Ντι Μωριέ, μτφ. Γωγώ Αρβανίτη, εκδ. Μελάνι, σελ. 317

Η Λόρα κι ο Τζον ταξιδεύουν στη Βενετία. Για να ξεχάσουν το θάνατο της μικρής τους κόρης. Για να βρουν παρηγοριά στα κανάλια της πάλαι ποτέ «Γαληνότατης» πόλης των Δόγηδων. Εκεί θα συναντήσουν δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Δύο δίδυμες αδερφές που θα τους κεντρίσουν το ενδιαφέρον.

Δημοσιευμένη το 1971 με τον πρωτότυπο τίτλο “Don’t Look Now”, η νουβέλα αυτή της Δάφνης Ντι Μωριέ θεωρείται δίκαια ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά θρίλερ που γράφτηκαν ποτέ. Η γραφή της έχει αυτή τη μουντή «ομίχλη» της αγγλοσαξονικής σχολής. Ο φόβος απέναντι στο υπερφυσικό ουδέποτε εκδηλώνεται κραυγαλέα, όμως σκεπάζει ολοένα και περισσότερο τις σελίδες καθώς προχωρά η αφήγηση. Και για να μην ξεχνάς, το βιβλίο αυτό υπήρξε η πρώτη ύλη για το ομότιτλο αριστουργηματικό φιλμ του Νίκολας Ρεγκ. Ο Τζον θα έχει για πάντα το ειρωνικό και σαλεμένο βλέμμα του Ντόναλντ Σάδερλαντ και η Λόρα την πηγαία λάμψη της Τζούλι Κρίστι.

«Η κόκκινη σειρήνα»

Maurice G. Dantec, εκδ. Κέδρος, μτφ. Εύη Βόγκλη, σελ. 680

Η Άλις Κρίστενσεν, μια 13χρονη με ασυνήθιστη για την ηλικία της ευφυΐα, κατηγορεί τη μητέρα της, την πάμπλουτη επιχειρηματία Εύα Κρίστενσεν, για τη δολοφονία της νεαρής ασιατικής καταγωγής δασκάλας της. Η ντεντέκτιβ Ανίτα Βαν Ντάικ αναλαμβάνει να προστατέψει τη μικρή και συγχρόνως ερευνά τη σχέση της Εύα Κρίστενσεν με ένα διεθνές κύκλωμα πορνογραφίας και παραγωγής snuff movies – ταινίες που αναπαριστούν πραγματικούς θανάτους. Ωστόσο, η μητέρα της χρησιμοποιεί τις υψηλές διασυνδέσεις της και καταδιώκει την κόρη της. Η τελευταία, κυνηγημένη, θα αναζητήσει καταφύγιο στην Πορτογαλία όπου ζει ο πραγματικός της πατέρας, ο ναυτικός Στέφεν Τράβις. Στην προσπάθειά της θα τη συνδράμει ο Ούγκο Τούροπ, μέλος μιας παράνομης επαναστατικής οργάνωσης, ο οποίος προσπαθεί να ξεφύγει από τους δικούς του εφιάλτες, που γεννήθηκαν στη διάρκεια του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία….

Δημοσιευμένη το 1993, η «Κόκκινη σειρήνα» αποτέλεσε το ντεμπούτο του 49χρονου σήμερα Μορίς Νταντέκ, ο οποίος κατοικεί πλέον μόνιμα στο Μόντρεαλ. Γνωστός στην Ελλάδα και από το noir-science fiction μυθιστόρημά του «Κόσμος ΑΕ», ο Νταντέκ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του επονομαζόμενου neo-polar.

«Δακρυσμένος ήλιος»

Τσιμαμάντα Αντίτσι, μτφ. Κυριάκος Μαργαρίτης, εκδ. Ψυχογιός, σελ. 552

Νιγηρία, δεκαετία του ’60, στη διάρκεια του εμφυλίου της Μπιάφρα. Τρεις άνθρωποι θα ενώνουν απροσδόκητα τις τύχες τους. Ο μικρός Ούγκβου, που εργάζεται ως υπηρέτης ενός καθηγητή πανεπιστημίου. Η νεαρή Ολάνα, που ανήκει στην κάπως πιο προνομιούχα αστική τάξη του Λάγκος. Κι ο Ρίτσαρντ, ένας ντροπαλός Εγγλέζος που θέλγεται από τη δίδυμη αδελφή της Ολάνα. Ο καθένας τους με τα δικά του πάθη, τις επιθυμίες και τα ανομολόγητα μυστικά του, που αρχίζουν να φαντάζουν μάταια καθώς ο πόλεμος μαίνεται δίπλα τους…

Τριανταενός ετών σήμερα και ήδη πολυβραβευμένη, η Νιγηριανή Τσιμαμάντα Αντίτσι είναι μία από τις πιο δυνατές συγγραφικές φωνές που μας έδωσε η Αφρική τα τελευταία χρόνια. Το πρώτο της μυθιστόρημα «Μενεξεδένιος ήλιος» ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker, ενώ το 2007 έγινε η πρώτη Αφρικανή ever που τιμήθηκε με το βραβείο Orange για τον «Δακρυσμένο ήλιο». Η πολύπαθη Αφρική και δη η Νιγηρία, με τα σύγχρονα προβλήματά της και τα «χρέη» που της παρέδωσε η περίοδος της αποικιοκρατίας, είναι η πηγή απ’ όπου αντλεί τη θεματική της. Συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν, είναι σαν να καλεί τους ομοεθνείς της να μη γυρίσουν την πλάτη τους στην ιστορία και στην πολιτιστική κληρονομιά τους. Όπως εξάλλου έχει δηλώσει και η ίδια, τα έργα της, και ιδίως το παρόν μυθιστόρημα, είναι η προσωπική της «άρνηση στη λήθη».

Εικονογράφηση: Christos Antonaropoulos 2008, «παρεα των 12», ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ «ΗΜΙΦΩΣ» ΣΤΗΝ ΓΚΑΛΕΡΙ «ΕΚΦΡΑΣΗ - ΓΙΑΝΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ»