Ο Δ. Ψυχογιός για το βιβλίο του Νιρ Αβισάι Κοέν: Αγαπώ το Ισραήλ, Συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη

Στην προυσίαση του βιβλίου «Όχι στο όνομά μας - Αγαπώ το Ισραήλ, Συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» του Νιρ Αβισάι Κοέν (εκδόσεις Μελάνι), μαζί με τη μεταφράστριά του Βίβιαν Αβρααμίδου Πλουμπή, υπήρχαν δύο ομιλητές, ο καθηγητής Δημήτρης Ψυχογός και ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Κωνσταντινίδης. Η Athens Voice δημοσιεύει τις εισηγήσεις τους. 

Ο Δημήτρης Ψυχογός για το βιβλίο του Νιρ Αβισάι Κοέν 

Δέχθηκα να είμαι στην παρουσίαση του βιβλίου του Νιρ Αβισάι Κοέν χωρίς να το έχω διαβάσει· επειδή έχει τίτλο Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη, επειδή ο συγγραφέας είναι έφεδρος ταγματάρχης του Ισραηλινού Στρατού, επειδή εγώ αγαπώ τους ειρηνόφιλους εβραίους και μουσουλμάνους της Παλαιστίνης, όσο και η Βίβιαν Αβρααμίδου – Πλούμπη που το μετέφρασε αγαπά τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους – και ξέρω πως αυτή η αγάπη της την έκανε να μεταφράσει τόσο όμορφα αυτό το βιβλίο. Τώρα που το διάβασα και μπορώ να μιλήσω για αυτό, πολύ καλά έκανα γιατί είναι σπουδαίο βιβλίο.

Γενικά, και ως πριν 7-8 χρόνια ήμουν απλώς –ίσως, κυρίως– κατά της παλαιστινιακής τρομοκρατίας. Γιατί στη χώρα μας επίσης είχαμε την αρρώστια της τρομοκρατίας και γιατί δεν άντεχα την ιδέα ότι η Χαμάς έστελνε παιδιά ζωσμένα με εκρηκτικά να τιναχτούν στον αέρα. Όταν μάλιστα διαπίστωσα ότι ηγέτης της Χαμάς, αυτός που έστελνε αγόρια και κορίτσια να σκοτωθούν και να σκοτώσουν, ήταν άρρωστος γέροντα κληρικός του Ισλάμ, τετραπληγικός καθηλωμένος σε καροτσάκι από τα παιδικά του χρόνια αισθάνθηκα ότι κάτι το διαβολικό υπήρχε εδώ, κάτι το σκοτεινό και εκδικητικό, όχι απέναντι στο Ισραήλ αλλά απέναντι στη νεότητα και στην υγεία. Ήταν πολύ χειρότερο αυτό από την τερατωδία των αγιατολάδων του Ιράν, που κατά τον πόλεμο με το Ιράκ έστελναν παιδάκια στα ναρκοπέδια, μπροστά από τους στρατιώτες, για να «ανοίγουν δρόμο» να περνάνε.

Για την κατάσταση στα Κατεχόμενα, στη Δυτική Όχθη, ξέραμε για τους εποικισμούς, αλλά όχι τις βαρβαρότητες που περιγράφονται στο βιβλίο του Νιρ Αβισάι Κοέν. Άρχισα κάπως να συνειδητοποιώ τι συμβαίνει στο Ισραήλ, όταν το 2018 είδα την ταινία «Foxtrot» του Ισραηλινού  σκηνοθέτη Σαμουήλ Μαόζ. Αυτό που μου έμεινε από τότε είναι πως παιδιά 18-20 χρονών κάνουν τη στρατιωτική τους θητεία σε απομονωμένο φυλάκιο πάνω σε δρόμο στη μέση του πουθενά. Δουλειά τους ήταν να ελέγχουν τους Άραβες που περνούσαν· φρουρούσε ζώνες στις οποίες οι Άραβες δεν μπορούσαν να περάσουν ελεύθερα από τη μία στην άλλη. Συνήθως περνούσαν μόνες, χωρίς καβαλάρηδες και ασυνόδευτες, καμήλες και η φρουρά σήκωνε την μπάρα να περάσουν. Αυτό ήταν το αστείο της υπόθεσης.

Το σοβαρό ήταν πως όταν εμφανιζόταν αυτοκίνητο, οι φρουροί –με προτεταμένα όπλα και χωρίς το να πλησιάζουν– το σταματούσαν, έστελναν με πομπό τα στοιχεία των επιβατών στην διοίκηση και από εκεί ερχόταν εντολή, αν θα τους αφήσουν να περάσουν. Κάποιο βράδυ, με ψιλόβροχο, πλησιάζει αυτοκίνητο με ζευγάρι μεσηλίκων Αράβων, που μας τους δείχνει η ταινία να είναι μέσα στην καλή χαρά: «με τα καλά τους» και οι δύο, καλοχτενισμένη και μακιγιαρισμένη η κυρία, με γραβάτα ο σύζυγος. Πηγαίνουν σε γάμο. Τους σταματούν, επειδή είναι σκοτάδι, δεν ξεχωρίζουν καλά τα πρόσωπα για να στείλουν στοιχεία, ζητάνε από την κυρία να βγει έξω. «Μα βρέχει» λέει αυτή, «βγείτε» διατάζει ο φρουρός – βγαίνει η κυρία και οι σταγόνες που πέφτουν αρχίζουν να της διαλύει το μακιγιάζ, να κυλάει πάνω στο πρόσωπό της το μαύρο των ματιών, να διαλύεται η πομάδα στο πρόσωπο. Και αυτή να σουρώνει το πρόσωπο έτοιμη να κλάψει. Πώς θα πήγαινε στον γάμο έτσι; Ήταν απόλυτος εξευτελισμός, πειθαναγκασμός που δεν σεβόταν ηλικία, φύλο, την οικογενειακή τελετή.

Το δράμα όμως στο οποίο επικεντρώνεται η ταινία ήταν η εκτέλεση νεαρών Αράβων, συνομήλικων των φυλάκων, που κυκλοφορούν με αυτοκίνητο –μέρα μεσημέρι– εύθυμοι, μάλλον μισομέθυσμένοι. Τους σταματούν, κάτι γίνεται μέσα και ανοίγει η πόρτα του αυτοκινήτου από όπου πέφτει τενεκεδάκι μπύρας. «Χειροβομβίδα» φωνάζει στρατιώτης που παρακολουθεί από κοντύτερα, αρχίζει να πολυβολεί το αυτοκίνητο ο πρωταγωνιστής – νεκρά και τα τέσσερα-πέντε παιδιά. Ο αξιωματικός που θα έρθει, θα τους μαλώσει αλλά ταυτόχρονα φέρνει και μπουλντόζα. Ανοίγει βαθύ λάκκο και μέσα ρίχνεται το διάτρητο αυτοκίνητο και οι νεκροί επιβάτες ώστε να εξαφανιστεί κάθε ίχνος, να μην κατηγορηθεί ο στρατός ότι σκοτώνει άδικα Άραβες – ο Νιρ Αβισάι Κοέν περιγράφει και στο βιβλίο τέτοιο γεγονός  απόκρυψης, ελαφρύτερο ευτυχώς: βασανισμό στα Κατεχόμενα ανύποπτων, αθώων, νεαρών Αράβων από την αστυνομία που δεν έπρεπε να γίνει γνωστός.

Για την κατάσταση στα Κατεχόμενα, στη Δυτική Όχθη, ξέραμε για τους εποικισμούς, αλλά όχι τις βαρβαρότητες που περιγράφονται στο βιβλίο του Νιρ Αβισάι Κοέν.

Το «Φοξτρότ» λοιπόν με ευαισθητοποίησε, άρχισα να παρακολουθώ στενότερα τα του Ισραήλ, έμπλεξα στη συνέχεια με τη μετάφραση και συγγραφή προλόγων για βιβλία της Χάνα Άρεντ η οποία είχε πολύ κακή σχέση με τους σιωνιστές και το κράτος του Ισραήλ. Χρειάστηκε να διαβάσω αρκετά και, να μην τα πολυλογώ, το συμπέρασμά μου ήταν ότι το Ισραήλ είναι μεν κατά το πολίτευμα, κοινοβουλευτική δημοκρατία, κατά την κρατική δομή όμως είναι επεκτατικό μιλιταριστικό κράτος.

Θα επανέλθω παρακάτω σε αυτό – εδώ θέλω να τονίσω πως η εξαιρετική περιγραφή του Νιρ Αβισάι Κοέν στο πρώτο κεφάλαιο για τα μαθητικά του χρόνια και την ιδεολογία, το πολιτικό ήθος που καλλιεργούσε το σχολείο, μου θύμισε τα δικά μου παιδικά χρόνια στο σχολείο. Γράφει ο Νιρ Αβισάι Κοέν ότι στο σχολείο μάθαιναν ότι:

Το μόνο που επιθυμούν οι Άραβες είναι να μας δολοφονήσουν και όχι να συνάψουν ειρήνη μαζί μας, ενώ αντίθετα, εμείς, οι Εβραίοι, τείνουμε συνεχώς χείρα ειρήνης, προσπαθώντας μόνο να  προστατέψουμε τα σύνορα της πατρίδας μας.

Στα μαθητικά μου χρόνια (1954-1966) μάθαινα ότι οι Τούρκοι ήθελαν να μας υποδουλώσουν πάλι, ενώ εμείς είμαστε ειρηνικός λαός που το μόνο που ήθελε είναι να ελευθερωθεί η Κύπρος από τη Αγγλική κατοχή και να ενωθεί με τη «μητέρα Ελλάδα» – τι σχέση είχαν οι Τούρκοι με την Κύπρο; Πάντα ελληνική δεν ήταν; Ήταν περίεργη ιδεολογία αδικημένου και ένδοξου λαού. Τόσο ένδοξου και σπουδαίου που όλοι οι υπόλοιποι τον ζηλεύουν και τον φοβούνται και συνασπίζονται μεταξύ τους για να του κάνουν κακό.

Νομίζω, τις ίδιες σκέψεις που κάναμε εμείς τότε για την Κύπρο κάνουν οι Ισραηλινοί σήμερα για τα Κατεχόμενα με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως ο συγγραφέας μας. Το καθαγιασμένο Eretz Israel πρέπει να ολοκληρωθεί –στην ακραία του εκδοχή περιλαμβάνει τον Νότιο  Λίβανο και την Ιορδανία ως την έρημο. Ως εκεί έφθαναν τα μυθικά βασίλεια των Δαβίδ, Σαουλ, Σολομώντα– είναι αλήθεια πως οι Έλληνες είμαστε μετριοπαθέστεροι: ως το 1922 διεκδικούσαμε όλη τη Θράκη και τη μισή περίπου Τουρκία και όχι την αυτοκρατορία του Μεγαλέξαντρου ως τις Ινδίες. Μετά το 1922 και ως το 1974 εθνικοί στόχοι ήσαν Βόρεια Ήπειρος και Κύπρος – προφανώς η Ελλάδα ήταν επεκτατικό ψευδό-μιλιταριστικό κράτος («ψεύδο-» με την έννοια ότι δεν είχε τις υλικές προδιαγραφές, την πολιτική και στρατιωτική ισχύ, για να είναι, ενώ το Ισραήλ τις απέκτησε). Μετά την καταστροφή του 1974 και ως το 1995 περίπου διατηρήθηκε η ελπίδα ενσωμάτωσης της Βόρειας Ηπείρου – ας θυμηθούμε τη ΜΑΒΗ. Σήμερα υπάρχουν ακόμη τέτοιοι συνειδητοί νοσταλγοί στην Άκρα Δεξιά –που δυναμώνει συνεχώς, όπως γνωρίζουμε–, πάντως παλιές ιδεολογίες που λειτούργησαν επί δεκαετίες και αιώνες υπάρχουν πάντα υπολειμματικές μέσα μας και αυτό το διακρίνουμε ακόμη στον δημόσιο λόγο, στον δημοσιογραφικό κυρίως.

Υπάρχουν και εθνογενετικές ομοιότητες μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, μεταξύ Σιωνιστών και Φιλικής Εταιρείας. Πρόκειται για οργανώσεις πολιτικών και  διανοούμενων που θέλουν να δημιουργήσουν πατρίδα, δηλαδή νέο κράτος, να αποκτήσουν πολιτική εξουσία «εκ του μηδενός» και όχι να καταλάβουν υπάρχουσα – αλλά δεν είναι η ώρα να συζητηθούν αυτά τα θεωρητικά. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το Ισραήλ απάντησε στην παλιά και στην πρόσφατη –εννοώ τη σφαγή της 7^ης Οκτωβρίου– βαρβαρότητα της Χαμάς με τον ίδιο βάρβαρο τρόπο. Η διαφορά είναι ότι το Ισραήλ, ως δημοκρατική κοινοβουλευτική χώρα –όσο παραμένει τέτοια– είναι υποχρεωμένο να σέβεται τη ζωή των πολιτών του και επομένως να υποκαταστήσει τους «μάρτυρες» με τεχνολογία. Αντί να στέλνει παιδάκια ζωσμένα με εκρηκτικά, να χτίζει χιλιόμετρα υπόγειων στοών, να ρίχνει σωλήνες ποτίσματος σαν πυραύλους «και όποιον πάρει ο χάρος», το Ισραήλ στέλνει τηλεκατευθυνόμενους πυραύλους, δρόνους, αεροπλάνα, τανκς, παγιδεύει τηλέφωνα, δολοφονεί αδιακρίτως πολεμιστές και άμαχους προκειμένου να επιτύχει τον στόχο του με το επιχείρημα ότι κινδυνεύει το Ισραήλ, πως οι εβραίοι που κατοικούν εκεί απειλούνται με νέο Ολοκαύτωμα και οι εβραίοι όλου του κόσμου κινδυνεύουν από τον «αντισημιτισμό» ανθρώπων όπως εγώ. Για τον Νιρ Αβισάι Κοέν ή τον σκηνοθέτη του «Φοξτρότ»  υπάρχει ειδικός περιφρονητικό όρος: οι εβραίοι που κατακρίνουν τον μιλιταρισμό  και τον επεκτατισμό του Ισραήλ, το απαρτχάιντ κατά των Παλαιστινίων, το γκέτο της Γάζας, όσοι δηλώνουν «αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» είναι «self-hating jews», «αυτομισούμενοι εβραίοι». Η αγάπη προς τον Νετανιάχου και τους ακροδεξιούς της κυβέρνησής του είναι η λυδία λίθος με την οποία ελέγχεται η σχέση καθενός μας με το σύνολο των εβραίων όλου του κόσμου και όλων των αιώνων...

Το κράτος του Ισραήλ μάλλον δεν θα υπήρχε αν δεν είχε γίνει το Ολοκαύτωμα, η χιτλερική γενοκτονία των εβραίων της Ευρώπης, αλλά ας μη θέλει να ταυτίσει τους εβραίους όλου του κόσμου με τις θηριωδίες των κυβερνώντων. Όπως δεν είναι οι προτεστάντες όλου του κόσμου υπεύθυνοι για τον Χίτλερ, οι ορθόδοξοι για τους τσάρους και τους σταλινικούς ή οι καθολικοί όλου του κόσμου για τον Μουσολίνι και τον Φράνκο, δεν είναι οι εβραίοι γενικώς υπεύθυνοι για το τι κάνουν οι κυβερνήσεις του Ιραήλ. Ισχύει όμως, δυστυχώς, ότι οι ακροδεξιοί και ακροαριστεροί αντισημίτες όλου του πλανήτη βρίσκουν ευκαιρία να επιτεθούν στους εβραίους της πατρίδας τους εκμεταλλευόμενοι το τι κάνει ο Νετανιάχου ή ο κάθε ακροδεξιός υπουργός του.

Πρέπει να πω, αισιοδόξησα διαβάζοντας τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου του Νιρ Αβισάι Κοέν, εκεί που ο ευαίσθητος συγγραφέας συνειδητοποιεί σταδιακά μεγαλώνοντας τι συμβαίνει στην πατρίδα του και αρχίζει να στοχάζεται πάνω στις προσωπικές πρακτικές του, στον αυτονόητο-αυθόρμητο σιωνισμό του, αρχίζει να αντιδρά στα όσα κάνουν ο στρατός και η αστυνομία στα Κατεχόμενα, αντιλαμβάνεται και αποδοκιμάζει αυτά που υφίστανται οι Άραβες, το απαρτχάιντ που έχει καθιερωθεί, την ψευδή συνείδηση που καλλιεργείται και φθάνει στο σημείο να τερματίζει στον αγώνα Ironman κρατώντας καρφιτσωμένες ισραηλινή και παλαιστινιακή σημαία – όταν διαβάζω τέλος για τις ομάδες και κινήματα που αντιστέκονται οργανωμένα στην κατάσταση, όπως η Breaking the Silence στην οποία και συμμετέχει: «αν υπάρχουν τέτοιες διαδικασίες απελευθέρωσης από εθνικιστικές ιδεολογίες και τον μιλιταρισμό, υπάρχει ελπίδα», σκέφθηκα.

Και μετά έρχεται η πικρή πολιτική πραγματικότητα, το πώς χειρίζονται αυτά τα ζητήματα ζωής και θανάτου οι επαγγελματίες πολιτικοί στο ίδιο το αριστερό φιλο-αραβικό κόμμα «Μερέτζ» όπου εντάσσεται: «κάθε βουλευτής ασχολούνταν κυρίως με την αύξηση ή τη διατήρηση της δύναμής του μέσα στο κόμμα», γράφει ο Κοέν. Το πρώτο –αν όχι το μόνο– πράγμα που απασχολεί το πολιτικό προσωπικό είναι η αναπαραγωγή του – όπως παντού, ίσως.

Βέβαια ο αποφασιστικός και τολμηρός Νιρ Αβισάι Κοέν δεν είναι αντισιωνιστής, αντιεθνικιστής, εβραίος και ισραηλινός και φιλοπαλαιστίνιος του γραφείου και των βιβλίων. Είναι άνθρωπος της δράσης: ως και στον «Μεγάλο Αδελφό» θα παίξει και θα αντιπαρατεθεί με τους πολιτικούς αντιπάλους του, αφού δεν μετέχει πια σε προεκλογικές εκστρατείες. Αν όμως είναι τέτοια η κομματική πολιτική και τέτοιοι οι πολιτικοί, ποιος θα υλοποιήσει το οποιοδήποτε πολιτικό πρόγραμμα «επίλυσης του μεσανατολικού προβλήματος» όπως περιγράφουμε εμείς από μακριά τα δράματα, τις καταστροφές, τη βία, τους θανάτους που συμβαίνουν στην ιστορική Παλαιστίνη;

Ο ήρωας Γιτζάκ Ράμπιν είχε το θάρρος να προχωρήσει στις «Συμφωνίες του Όσλο» και δολοφονήθηκε· ο Γιασέρ Αραφάτ μετά από αυτό δείλιασε, προτίμησε να βυθιστεί βαθύτερα στη διαφθορά της εξουσίας παρά να διακινδυνεύσει· οι πρωθυπουργοί του Ισραήλ και οι επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής που ακολούθησαν απλώς έπαιζαν το  blame game, κανείς δεν ήθελε να προωθήσει λύση: συνειδητοποίησα κάποια στιγμή ότι το Ισραήλ δεν έχει δηλώσει ρητά και επίσημα ποια είναι τα σύνορά του – για να μπορεί να συνεχίσει να τα μετακινεί ξεριζώνοντας τους Άραβες από τη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, τη Συρία, τον Λίβανο. Από την άλλη, κατάλαβα και τις βαθιές ρίζες των ακραίων Παλαιστίνιων που αρνούνται κάθε συμβιβασμό: ο σημαντικότερος Παλαιστίνιος από τους αντιτιθέμενους στον Γιασέρ Αραφάτ και στις συμφωνίες του Όσλο Fayçal al-Husseini, ήταν αρχηγός μίας από τις ισχυρότερες ιστορικές παλαιστινιακές οικογένειες, ας πούμε σαν τους Μαυρομιχαλαίους ή τους Κολοκοτρωναίους σε μας. Ήταν ανιψιός και διάδοχος στην ηγεσία της  οικογένειας του περίφημου Amin al-Husseini, του προπολεμικού μεγάλου μουφτή της Ιερουσαλήμ που κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε καταφύγει στη ναζιστική Γερμανία  και είχε συμμαχήσει με τον Χίτλερ και τους ναζί γιατί ήλπιζε πως το Ολοκαύτωμα διέλυε το σχέδιο του σιωνιστικού εποικισμού στη Παλαιστίνη.

Παραθέτει ιδέες ο Κοέν στον βιβλίο του για το πώς μπορεί να τερματιστεί ειρηνικά και δίκαια η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων στο τελικό κεφάλαιο του βιβλίου του, γραμμένες όμως πριν τη δολοφονική επίθεση της 7^ης Οκτωβρίου. Προσωπικά, είμαι πολύ απαισιόδοξος: είναι σαφές ότι η πολιτική ηγεσία του Ισραήλ θέλει να ενσωματώσει τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα, το Γκολάν και τον Νότιο Λίβανο, ίσως και πιο πέρα – βεβαίως χωρίς τους κατοίκους τους και για θεολογικούς-θεωρητικούς λόγους και για πρακτικούς εξουσιαστικούς: στον χώρο της ιστορικής Παλαιστίνης –«από το ποτάμι ως τη θάλασσα» δηλαδή– αυτή τη στιγμή είναι περίπου μισοί μισοί-εβραίοι και μουσουλμάνοι. Αν λοιπόν οι Παλαιστίνιοι ενσωματωθούν διά της βίας και το Ισραήλ παραμείνει χώρα δημοκρατική-κοινοβουλευτική, οι ισραηλινοί πολιτικοί θα χάσουν το μονοπώλιο της εξουσίας που έχουν σήμερα. Για τούτο θέλουν να εξασφαλίσουν «εθνοκαθαρμένη» κυριαρχία.

Φοβάμαι πως η καλύτερη εκδοχή είναι να συνεχιστεί το δράμα: να επανέλθουμε, ας πούμε, στην προ της 7^ης Οκτωβρίου κατάσταση

Οι απειλούμενοι Παλαιστίνιοι γείτονες δεν το θέλουν φυσικά αυτό: πέραν όλων των άλλων, ξέρουν πως θα είναι δεύτερης ή τρίτης τάξεως πολίτες, όπως οι νυν Άραβες πολίτες  του Ισραήλ. Οι ηγεσίες των Παλαιστινίων θέλουν βεβαίως να έχουν δικό τους κράτος –όπως συμβαίνει με Ελληνοκύπριους-Τουρκοκύπριους– και, αν γίνεται, να διώξουν αυτοί τους εβραίους από την Παλαιστίνη. Η υποχρεωτική συμβίωση μέσω διεθνούς παρέμβασης δύσκολα θα επιβληθεί με τη βία, όπως δείχνουν τα προβλήματα που υπάρχουν ακόμη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στο Κόσοβο, 30 χρόνια μετά τους τελευταίους Βαλκανικούς Πολέμους. Από την άλλη, δεν είναι δυνατόν ανθρωπιστικά και με βάση το διεθνές δίκαιο, δεν μπορεί να γίνει ανεκτό, είναι αδιανόητο να ρίξουν στη θάλασσα κάποιος, κάποιοι τους άλλους – όπως φυσικά είναι αδιανόητο να γίνει κάτι αντίστοιχο στην Κύπρο. Αλλά ας μην ξεχνάμε την επίσημε ανταλλαγή πληθυσμών χριστιανών-μουσουλμάνων Ελλάδας-Τουρκίας, η πρώτη στη νεώτερη παγκόσμια ιστορία, νομίζω. Ήδη Τραμπ-Νετανιάχου συμφωνούν να «μετακομίσουν κάπου δίπλα» οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, απλό ζήτημα real estate είναι. 

Φοβάμαι πως η καλύτερη εκδοχή είναι να συνεχιστεί το δράμα: να επανέλθουμε, ας πούμε, στην προ της 7^ης Οκτωβρίου κατάσταση. Το Ισραήλ, σε ακόμη ισχυρότερη θέση, θα συνεχίσει την ίδια πολιτική απέναντι στους Παλαιστίνιους και αυτοί θα ετοιμάζονται βουβά για την επόμενη σφαγή σε 10-20 χρόνια – και τα αντίποινα που θα ακολουθήσουν. Εκτός και αν στο μεταξύ «οι Νιρ Αβισάι Κοέν» του Ισραήλ, οι Ισραηλινοί που αγαπούν την πατρίδα τους τόσο πολύ ώστε να καταλαβαίνουν ότι πρέπει να συμβιώσουν με του Παλαιστίνιους,  καταφέρουν να αναλάβουν δημοκρατικά την εξουσία και να το αλλάξουν «από μέσα». Μακάρι.

Αλλιώς, υπάρχουν μόνο χειρότερα ενδεχόμενα: για παράδειγμα, οι δύο δυνάμεις που τείνουν να γειτονέψουν –Ισραήλ και Τουρκία– να συμφωνήσουν να συμβιώσουν προσωρινά ώσπου να εξοντώσουν αμοιβαία τους εχθρούς τους, Κούρδους και Παλαιστίνιους. Ή να συγκρουστούν μία πυρηνική δύναμη (το Ισραήλ) και μία ισχυρή πολλαπλάσιου μεγέθους επίσης μιλιταριστική-επεκτατική χώρα (η Τουρκία). Ακόμη, η επίλεκτη ταξιαρχία στην οποία έκανε τη στρατιωτική θητεία του ο Νιρ Αβισάι Κοέν ονομάζεται «Γκολάνι», του κατακτημένου Γκολάν δηλαδή – «Γκολάνι» όμως είναι και το πολεμικό όνομα του νυν προέδρου της Συρίας. Μπορούν να συμβιβαστούν αυτά τα δύο;

Υπάρχει ακόμη το Ιράν, οι αραβικές χώρες με διαφορετικά συμφέροντα – και η αμερικανική αυτοκρατορία του Ντόναλντ Τραμπ που υποτάσσει τα πάντα στην στρατηγική της στη σύγκρουση της με την Κίνα ενώ η Ρωσία επιχειρεί ξανά να ηγεμονεύσει στην Ευρώπη. Όλα αυτά, τίποτα καλό δεν προμηνύουν.

Διαβάστε εδώ την εισήγηση του Δημήτρη Κωνσταντινίδη.