Βιβλία για τις γιορτινές μέρες

Βάσια Τζανακάρη: Γεννιέται ο Κόσμος (Εκδόσεις Καστανιώτη). Είναι ο έρωτας, φίλε. Τόσο ζωντανός, τόσο τρυφερός, τόσο όμορφος, που είναι έτοιμος να σε ζεστάνει καθώς απλώνεσαι με μια κούπα καφέ στον καναπέ σου. Η Βάσια Τζανακάρη -ή έστω η αφηγήτρια του καινούργιου βιβλίου της-  είναι τυχερός άνθρωπος: “… κι εσύ μπήκες σ’ ένα ουζερί στην Ευελπίδων, γύρισα και σε είδα”. Και λίγο πιο μετά: “Έρχεσαι από έναν άγνωστο τόπο, έναν τόπο όπου τις νύχτες οι άντρες στρίβουν απότομα το τιμόνι για να μην πατήσουν κανένα σκαντζόχοιρο που βγήκε στην άσφαλτο, όπου κόβουν φρούτα λεπτές λεπτές φέτες και τα ταΐζουν απαλά στα στόματα των γυναικών, ανοίγουν μυθιστορήματα σε τυχαίες σελίδες για να διαβάσουν στους άυπνους και μαζεύουν ζέστη από τους κορμούς των δέντρων για όσους κρυώνουν”. Δεν συναντάει κανείς εύκολα ανθρώπους με τέτοια… καταγωγή. Διάβασα απνευστί αυτό το υπέροχο ερωτικό αφήγημα, επέστρεψα πολλές φορές στο θαυμάσιο εξώφυλλου του Στέφανου Ρόκου και ζήλεψα. Όχι επειδή δεν έχω ζήσει έναν τέτοιο έρωτα -έχω ζήσει και ζω- αλλά που δεν σκέφτηκα πρώτος να γράψω στην “ημιτελή λίστα ζήλιας” την καταληκτική φράση: “και, εκτός συναγωνισμού, το ποτήρι με το ουίσκι σου”.

Γεωργία Βεληβασάκη: Αυτή Το Άτομο Μηδέν (Σμίλη). Τη γνώρισα ως μουσικό πρώτα, την εποχή που είχε ηχογραφήσει έναν δίσκο για την Eros Music και η αγαπημένη μου δουλειά της είναι αυτή με τον Luis Borda, που κυκλοφόρησε το 2015 και σε ταξιδεύει στο Buenos Aires. Ταξίδι είναι κι αυτή εδώ η ποιητική συλλογή της. Ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνει είναι να σε ταξιδέψει στο δωμάτιο της δημιουργού της: “Το δωμάτιό μου είναι ένα κουτί / μαγικών διαστάσεων / με κρύπτες, φωλιές χελιδονιών / φυλαχτά από τον άγιο τάφο και άλλα ασπόνδυλα. Στο δεξί ράφι, η παιδική μου ηλικία / με όλα της τα μέλη…”. Ξαναδιαβάζεις μέχρι να ακούσεις την ηχώ μέσα σου: “Πάνω στο σώμα της ο κόσμος / κοντανασαίνει / αφότου επωάστηκαν / cephalotus, τελχίνες και αανθρωπάρια. [Κανένας γλιτωμός δεν περιγράφεται εδώ / μόνο εικονίσματα Αγίων / μοσχολίβανο καρβουνάκια / μιας ζωής πολέμου]”. Προχωράς αργά. Με προσοχή. Αυτά τα ποιήματα θα σε κρατήσουν ξύπνιο μέχρι τα Φώτα.

Γιάννης Παλαβός: Το Παιδί (Ίκαρος). Για τον Γιάννη Παλαβό έχω ξαναγράψει την εποχή που επανεκδόθηκε το βιβλίο διηγημάτων με τον οποίο τον γνώρισα, το “Αστείο”. Τον θεωρώ έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες διηγηματογράφους και με συγκινεί ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τη γραφή: γράφει λίγο, γράφει αργά, μοιάζει να σκάβει βαθιά για να εξορύξει ένα διήγημα, μια παράγραφο, μια φράση, μια λέξη. Σκληρός στην επιφάνεια, υπόγεια όμως τρυφερός, με μια λιτότητα που συναντάει κανείς μόνο στην ποίηση. Εικόνες από την πατρίδα του, το Βελβεντό της Κοζάνης, εικόνα από μια Ελλάδα που δεν έχει ξεχάσει για καλή της τύχη το δέντρο, το ποτάμι, το σπουργίτι, την αλεπού, το κεράσι.

Χαρά Δημητράκου: Συμβαίνουν Αυτά (Ενύπνιο). Διηγήματα, όμορφα διηγήματα. Άλλα σε κόσμους πραγματικούς, άλλα σε φανταστικούς κόσμους. Άκου τώρα: “Ένα μεγάλο κομμάτι γαλάζιου ουρανού έλειπε σαν ένα τεράστιο κουτάλι να έσπασε το τσόφλι του θόλου πάνω από το κεφάλι τους. Μέσα από την τρύπα, το απόλυτο μαύρο”. Και πάνε όλοι: τι δήμαρχος, τι δικαστής, τι εκδότης, όλοι. Μα πιο πολύ σ’ αυτό το πρώτο βιβλίο διηγημάτων της Χαράς Δημητράκου, αγαπώ τα αινιγματικά μέρη: “Το νερό της βρύσης πίνεται;”, ρωτάει ο ένας, ο “εγώ”, ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής”. Και ο άλλος, ¨Αφήνει την πετσέτα στο τραπέζι, στηρίζεται πάνω του και με τα δυο του χέρια, σηκώνει το κεφάλι και με κοιτάζει στα μάτια. “Κάποιοι το πίνουν”, λέει”. Για να επαναληφθεί η ίδια αυτή στιχομυθία σε λίγο με άλλα πρόσωπα. Για να μην κλείσει ο κύκλος ποτέ.

Δήμητρα Λουκά: Η Περσεφόνη στο Στόμα του Λύκου (Κίχλη). Ο μύθος που αφορά την Περσεφόνη είναι ένας μύθος πολύ συγκινητικός και την ίδια στιγμή πολύ πλούσιος. Η Δήμητρα Λουκά μετά από δύο βιβλία με διηγήματα που έχει εκδώσει στην Κίχλη, έρχεται να εμπλουτίσει αυτόν τον μύθο με 30 ευφάνταστους τρόπους, οδηγώντας τον αναγνώστη της σε τόπους όπου τον περιμένουν εκπλήξεις και θαύματα. Η “Περσεφόνη Στο Στόμα του Λύκου” είναι ένα παιγνιώδες βιβλίο που δείχνει από τη μια πλευρά πόσο βαθύς είναι ο πρωτότυπος μύθος και από την άλλη πόσο αποτελεσματικά μπορεί αυτός να λειτουργήσει στη σημερινή αναγνωστική και κοινωνική πραγματικότητα, αν πέσει στα χέρια ενός ανθρώπου σε δημιουργικό οίστρο, σε άνθρωπο με γλωσσική επάρκεια.

Αταλάντη Ευριπίδου: Εκείνοι που δεν Έφυγαν (Πόλις). Κι αν η Λουκά στο τρίτο της βιβλίο και με σπουδές φιλολογίας, μεταπλάθει έναν μύθο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και χρησιμοποιεί τη γλώσσα με μεγάλη μαεστρία, παρόμοιες αρετές συναντάει ο αναγνώστης και στο βιβλίο της Αταλάντης Ευριπίδου, που μάλιστα είναι το πρώτο της. Λαϊκά παραμύθια όπως ο “Σιμιγδαλένιος”, η “Τρισεύγενη” και ιδίως το αγαπημένο μου -που μάλιστα έρχεται από την πατρίδα μου τη Νάξο- τα “Γυάλινα Βουνά, οι Κοκκαλένιοι Κάμποι” μεταμορφώνονται και παίρνουν μια νέα πολύ ενδιαφέρουσα και συχνά αρκετά πιο σκοτεινή διάσταση. Εκείνο που με εντυπωσίασε από την πρώτη στιγμή στην Ευριπίδου είναι η γλώσσα. Αναρωτιέμαι πώς έχει μάθει να χειρίζεται ιδιώματα που έχουν πάψει να μιλιούνται εδώ και πολλά χρόνια με τόσο μεγάλη ευκολία και χωρίς να υποκύπτει σε κλισέ, κλισέ που συχνά συναντάμε στα παραμύθια. Ομολογώ ότι έχω μιαν αδυναμία στις σκοτεινές οπτικές και σύντομα θα επανέλθω στο βιβλίο αυτό.

Γιάννης Αλεξίου: Το Ποδόσφαιρο που Αγαπήσαμε (Όγδοο). Τον Γιάννη Αλεξίου τον γνώρισα από την ενασχόλησή του με τη μουσική και όχι από την ενασχόλησή του με το ποδόσφαιρο. Διαβάζοντας όμως με προσοχή το βιβλίο αυτό, διαπίστωσα ότι και τη σχέση του με το ποδόσφαιρο τη διέπει το ίδιο ακριβώς πάθος που διέπει και τη σχέση του με τη μουσική. Όσο αγάπησε τον Έλβις, τόσο αγάπησε και τον Πανιώνιο, την ομάδα της γειτονιάς που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Ζώντας εδώ και λίγο καιρό τον μισό μου χρόνο στη Νέα Σμύρνη, βρήκα τον τρόπο ν’ αγαπήσω κι εγώ τον Πανιώνιο, ειδικά έτσι όπως ακούω συχνά τις φωνές των Πανθήρων την ώρα που γίνεται κάποιος αγώνας. Τριακόσιες σελίδες γεμάτες μνήμες και βαθιά αγάπη για το πιο απλό παιχνίδι που υπήρξε ποτέ, μια σειρά από κείμενα για τον Μπεκενμπάουερ, τον Σαραβάκο, τον Μαυρίκη, τον Γραββάνη, τον Δομάζο, τον Ρότσα, τον Μαύρο, ακόμη και για τα χαρτάκια που μαζεύαμε μανιωδώς και που μερικοί τα κρατάμε ακόμα. Με προλόγους από τον Χρήστο Σωτηρακόπουλο και τον Θωμά Μαύρο, αυτό είναι ένα βιβλίο που θα σε φέρει κοντά στην πιο αγνά ποδοσφαιρική πλευρά του εαυτού σου.