Πώς να κάνεις το παιδί σου να αγαπήσει τα βιβλία

Eίναι σημαντικό να διαβάζουμε βιβλία στα παιδιά μας; Σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες, με πιο πρόσφατη αυτή της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, η ανάγνωση μαζί με τα παιδιά μπορεί να ενισχύσει όχι απλώς τις δεξιότητές τους αλλά και τη σχέση μας μαζί τους, σε αυτή την ευαίσθητη περίοδο της ανάπτυξής τους. Άποψη που συμμερίζονται παιδίατροι, παιδοψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί. Ο Μάριος Μάζαρης, εκπαιδευτικός και συγγραφέας 9 βιβλίων για παιδιά και ενήλικες, εξηγεί κάποια από τα οφέλη της ανάγνωσης βιβλίων μαζί με τα παιδιά, αλλά και τρόπους που μπορούμε να τα κάνουμε να αγαπήσουν το διάβασμα.

― Πώς το παιδικό βιβλίο μπορεί να επηρεάσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών; Kατά πόσο τα βοηθά να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους;
Παλιά, όταν αναφερόμασταν στο παιδικό βιβλίο, μιλούσαμε για έναν κόσμο που ανοίγεται, έναν κόσμο που δεν είχαμε τόσο εύκολη πρόσβαση. Ιστορίες μαγικές, θέματα εύκολα ή πιο απαιτητικά, πληροφορίες για χώρες κι ανθρώπους και συμπεριφορές, ένα σύμπαν που η τεχνολογία τότε δεν μπορούσε να φέρει κοντά μας. Τώρα που η τεχνολογία έχει την πρωτοκαθεδρία, το βιβλίο έρχεται να ερμηνεύσει τη ζωή ή να την υπογραμμίσει. Αυτό που νιώθεις, υπάρχει κι αλλού εκεί έξω. Αυτό που σκέφτεσαι, για το οποίο μιλάς και αγαπάς, έχει λέξεις και το ζουν κι άλλοι κάπου, κάπως. Δεν έχει σημασία αν πατάει στον ρεαλισμό ή στη μαγεία, υπάρχει σε παράλληλα σύμπαντα και πάμε να το εξερευνήσουμε μαζί. Κι αυτό από μόνο του είναι σημαντικό, να νιώθεις ότι δεν είσαι μόνος σου στον κόσμο, ότι κάποιος άλλος έχει ζήσει ή νιώσει αυτό που κι εσύ αισθάνεσαι, κι έλα να δούμε πώς το διαχειρίστηκε. Δες έναν τρόπο να ζεις, μια αντιμετώπιση που έχει χιούμορ, φαντασία ή τόση πραγματικότητα. Πάρε, σκέψου, κυρίως νιώσε ότι κάτι μέσα σου γαργαλιέται να ζήσει κι αυτό, να γελάσει, να βάλει χρώμα και να βγει απ’ τις σελίδες του.

― Ποιους φόβους κουβαλάνε τα παιδιά σήμερα; Tι έχουν ανάγκη;
Έχουν ανάγκη τον χρόνο των ενηλίκων, κυρίως. Το μαζί, που θα βάλει τα κινητά στην άκρη, τις υποχρεώσεις, και θα χτίσει αναμνήσεις. Όχι για άπειρες δραστηριότητες, αλλά για απλά, καθημερινά πράγματα – ένα βιβλίο που διαβάζουμε παρέα, ένα παζλ, έναν καναπέ που βουλιάζουμε και συζητάμε, έναν περίπατο. Είναι δυσεύρετο πια το μαζί γονέων και παιδιών, συνήθως τους βάζουμε σκοπό, μαζί θα σε πάμε σχολείο, μαζί φροντιστήριο, άθλημα και πάρτι. Σπάνια για να περάσουμε χρόνο μαζί. Το ίδιο μαζί είναι που δημιουργεί τον φόβο μη μείνει έξω από τις συνήθειες των συνομηλίκων του, «εγώ γιατί να μην πηγαίνω ποδόσφαιρο ή χορό», «εγώ γιατί να μην έχω τάμπλετ ή παιχνίδια πολλά», «τι θα μείνει να μοιραστώ σε κουβέντες με τους φίλους μου, αφού δεν με έχουν βοηθήσει να μάθω να μοιράζομαι σκέψεις και συναισθήματα και λέξεις». Θέλει πολλή δουλειά ένα παιδί και ένας άνθρωπος ώστε να μη φοβάται να μένει μόνος του και να αγαπήσει τις στιγμές με το δικό του μαζί.

― Ποια είναι τα οφέλη της ανάγνωσης βιβλίων ενός ενήλικα μαζί με τα παιδιά;
Ένα παιδικό βιβλίο συνήθως αναγράφει έναν αριθμό, ένα 3+, ένα 4+, ένα 6, ένα 7, κι εμείς νομίζουμε ότι αναφέρεται μόνο σε ποια ηλικία πρέπει να είναι ένα παιδί για να έρθει σε επαφή με μια ιστορία. Αυτό το + όμως είναι πολλά παραπάνω, είναι το «και», το «μαζί», είναι η συμβουλή του «διαβάστε το κι οι δυο παρέα», γονέας και παιδί, γιατί θα δώσει αφορμές για συζήτηση, για αγκαλιά, για ανίχνευση συναισθημάτων, για φαντασία, ακόμα και για διάλειμμα στη ζωή του ενήλικα και ταξίδι σε έναν κόσμο που το χαμόγελο δεν κοστίζει, είναι δωρεάν, η αγκαλιά είναι δωρεάν, όπως και οι λέξεις κι οι εικόνες και τα μηνύματα. Διαβάζοντας μαζί με το παιδί μια ιστορία, έχεις τη δυνατότητα να του αφηγηθείς και τη δική σου ή να αναλογιστείς πόσο παιδί αντέχεις να είσαι, να θυμάσαι ή να γίνεις.

― Πώς μπορεί ένα γονιός και ένας εκπαιδευτικός να φέρουν ένα παιδί κοντά στο βιβλίο στην εποχή του τάμπλετ και του Τικ Τοκ;
Καταρχάς αφήνοντας το δικό του κινητό και τάμπλετ στην άκρη. Οτιδήποτε μάθαμε στη ζωή δεν το μάθαμε επειδή μας είπαν να το κάνουμε, αλλά επειδή είδαμε άλλους, τους θαυμάσαμε ή ήταν ισχυρά πρότυπα για μας και τους μιμηθήκαμε. Το πρώτο, λοιπόν, που μπορεί να σκεφτεί ένας ενήλικας είναι αν αξίζει να διαβάζει κάποιος άνθρωπος ένα βιβλίο, αν χωράει στην καθημερινότητά του κι αν η καθημερινότητά του είναι αυτή που θα αποτελέσει πρότυπο για να μιμηθεί ένα παιδί, και συγκεκριμένα το παιδί του. Επιπρόσθετα, θα αφήσει το παιδί να επιλέξει εκείνο τα βιβλία που θέλει, χωρίς να κρίνει αν είναι σοβαρά, αστεία ή λιγότερο διδακτικά απ’ ό,τι θα ήθελε, αν έχουν ή δεν έχουν νόημα. Απλώς θα τα σεβαστεί επειδή είναι επιλογές του παιδιού, που έχει το δικαίωμα να διαμορφώσει ένα κριτήριο βήμα βήμα και χωρίς παρεμβολές από άλλους. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να διαμορφώσει τη μαγεία της ανάγνωσης: τις ζεστές γωνιές του σπιτιού, την ασφάλεια, τον χρόνο που θα θελήσουν γονείς και παιδιά να πιάσουν ένα βιβλίο και να χωθούν στις σελίδες του. Χωρίς πίεση, άγχος ή στόχο. Αν το βιβλίο δεν είναι παιχνίδι, δεν θα είναι καταφύγιο.