Βιβλιοτεχνείο: Ένα δημιουργικό εργαστήρι στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας

Στο «Βιβλιοτεχνείο», οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τη μαγεία της συγγραφής βιωματικών ιστοριών, αλλά και να γνωρίσουν το έργο σημαντικών συγγραφέων της λογοτεχνίας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ποικιλία ασκήσεων δημιουργικής γραφής, οι οποίες θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν το προσωπικό τους ύφος, να εστιάσουν στα θέματα που τους απασχολούν και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία για την καταγραφή των δικών τους λογοτεχνικών δημιουργιών.

Για το τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα του «Βιβλιοτεχνείου», για την ανταπόκριση των συμμετεχόντων στο εργαστήριο, αλλά και για την αξία της δημιουργικής γραφής μιλά στην Athens Voice η υπεύθυνη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαΐδας και Συντονίστρια του «Βιβλιοτεχνειου» κ. Σοφία Καλμανίδου.

— Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα του Βιβλιοτεχνείου;

Το «Βιβλιοτεχνείο» είναι ένα καινοτόμο εργαστήριο δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες. Πρόκειται για μια συνεργασία μεταξύ της Βιβλιοθήκης μας, της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου και του Κέντρου Πληροφόρησης, ενταγμένη στο πλαίσιο του εξειδικευμένου πρωτοκόλλου συνεργασίας του Δήμου Εορδαίας με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

Στο πλαίσιο του «Βιβλιοτεχνείου», οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τη μαγεία της δημιουργικής γραφής μέσα από βιωματικές ιστορίες και να γνωρίσουν έργα σημαντικών συγγραφέων από τη Δυτική Μακεδονία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διάφορες ασκήσεις δημιουργικής γραφής, οι οποίες βοηθούν τους συμμετέχοντες να αναπτύξουν το προσωπικό τους ύφος, να εστιάσουν σε θέματα που τους απασχολούν, και να αποκτήσουν τα κατάλληλα εργαλεία για να καταγράψουν τις δικές τους λογοτεχνικές δημιουργίες.

— Τι ακριβώς είναι η δημιουργική ανάγνωση;

Η δημιουργική ανάγνωση, όπως εύστοχα την περιγράφει ο Σπύρος Κιοσσές, αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία που συνδυάζει την αισθητική απόλαυση, την ψυχική και νοητική δραστηριότητα και, ταυτόχρονα, αποτελεί πεδίο φιλοσοφικών αντιπαραθέσεων και θεωρητικών συζητήσεων. Είναι ένα σημαντικό στοιχείο της ανθρώπινης συνείδησης και της πολιτισμικής κληρονομιάς. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή ανάγνωση, η δημιουργική ανάγνωση περιλαμβάνει ένα επιπλέον επίπεδο πέρα από την κατανόηση και την εμπειρία του κειμένου. Εμπεριέχει την απόλαυση, τη συναισθηματική και νοητική βύθιση στην αναγνωστική πράξη.

Ο Προυστ αποκαλεί αυτή την εμπειρία «θεϊκή απόλαυση», που προέρχεται από την πλήρη αφοσίωση στο βιβλίο, και η οποία επιτρέπει στον αναγνώστη να συνδεθεί με το έργο σε βαθύτερο επίπεδο, να το αντιληφθεί ως μια ζωντανή ψυχή με εκθετική δύναμη. Είναι η συνάντηση του αναγνώστη με την ψυχή του συγγραφέα, αλλά και με όλους εκείνους που συνέβαλαν στην δημιουργία του έργου, ακόμα και με όσους ονειρεύτηκαν και σχεδίασαν το βιβλίο πριν από αυτόν.

Αυτή η μορφή ανάγνωσης δεν περιορίζεται απλώς στην κατανόηση ή την εξαγωγή νοημάτων, αλλά προάγει τη δημιουργική έκφραση του αναγνώστη και ενισχύει τη συλλογική διάσταση της ανάγνωσης, καθώς οδηγεί στη δημιουργία αναγνωστικών κοινοτήτων που αλληλεπιδρούν με το κείμενο και αναπτύσσουν κοινές εμπειρίες και συναισθήματα γύρω από αυτό.

— Ποια η ανταπόκριση των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα;

Η συμμετοχή του κοινού στο εργαστήριο «Βιβλιοτεχνείο» είναι ενεργή και πολυδιάστατη, καθώς το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί ώστε να ενθαρρύνει τη δημιουργική έκφραση και την αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων με το υλικό της λογοτεχνίας και της συγγραφής. Συνολικά, το κοινό του εργαστηρίου έχει ενεργό ρόλο στη δημιουργία και ανταλλαγή ιδεών, στην ανάπτυξη προσωπικών και συλλογικών δημιουργικών διαδικασιών, ενώ παράλληλα ενισχύεται η προσωπική τους σύνδεση με την τέχνη της γραφής και της ανάγνωσης.

— Η δημιουργική γραφή μπορεί να ξεδιπλώσει το ταλέντο ενός εν δυνάμει μελλοντικού συγγραφέα;

Η δημιουργική γραφή αναμφίβολα μπορεί να βοηθήσει στο ξεδίπλωμα του ταλέντου ενός εν δυνάμει μελλοντικού συγγραφέα. Μέσα από την εξάσκηση, τις ασκήσεις και τις καθοδηγούμενες δραστηριότητες, η δημιουργική γραφή επιτρέπει στον εκκολαπτόμενο συγγραφέα να εξερευνήσει και να αναπτύξει τις μοναδικές του ικανότητες και το προσωπικό του ύφος. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο του εργαστηρίου μας. Στο «Βιβλιοτεχνείο», η δημιουργική ανάγνωση και η δημιουργική γραφή λειτουργούν παράλληλα και αλληλοσυμπληρώνονται. Γεφυρώνονται δημιουργικά, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα να υπάρχει συνέχεια μεταξύ ανάγνωσης και γραφής. Συγκεκριμένα, η ανάγνωση ενός κειμένου μπορεί να αποτελέσει αφορμή για γραφή, ενώ η γραφή ενθαρρύνει περαιτέρω ανάγνωση, όχι μόνο των κειμένων που παράγουν τα μέλη της ομάδας, αλλά και άλλων λογοτεχνικών έργων.

Όπως το έθεσε ο Μίμης Σουλιώτης, η επιτυχία της διδασκαλίας της δημιουργικής γραφής κρίνεται από το αν και κατά πόσο μπορεί να διαμορφώσει περισσότερους και επαρκέστερους αναγνώστες της λογοτεχνίας. Έτσι, στο «Βιβλιοτεχνείο», η δημιουργική γραφή δεν περιορίζεται στην ανάπτυξη του συγγραφικού ταλέντου, αλλά ενισχύει και την ανάγνωση, δημιουργώντας μια αμφίδρομη σχέση που διευρύνει την κατανόηση και την απόλαυση της λογοτεχνίας.

— Το πρόγραμμα της δημιουργικής γραφής, επιτρέπει στους συμμετέχοντες να αναπτύξουν το προσωπικό τους ύφος και να εστιάσουν στα θέματα που τους απασχολούν. Πόσο δύσκολο τελικά είναι το συγκεκριμένο πεδίο, της ανάπτυξης του προσωπικού ύφους;

Η ανάπτυξη του προσωπικού ύφους στη δημιουργική γραφή είναι πράγματι ένα απαιτητικό, αλλά και ιδιαίτερα ενθαρρυντικό πεδίο για τους συμμετέχοντες. Όπως αναφέραμε προηγουμένως, το εργαστήριο δημιουργικής γραφής στο «Βιβλιοτεχνείο» δεν έχει ως πρωταρχικό στόχο μόνο την εξάσκηση στις τεχνικές συγγραφής, αλλά και την ενθάρρυνση της προσωπικής έκφρασης. Το προσωπικό ύφος ενός συγγραφέα διαμορφώνεται μέσα από την πρακτική, τον πειραματισμό και την αλληλεπίδραση με το έργο άλλων, καθώς και με τις επιρροές από τη λογοτεχνία και τις προσωπικές του εμπειρίες.

Η ανάπτυξη του προσωπικού ύφους είναι ιδιαίτερα δύσκολη γιατί απαιτεί μια εσωτερική διαδικασία αυτογνωσίας και συνεχιζόμενης αναθεώρησης του τρόπου με τον οποίο ο συγγραφέας εκφράζεται. Πρέπει ο ίδιος να βρει την δική του «φωνή», τον τρόπο που εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με μοναδικό τρόπο. Αυτό περιλαμβάνει την επιλογή των λέξεων, την ανάπτυξη του ρυθμού, της δομής και του τόνου της γραφής του. Ωστόσο, παρά την πρόκληση που συνιστά, η ανάπτυξη του προσωπικού ύφους είναι εφικτή και ουσιαστικά αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς στόχους της δημιουργικής γραφής. 

Στο εργαστήριό μας, μέσω των ασκήσεων και των δραστηριοτήτων που προτείνουμε, ενθαρρύνουμε τους συμμετέχοντες να πειραματιστούν με διαφορετικά στυλ και να ανακαλύψουν τα θέματα που τους απασχολούν, επιτρέποντάς τους να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να εξελίξουν το προσωπικό τους ύφος.

Αυτή η διαδικασία είναι βαθιά προσωπική και εξελικτική, και καθώς οι συμμετέχοντες γράφουν και ξαναγράφουν, θα καταλάβουν σταδιακά ποιο είναι το ύφος που τους εκφράζει και ποια στοιχεία τους διαφοροποιούν από άλλους συγγραφείς. Αυτός ο συνδυασμός αυτοαντίληψης και πειραματισμού καθιστά τη δημιουργική γραφή μια από τις πιο δυναμικές και ουσιαστικές διαδικασίες ανάπτυξης για κάθε εν δυνάμει συγγραφέα.

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας ιδρύθηκε το 1988 και λειτουργεί στο ανακαινισμένο κτίριο του παλιού Δημαρχείου της πόλης. Κεντρικοί στόχοι της είναι μεταξύ άλλων η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση και την ψυχαγωγία, η άμεση ανάκτηση πληροφοριών, η δημιουργία περιβάλλοντος στήριξης για την εξοικείωση με τη νέα τεχνολογία, η συγκέντρωση και διαφύλαξη της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, η δημιουργία αναγνωστικού κοινού στην παιδική ηλικία, η ενθάρρυνση της ανάπτυξης της δημιουργικότητας και της φαντασίας των παιδιών και των νέων καθώς και η υποστήριξη της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Τα τμήματα τα οποία λειτουργούν είναι: Πληροφοριακό, Παιδικό, Λαϊκό τμήμα, Αναγνωστήριο και Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής Στο διάστημα λειτουργίας της, η συλλογή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης αναπτύχθηκε στους 17.000 τίτλους.