Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Κρίστοφερ Τόλκιν, γιος του Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν, συγγραφέα των Χόμπιτ και Άρχοντας των Δαχτυλιδιών - Η συμβολή του στο έργο του πατέρα του
Ο Κρίστοφερ Τόλκιν, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα το 1924 στο Λιντς, επιμελήθηκε και δημοσίευσε ένα τεράστιο σώμα κειμένων που άφησε ο πατέρας του, Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν, επεκτείνοντας το σύμπαν της Μέσης Γης που δημιουργήθηκε στο «Χόμπιτ» και στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και παρέχοντας στο αναγνωστικό κοινό ένα απαράμιλλο πορτρέτο της ζωής του διάσημου συγγραφέα.
Ο Κρίστοφερ Τόλκιν έγινε εκτελεστής λογοτεχνικών έργων μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1973, αναλαμβάνοντας 70 κιβώτια με έγγραφα, τα οποία περιείχαν από διαλέξεις στην Οξφόρδη μέχρι λεξικά των Elvish, της επινοημένης γλώσσας των ξωτικών που φιγουράρει στο έργο του Τόλκιν.
Διαδοχικά προσχέδια, ως επί το πλείστον ημιτελή, είχαν μείνει σε αταξία. Ο Κρίστοφερ Τόλκιν ξεκίνησε μια επιστημονική έκδοση με παραλλαγές και σημειώσεις, αλλά στη συνέχεια αποφάσισε να δημοσιεύσει μια ενιαία αφήγηση χωρίς σχόλια, εξαλείφοντας τις όποιες ασυμφωνίες με το «Χόμπιτ» και τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών».
Είχε τη βοήθεια του Γκάι Γκάβριελ Κέι, ενός νεαρού Καναδού που πλέον είναι και ο ίδιος συγγραφέας μυθιστορημάτων φαντασίας. Αν και περιείχε «μεγάλο μέρος της προσωπικής μου λογοτεχνικής κρίσης», όπως δήλωνε ο Κρίστοφερ, οι εκδοτικές παρεμβάσεις ήταν ελάχιστες, περιοριζόμενες σε συνδέσμους που συμπλήρωναν κενά στις πηγές.
Ωστόσο, η λύπη του για την έκταση των εκδοτικών παρεμβάσεων εξώθησε τον Κρίστοφερ Τόλκιν να κυκλοφορήσει περισσότερα βιβλία, που περιγράφουν λεπτομερώς την ανάπτυξη των ιστοριών από τον πατέρα του, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη μελέτη λογοτεχνικής δημιουργικότητας.
Κρίστοφερ Τόλκιν: Ο θεματοφύλακας μιας τεράστιας λογοτεχνικής κληρονομιάς
Ο Κρίστοφερ Τόλκιν γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1924 στο Λίντς, τρίτος γιος της Ίντιθ και του Τζον Ρόναλντ Ριούελ Τόλκιν, καθηγητή της αγγλικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο. Η φαντασία του πατέρα του τον άγγιξε τόσο πολύ, που ο Κρίστοφερ είπε κάποτε ότι μεγάλωσε στη Μέση Γη και πως βρήκε τις πόλεις του Σιλμαρίλιον «πιο αληθινές από τη Βαβυλώνα».
Αφού ο Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν έγινε καθηγητής αγγλοσαξονικών στην Οξφόρδη, ο Κρίστοφερ πήγε στο σχολείο Ντράγκον και αργότερα στο Όρατορι του Μπέρκσιρ. Τρία χρόνια απουσίας με ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς από το 1938 συνέπεσαν με την προεργασία για τη συνέχεια του «Χόμπιτ», τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», που γράφτηκε εν μέρει για να τον ψυχαγωγήσει.
Αφού έκανε ένα σύντομο προπτυχιακό πρόγραμμα στο Τρίνιτι Κόλετζ της Οξφόρδης στα 17 του, ο Κρίστοφερ εκπαιδεύτηκε το 1944-45 στην Πολεμική Αεροπορία στη Νότια Αφρική. Ο πατέρας του έστελνε τα κεφάλαια του ταξιδιού του Φρόντο και του Σαμ στη Μόρντορ όπως γράφονταν, συμπεριλαμβανομένων αποσπασμάτων που έμοιαζαν με μηνύματα για να καταπραΰνουν ή να σκληραίνουν το πνεύμα του. Ο Κρίστοφερ απαντούσε με λεπτομερείς, εποικοδομητικές κριτικές.
Ο Κρίστοφερ Τόλκιν έδωσε διαλέξεις στην Οξφόρδη για την Παλαιά και Μέση Αγγλική και την Παλαιά Σκανδιναβική από το 1954, και δημιούργησε εκδόσεις τριών «Ιστοριών του Καντέρμπουρι», από κοινού με τον Νέβιλ Κόχιλ.
Το 1975 ωστόσο παραιτήθηκε από το Νιού Κόλετζ για να επικεντρωθεί στη λογοτεχνική κληρονομιά του πατέρα του, μια απόφαση την οποία δεν επρόκειτο να μετανιώσει. «Οι επινοημένες γλώσσες του πατέρα μου», έλεγε, «παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το μάλλον καλά οριοθετημένο πεδίο των αγγλοσαξονικών».
Όσον αφορά τη Μέση Γη, τα «Εικόνες του Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν» (1979) και το βιβλίο με τον αόριστο τίτλο «Ημιτελείς ιστορίες» (1980) ακολούθησε η «Ιστορία της Μέσης Γης» σε 12 τόμους που εκδόθηκαν από το 1983 έως το 1996), όπου περιγράφει πώς ο πατέρας του έγραψε το «Σιλμαρίλλιον», τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και πολλά άλλα από τα μείζονα έργα του.
Η διορατικότητα του Κρίστοφερ ήταν ζωτικής σημασίας για την εξαγωγή και την ταξινόμηση αυτών των στοιχείων από χειρόγραφα κυρίως αχρονολόγητα, που κυμαίνονταν από καλλιγραφικά έως κακογραμμένα.
Πολύ μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες ήταν το «Τα παιδιά του Χούριν», που υφάνθηκε από πολλαπλά κείμενα, και δύο βιβλία που ακολουθούν την εξέλιξη ενός παραμυθιού το καθένα, τα «Μπέρεν και Λούθιεν» (2017) και το «Η πτώση της Γκόντολιν» (2018). Επρόκειτο για τον 24ο τόμο βασισμένο στο έργο του πατέρα του, ενώ ήταν συνειδητά και ο τελευταίος του.
Για την εξαιρετική συμβολή του στη λογοτεχνία, το 2016 ο Κρίστοφερ Τόλκιν έλαβε το μετάλλιο Μπόντλεϊ. Ο βιβλιοθηκάριος του οργανισμού Ρίτσαρντ Όβεντεν δήλωσε σχετικά: «Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο παράδειγμα όπου πατέρας και γιος εργάστηκαν με τέτοιο τρόπο μαζί και στη συνέχεια ο γιος παρέλαβε τη σκυτάλη».
«Τα έργα του πατέρα του άρχιζαν και τελείωναν ως βιβλία»
Οι αντιπαραθέσεις σχετικά με τις ταινίες του Πίτερ Τζάκσον για τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και το «Χόμπιτ» ήταν μια ανεπιθύμητη εισβολή στην προσωπική του ζωή και τα πιστεύω του.
Ο Κρίστοφερ Τόλκιν παντρεύτηκε τη γλύπτρια Φέιθ Φόλκονμπριτζ το 1951. Το 1967 χώρισαν και παντρεύτηκε την Μπέιλ Νάφις, η οποία είχε εργαστεί λίγο καιρό πριν ως γραμματέας του πατέρα του. Αφού μετακόμισε στη νότια Γαλλία το 1975, το ζευγάρι έζησε άνετα αλλά διακριτικά, αρχικά στο La Garde-Freinet και στη συνέχεια κοντά στο Aups, δίνοντας μεγάλο μέρος των εσόδων από την «επιχείρηση Τόλκιν» σε φιλανθρωπικά ή πολιτιστικά ιδρύματα.
Διάβαζε πολύ, κυρίως κλασικούς συγγραφείς όπως ο Γουόλτερ Σκοτ, έγραφε μακροσκελείς και όμορφα επεξεργασμένες επιστολές, και απολάμβανε το τοπικό κρασί, το καλό φαγητό και την ευχάριστη συζήτηση με τους τακτικούς επισκέπτες του από τη Βρετανία. Τρομερά αστείος, ήταν ένας χαρισματικός μιμητής των εκκεντρικοτήτων των άλλων.
Παρά κάποια μικρή σωματική αδυναμία στα 90 του χρόνια, η θαυμαστή μνήμη του παρέμεινε ανέπαφη και εξακολουθούσε να επικοινωνεί με τα στελέχη της HarperCollins εβδομάδες πριν από τον θάνατό του.
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
«Προσπάθησα να γράψω ένα ποίημα που δεν παραιτείται, δεν παραδίδεται, δεν σηκώνει αμαχητί τα χέρια ψηλά, δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στην αγριάδα και τη σκληρότητα της ζωής και της εποχής»
Το βιβλίο του, με τον τίτλο «Στον ίδιο δρόμο», είναι από κάθε άποψη ένα γοητευτικό ανάγνωσμα. Τόσο γιατί αφηγείται μια γοητευτική ζωή, όσο και γιατί είναι γοητευτική η γραφή του.
Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.
11°
