Βιβλιο

Τζο Νέσμπο: Παραμένω αισιόδοξος ακόμη και σε τόσο πεσιμιστικούς καιρούς

Ο ροκ σταρ του αστυνομικού συνάντησε για πρώτη φορά το κοινό της Θεσσαλονίκης σε μια εκδήλωση που συντόνισε η Athens Voice

Δημήτρης Καραθάνος
ΤΕΥΧΟΣ 936
19’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD

Συνέντευξη με τον Τζο Νέσμπο: Ο κορυφαίος συγγραφέας αστυνομικών θρίλερ για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη - Όσα είπε για τον Χάρι Χόλε και το νέο του βιβλίο.

Τα τελευταία 27 χρόνια, ο Χάρι Χόλε, o αντικομφορμιστής ντετέκτιβ που βρίσκεται στο επίκεντρο των αστυνομικών θρίλερ του Τζο Νέσμπο, έχει πυροβοληθεί, μαχαιρωθεί, ξυλοκοπηθεί και βρεθεί στο χείλος του θανάτου αμέτρητες φορές, ενώ όλα πάνω του μαρτυρούν μια σκληρή ζωή, με βαριά χαστούκια και οδυνηρές καταβυθίσεις στο αλκοόλ.

Φαίνεται πως οι μαρτυρικοί αντιήρωες εμπνέουν φλογερές αγάπες, καθώς με κάθε νέα περιπέτεια του Χάρι Χόλε από τον Τζο Νέσμπο, το κοινό του δημιουργού του πληθαίνει, όπως μαρτυρούν οι πωλήσεις των βιβλίων του, που ξεπερνούν τα 60 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως κυκλοφορώντας σε περισσότερες από 50 χώρες.

Το κοινό συνέρρευσε για τον Τζο Νέσμπο στο Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, όπου ο ροκ σταρ της νουάρ λογοτεχνίας συναντήθηκε για πρώτη φορά με τους αναγνώστες της Θεσσαλονίκης προκειμένου να συζητήσει για τη ζωή, το έργο του και τα όσα ενδιαφέροντα μας επιφυλάσσει, ανάμεσα στα οποία το νέο βιβλίο «Ο βασιλιάς», καθώς και η τηλεοπτική μεταφορά του διάσημου χαρακτήρα του για το Netflix.

Ο Τζο Νέσμπο είναι ένας από τους πλέον επιτυχημένους συγγραφείς αστυνομικού στον πλανήτη, με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 60 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Μια νουάρ βραδιά με τον Τζο Νέσμπο στη Θεσσαλονίκη

Ήταν 1996 όταν ένας Νορβηγός χρηματιστής που περνούσε τις νύχτες περιοδεύοντας με το ροκ συγκρότημά του αποφάσισε να ταξιδέψει προκειμένου να αναχαιτίσει το επαπειλούμενο εργασιακό burnout επιλέγοντας ως προορισμό του την Αυστραλία, χωρίς ιδιαίτερο λόγο πέρα από το ότι δεν είχε την παραμικρή σχέση με το Όσλο. 

«Αν βαριόμουν», σκέφτηκε, «το πολύ πολύ θα καταπιανόμουν με εκείνο το μυθιστόρημα που είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να γράψω».

Όντας στην Αυστραλία και στο μικρό δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, τελικά έγραψε. Μερικές φορές 18 ώρες σερί, κάποιες άλλες μόλις 12. Όπως ανακαλεί ο ίδιος, «είχα ήδη εθιστεί από την πρώτη κιόλας δόση γραψίματος».

Αποτέλεσμα της έξης αυτής ήταν η «Νυχτερίδα», το πρώτο αστυνομικό θρίλερ του Τζο Νέσμπο με πρωταγωνιστή τον διαβόητο πλέον επιθεωρητή Χάρι Χόλε και αφετηρία μιας διάσημης λογοτεχνικής σάγκα που καταμετρά 13 μυθιστορήματα έως τώρα.

Το κοινό συνέρρευσε για τον Τζο Νέσμπο στο Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Σήμερα ο Τζο Νέσμπο είναι ένα από τους πλέον επιτυχημένους συγγραφείς αστυνομικού στον πλανήτη, με τίτλους όπως «Οι κατσαρίδες», «Ο κοκκινολαίμης», «Νέμεσις», «Το αστέρι του διαβόλου», «Ο λυτρωτής», «Ο χιονάνθρωπος», «Η λεοπάρδαλη», «Ο φαντομάς», «Αστυνομία», «Η δίψα», «Μαχαίρι» και «Ματωμένη σελήνη» να φιγουράρουν άπαντες στην κορυφή της λίστας των μπεστ σέλερ. 

Πέρα από τη σειρά του Χάρι Χόλε, ο Τζο Νέσμπο έχει επίσης γράψει τα αυτοτελή έργα «Κυνηγοί κεφαλών», το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, «Ο γιος», «Αίμα στο χιόνι», «Περισσότερο αίμα», μια δική του εκδοχή του σαιξπηρικού «Μάκβεθ» υπό τη μορφή ψυχολογικού θρίλερ, καθώς και «Το βασίλειο», το σύμπαν του οποίου θα επισκεφτούμε ξανά πολύ σύντομα, μέσα από το νέο βιβλίο «Ο βασιλιάς», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στις 26 Νοεμβρίου.

To σύμπαν του «Βασιλείου» επιστρέφει στο νέο βιβλίο του Τζο Νέσμπο «Ο βασιλιάς», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στις 26 Νοεμβρίου

Το 2021 κυκλοφόρησαν οι συλλογές «Ο Άρχοντας της Ζήλιας» και «Το νησί των αρουραίων», με ιστορίες που εκτυλίσσονται στο παρόν αλλά και σε ένα δυστοπικό μέλλον. Το 2024, ο Τζο Νέσμπο πραγματοποιεί με μεγάλη επιτυχία μια στροφή προς τη λογοτεχνία τρόμου και το ύφος του Στίβεν Κινγκ, με «Το νυχτόσπιτο», το οποίο επίσης θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη.

Μιλώντας για την ολοένα και πιο γόνιμη σχέση του Νορβηγού συγγραφέα με το σινεμά, αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι ο «Χιονάνθρωπος» γυρίστηκε σε ταινία από τον Τόμας Άλφρεντσον με τον Μάικλ Φασμπέντερ στον ρόλο του Χάρι Χόλε και ένα καστ που περιλαμβάνει ονόματα του μεγέθους των Ρεμπέκα Φέργκιουσον, Σαρλότ Γκενσμπούργκ, Βαλ Κίλμερ και Τζ.Κ. Σίμονς, ενώ το φετινό «Killer Heat» με πρωταγωνιστή τον Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ είναι διαθέσιμο στο Amazon Prime και βασίζεται στον «Άρχοντα της ζήλειας» από την ομότιτλη συλλογή ιστοριών του Τζο Νέσμπο.

Ο Τζο Νέσμπο στη Θεσσαλονίκη © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε η κινηματογραφική διασκευή του «Αίμα στο χιόνι», με πρωταγωνιστή τον Άαρον Τέιλορ-Τζόνσον. Ταυτόχρονα, η τηλεοπτική σειρά «Jo Nesbo’s Harry Hole» ετοιμάζεται και θα προβληθεί από το Netflix μέσα στο 2026.

Τα βιβλία του Τζο Νέσμπο ξεπερνούν σε πωλήσεις τα 60 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και εκδίδονται σε περισσότερες από 50 χώρες.

Όλα αυτά, από έναν αστείρευτο συγγραφέα που δηλώνει πως, «πάντα γράφω για τα ίδια θέματα: για την αγάπη, το έγκλημα, την πίστη, την απληστία, την ηθική, τη λαγνεία και τον φόβο του θανάτου».  

To Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης πλημμύρισε Νesbomaniacs © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Ο Τζο Νέσμπο συνομιλεί στο Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης με την Athens Voice

Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της συζήτησης με τον Τζο Νέσμπο στο Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου:

Με ένα νέο μυθιστόρημα που αναμένεται στις 26 Νοεμβρίου, ας ξεκινήσουμε αυτή τη συζήτηση με μερικά από τα πιο πρόσφατα βιβλία σας, και ιδιαίτερα το τελευταίο που εκδόθηκε στα ελληνικά, «Το νυχτόσπιτο». Ως αναγνώστης, πρέπει να πω ότι ήταν ένα πολύ διασκεδαστικό, αλλά και ιδιαίτερα φρικιαστικό ταξίδι. Είναι δύσκολο να μιλήσουμε χωρίς να αποκαλυφθούν πολλά στοιχεία για την πλοκή, οπότε ας ξεκινήσουμε από την εναρκτήρια σκηνή: Ένας έφηβος καταβροχθίζεται από ένα σαρκοφάγο τηλέφωνο. Θα θέλατε να πείτε στο κοινό μας λίγα λόγια για το «Το νυχτόσπιτο»;

Νομίζω ότι η ιδέα του βιβλίου ξεκίνησε με αυτή τη σκηνή. Όταν ήμασταν παιδιά, εγώ και ένας φίλος μου, κάναμε μια τηλεφωνική φάρσα από το σπίτι του. Απλά βρήκαμε ένα όνομα στον τηλεφωνικό κατάλογο και καλέσαμε τον αριθμό και ένας άγνωστος άνδρας απάντησε στη γραμμή και η φωνή του ήταν τόσο τρομακτική... Το έκλεισα αμέσως. Είχα εφιάλτες για καιρό. Αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης της ιστορίας.

Ο Τζο Νέσμπο συνομίλησε με τον δημοσιογράφο της Athens Voice Δημήτρη Καραθάνο για την αστυνομική λογοτεχνία και τα βιβλία του, ενώ αποκάλυψε και τα σχέδιά του για το μέλλον © Σάκης Γιούμπασης

Εμποτισμένο στη μακρά παράδοση της λογοτεχνίας τρόμου και στα έργα του Στίβεν Κινγκ, με αναφορές σε δυστοπικά μυθιστορήματα, όπως ο «Άρχοντας των μυγών» του Γουίλιαμ Γκόλντινγκ η «Μεταμόρφωση» του Κάφκα και με ατμόσφαιρα που ανακαλεί τηλεοπτικές σειρές όπως το «Stranger Things», το «Νυχτόσπιτο» συνιστά επίσης μια απόκλιση από τις ρίζες σας στο είδος του αστυνομικού. Θα θέλατε να μοιραστείτε μερικές από τις σκέψεις σας σχετικά με την αλλαγή ύφους;

Με καθοδηγούν οδηγούν οι ιδέες. Δεν είμαι καν σίγουρος αν έχω συγκεκριμένο στιλ. Γράφω παιδικά βιβλία, διηγήματα, δημοσιογραφικά κείμενα, γράφω και στίχους για το συγκρότημά μου. Οπότε για μένα το να δοκιμάσω ένα μυθιστόρημα τρόμου δεν ήταν καθόλου παράξενο, ήταν ένας άλλος τρόπος να αφηγηθώ μια ιστορία και όπως προανέφερα, η σκηνή με το τηλέφωνο αρκεί. Θεώρησα ότι υπάρχει κάτι εδώ. Ποια είναι αυτά τα δύο αγόρια, γιατί βρίσκονται εκεί, ποια είναι η σχέση τους και είναι απλά φαντασία ή συμβαίνουν υπερφυσικά γεγονότα στην πραγματική ζωή; Θα χαρακτήριζα «Το νυχτόσπιτο» ως ένα βιβλίο με ανατρεπτικές προσδοκίες. Που σημαίνει ότι ξεκινά με ένα είδος, τη λογοτεχνία τρόμου, οπότε προσπαθώ να σας κάνω να σκεφτείτε ότι αυτή η ιστορία θα σχετίζεται με τους κανόνες της. Αλλά στη συνέχεια θα σπάσω αυτούς τους κανόνες και τα όρια του είδους και θα μπω σε κάτι άλλο. Είναι λίγο πειραματικό από αυτή την άποψη.

«Το να δοκιμάσω ένα μυθιστόρημα τρόμου δεν ήταν καθόλου παράξενο, ήταν ένας άλλος τρόπος να αφηγηθώ μια ιστορία, δήλωσε ο Τζο Νέσμπο» © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Ανέφερα νωρίτερα το «Stranger Things» και για μένα η αναλογία έχει νόημα με έναν συγκεκριμένο τρόπο: Χρησιμοποιώντας τα κλισέ των ταινιών τρόμου της δεκαετίας του '80, τις κάνετε ξανά συναρπαστικές. Σας πέρασε αυτή η σκέψη από το μυαλό;

Ναι, οπωσδήποτε. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που βασίζεται στις ταινίες τρόμου. Επισημάνατε τον Στίβεν Κινγκ και είναι σαφώς μια επιρροή, αλλά υπάρχουν επίσης στοιχεία από τα φιλμ του Τζον Κάρπεντερ και τη «Νύχτα των ζωντανών νεκρών», τα παλιά b-movies, τις ταινίες των drive-in. Όλα αυτά αποτελούν σίγουρα έμπνευση για το βιβλίο.

To «Νυχτόσπιτο» του Τζο Νέσμπο εμπνέεται από την κουλτούρα της λογοτεχνίας τρόμου. Η «Ματωμένη σελήνη», 13η περιπέτεια του Χάρι Χόλε κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο

Το «Νυχτόσπιτο» είναι μια εντελώς διαφορετική πρόκληση σε σύγκριση με το παλαιότερο έργο σας και ίσως ακόμη και με τη συγγραφική σας μέθοδο: Η αστυνομική λογοτεχνία έχει να κάνει με το να στήνεις παγίδες, να λύνεις γρίφους και να συνδέεις κουκίδες, ενώ το μυθιστόρημα τρόμου ζητά από τον αναγνώστη να εμπιστευτεί τον συγγραφέα και να συμμετάσχει στο αδιανόητο, αν όχι στο εξωφρενικό. Πόσο απαιτητική ήταν αυτή η διαδικασία; Τη βρήκατε απολαυστική;

Θεωρώ ότι το πιο απολαυστικό μέρος της συγγραφής μιας ιστορίας είναι πριν τελειώσει στο μυαλό σου. Όταν ακόμα δημιουργείς τα υλικά της. Είναι ενδιαφέρον, πριν από λίγες εβδομάδες είχα το προνόμιο να δειπνήσω με έναν από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες, τον Ντέιβιντ Φίντσερ, σκηνοθέτη ταινιών όπως το «Seven» και το «Fight Club» και τον ρώτησα για τη δική του δημιουργική διαδικασία και μου είπε προς μεγάλη μου έκπληξη ότι όταν φτάνει στο στάδιο των γυρισμάτων, το βρίσκει απαίσιο, το μισεί. Αυτό που του αρέσει πραγματικά είναι ο σχεδιασμός της ταινίας και αργότερα το μοντάζ. Σε κάποιο βαθμό μπορώ να το καταλάβω αυτό, ότι το καλύτερο μέρος είναι όταν σχεδιάζεις το βιβλίο, όταν είσαι μισοκοιμισμένος στο κρεβάτι σου στις 5 το πρωί και έχεις όλες αυτές τις ιδέες που στριφογυρίζουν στο κεφάλι σου και τις ενώνεις και λες στον εαυτό σου, έχω μια ιστορία, έχω μια σπουδαία ιστορία… Εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, η ιστορία είναι τέλεια. Και τότε θα αρχίσεις να τη γράφεις, και από εκείνο το σημείο και μετά όλα παίρνουν την κάτω βόλτα. Γιατί είναι σαν να μην πρόκειται ποτέ να καταγράψεις αυτό που είχες στο μυαλό σου στις 5 το πρωί. Το να αναδημιουργήσεις αυτή τη μαγεία είναι σχεδόν αδύνατο. Μοιάζει κάπως με το να είσαι μουσικός. Θεωρώ ότι είμαι πολύ μέτριος μουσικός, αλλά επαρκής τραγουδοποιός. Και το πρόβλημά μου είναι ότι η μουσική που ακούω στο μυαλό μου όταν συνθέτω τραγούδια είναι πάντα καλύτερη από τη μουσική που μπορώ πραγματικά να παίξω.

H Θεσσαλονίκη είχε καιρό να δει τόσο μαζική προσέλευση σε εκδήλωση αφιερωμένη στο βιβλίο © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Κάνοντας μερικά βήματα πίσω πριν προχωρήσουμε μπροστά, και ειδικότερα στη σύνδεση μεταξύ του «Βασιλείου» και του «Βασιλιά», της νέας συνέχειας της σάγκα των αδελφών Καρλ και Ρόι Όπγκαρντ, η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 26 Νοεμβρίου για την ελληνική αγορά. Από πολλές απόψεις, το «Βασίλειο» είναι ένα βιβλίο για την οικογένεια, αλλά κυρίως για την ανθρώπινη κατάσταση. Στις σελίδες του συχνά θίγονται ζητήματα ηθικής, καθώς και το δίλημμα της υπακοής στους κανόνες και τους νόμους της κοινωνίας, όταν διακυβεύεται η πίστη προς την οικογένειά σου. Θα θέλατε να μοιραστείτε τις σκέψεις σας σχετικά με την έμπνευση πίσω από αυτό το μυθιστόρημα;

Το σημείο εκκίνησης είναι ότι έχω κι εγώ έναν αδελφό, ένα χρόνο μικρότερο από μένα, ο οποίος δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πριν από δέκα χρόνια. Ήμασταν πολύ κοντά. Παίζαμε ποδόσφαιρο μαζί όταν μεγαλώναμε, παίζαμε πάντα στην ίδια ομάδα και αργότερα παίξαμε μαζί στην ίδια μπάντα, μέχρι που πέθανε. Η σχέση μεταξύ του Ρόι και του Καρλ δεν έχει καμία σχέση με τους δεσμούς που είχα με τον αδελφό μου, αλλά ήθελα να γράψω για τα αδέλφια, το είδος της σχέσης αγάπης και μίσους, το μοτίβο Κάιν και Άβελ που υπάρχει πάντα ανάμεσα σε αδέλφια κατά κάποιον τρόπο. Ο Τζον Στάινμπεκ έγραψε γι' αυτό στο «Ανατολικά της Εδέμ» και είναι τόσο συναισθηματικά φορτισμένο υλικό για όλους όσοι έχουν αδέρφια και δεν χρειάζεται καν να έχεις αδελφό για να αισθανθείς αυτή τη συναισθηματική φόρτιση. Το σλόγκαν του πρώτου βιβλίου ήταν, «δύο αδέλφια, μια γυναίκα, οκτώ νεκροί». Και τώρα έρχεται επόμενο βήμα. Τα δύο αδέλφια παλεύουν για να γίνουν βασιλιάδες αυτής της μικρής πόλης στα βουνά της Νορβηγίας, με πληθυσμό 1280 κατοίκων. Πάντα με τραβούσαν οι ιστορίες σε αυτό το είδος της στενής κοινωνίας, όπου υπάρχουν σύνορα και οτιδήποτε συμβαίνει σε αυτό το σύμπαν είναι μεταξύ αυτών των συνόρων. Είναι λίγο σαν την ταινία «Sin City»: δεν υπάρχει τίποτα έξω από το πλέγμα της πόλης. Αυτή η πόλη που ονομάζεται Ος, είναι ένα τέτοιο μέρος. Μεγάλωσα σε πόλεις όπως το Όσλο και το Μόλντε, αλλά οι παππούδες και οι γιαγιάδες μου ζούσαν σε μικρές πόλεις και τους επισκεπτόμουν τα καλοκαίρια και στις διακοπές, οπότε βασίστηκα σε αυτή την εμπειρία, στον συνδυασμό της αλληλεγγύης που υπάρχει σε μικρούς τόπους, όπου προκειμένου να επιβιώσουν οι άνθρωποι πρέπει να φροντίζουν ο ένας τον άλλον, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και η κλειστοφοβική αίσθηση ότι όλοι γνωρίζουν τα πάντα για τους πάντες, που σε κάνει να θέλεις να δραπετεύσεις από ένα τέτοιο μέρος. Έτσι, ενώ γνωρίζετε ότι πολλές από τις ιστορίες μου με τον Χάρι Χόλε βασίζονται στην πλοκή, στην ιδέα ενός τέλειου εγκλήματος, το βιβλίο αυτό ξεκίνησε με τους χαρακτήρες και την πόλη.

H σχέση του Τζο Νέσμπο με τον αδελφό του ήταν η αφορμή για τη συγγραφή του «Βασιλείου» © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Η σεξουαλική κακοποίηση, είτε στους κόλπους της οικογένειας είτε στον περιορισμένο χώρο ενός μικρού χωριού, είναι ένα θέμα που διατρέχει όλο το «Βασίλειο». Η “ντροπή” είναι επίσης ένα θέμα που επανέρχεται ξανά και ξανά. Πόσο δύσκολο ήταν να προσπελάσετε τέτοια ζητήματα;

Ως συγγραφέας είναι δουλειά και ίσως και καθήκον σου να θέτεις στο επίκεντρο την ιδιωτική ζωή, να ρίχνεις μια ματιά πίσω από την πρόσοψη ώστε να διακρίνεις τι πραγματικά συμβαίνει στις οικογένειες. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι ακόμα και σήμερα η οικογενειακή αφοσίωση είναι ισχυρότερη από την αφοσίωση προς την κοινωνία. Σε ένα απόσπασμα του βιβλίου, ο Ρόι μιλάει με τον πατέρα του, ο οποίος του λέει ότι στο τέλος της ημέρας, οι γείτονές σου δεν θα σε φροντίσουν, η κοινωνία σίγουρα δεν θα σε φροντίσει, οι φίλοι σου θα σε εγκαταλείψουν αν χρειαστεί, το μόνο πράγμα στο οποίο μπορείς να βασιστείς είναι η οικογένεια. Στο «Βασίλειο» η οικογένεια είναι το παν.

«Θεωρώ ότι το πιο απολαυστικό μέρος της συγγραφής μιας ιστορίας είναι πριν τελειώσει στο μυαλό σου. Όταν ακόμα δημιουργείς τα υλικά της», ανέφερε ο διάσημος Νορβηγός λογοτέχνης © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Σε μια πιο ανάλαφρη νότα, βρήκα πολύ ταιριαστό ότι η μουσική του J.J. Cale είναι το soundtrack του βιβλίου, ειδικά δεδομένου του υπαίθριου περιβάλλοντος. Κάτι σχετικά με τη χαλαρή δομή των συνθέσεων του μεγάλου Αμερικανού τραγουδοποιού προσθέτει τόσα πολλά στην ατμόσφαιρα του βιβλίου. Σας αρέσει να δίνετε στους αναγνώστες κάτι να ακούν ενώ περιηγούνται στα γραπτά σας;

Πρόκειται για ένα από τα προνόμια του να είσαι συγγραφέας. Μπορείς να εκφράζεις απόψεις για την ποπ κουλτούρα. Στα βιβλία του Χάρι Χόλε μπορώ να βάλω στο στόμα του Χάρι ότι το «Braveheart» του Μελ Γκίμπσον είναι η χειρότερη ταινία που έχει κερδίσει ποτέ Όσκαρ. Με τον ίδιο τρόπο μπορείς επίσης να προωθείς τη μουσική που σου αρέσει και μολονότι ο J.J. Cale δεν είναι ο αγαπημένος μου καλλιτέχνης, απολαμβάνω πραγματικά τη μουσική του και όπως είπατε, είναι η κατάλληλη παρέα για τον Ρόι και την ατμόσφαιρα αυτής της πόλης.

«Ως συγγραφέας είναι δουλειά και ίσως και καθήκον σου να θέτεις στο επίκεντρο την ιδιωτική ζωή», τόνισε ο Τζο Νέσμπο © Σάκης Γιούμπασης

Δεδομένου ότι έχετε μια πολύ επιτυχημένη καριέρα με τη σειρά του Χάρι Χόλε, ποιες ελευθερίες σας προσφέρει η συγγραφή ενός αυτόνομου μυθιστορήματος, όπως το «Νυχτόσπιτο» ή ο «Βασιλιάς»;

Τυγχάνει να έχω μόνο ένα αφεντικό και αυτό είναι η ιδέα. Επομένως, αν έχω μια ιδέα η οποία δεν ταιριάζει στη σειρά του Χάρι Χόλε, τότε πρέπει να την πάω αλλού. Υπάρχουν βέβαια ορισμένες ιστορίες όπου θέλεις να μείνεις μέσα στα όρια των λογοτεχνικών ειδών. Γι' αυτό έγραψα λογοτεχνία τρόμου, γι' αυτό στη σειρά του Χάρι Χόλε μένω στο είδος του hardboiled αστυνομικού και ακόμη και ως τραγουδοποιός, οι συνθέσεις μου τείνουν να είναι τριάμισι λεπτά και να έχουν τρεις στροφές και ένα ρεφρέν, με δύο κιθάρες, ντραμς και μπάσο. Κατά πολλούς τρόπους, είμαι πιο δημιουργικός όταν έχω όρια μέσα στα οποία μπορώ να εκφραστώ. Και πιστεύω ότι αυτό διευκολύνει επίσης την επικοινωνία με τους αναγνώστες, καλλιεργείται μια κατανόηση όταν μιλάμε την ίδια γλώσσα και μπορεί να αποκωδικοποιηθεί αυτό που κάνω. Αλλά στην περίπτωσή μου, όλο αυτό λειτουργεί πιο πειραματικά: Θα σας υποδεχτώ στην πόρτα και θα σας καλέσω μέσα και μπορεί να νομίζετε ότι ξέρετε τι σας περιμένει απόψε, αλλά θα προκύψουν ανατροπές και εκπλήξεις.

Στο τέλος της εκδήλωσης, ο Τζο Νέσμπο υπέγραψε αντίτυπα των βιβλίων του © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Με ολοένα αυξανόμενο μέρος της εργογραφίας σας να διασκευάζεται για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, πόσο ικανοποιημένος δηλώνετε από τη μεταφορά των βιβλίων σας στην οθόνη; Και ποιος ο βαθμός συμμετοχής σας;

Το να εργάζεσαι σε ταινίες είναι το αντίθετο από το να γράφεις μυθιστορήματα. Σε ένα βιβλίο έχεις τον πλήρη έλεγχο. Είσαι ο σκηνοθέτης, είσαι ο παραγωγός, έχεις όλα τα χρήματα του κόσμου στη διάθεσή σου και παίζεις όλους τους βασικούς ρόλους. Σε μια ταινία το γράψιμο είναι πολύ πιο τεχνικό, οι λέξεις υποχωρούν προς όφελος της εικόνας. Όσο για τα επιμέρους, το «Killer Heat», βασισμένο σε ένα διήγημα που διαδραματίζεται στην Κάλυμνο, δεν είχα καμία σχέση με αυτό. Απλώς έγραψα μια ιστορία και ήθελαν να την προσαρμόσουν. Δεν έχω παρακολουθήσει την ταινία, έχω δει ένα μικρό μέρος και είναι αρκετά διαφορετική από το αρχικό υλικό, αλλά δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Στο «Αίμα στο χιόνι», έγραψα το σενάριο και ήταν χαρά μου να συνεργαστώ με τον Κάρι Φουκουνάγκα, σκηνοθέτη της τελευταίας ταινίας Τζέιμς Μποντ, αλλά προπάντων της πρώτης σεζόν του «True Detective». Ανυπομονώ να δω την κατάληξη. Σε ό,τι αφορά τον Χάρι Χόλε του Netflix, ξεκινήσαμε τα γυρίσματα το καλοκαίρι και αυτή τη φορά συμμετέχω ενεργά. Έχω γράψει το σενάριο και επίσης εργάζομαι ως ένα είδος εκτελεστικού παραγωγού, επομένως εάν αυτή η τηλεοπτική σειρά δεν αποδειχθεί αξιόλογη, τότε θα φταίω εγώ.

Τζο Νέσμπο: «Νομίζω ωστόσο ότι σε αυτούς τους καιρούς, όπου οι άνθρωποι είναι τόσο απαισιόδοξοι για το μέλλον, εγώ είμαι ίσως από τους λίγους αισιοδοξούν» © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

Τι κρατά ξάγρυπνο τον Τζο Νέσμπο σήμερα; Ανησυχείτε υπερβολικά για το μέλλον ή προτιμάτε να παίρνετε τη ζωή όπως έρχεται;

Ανησυχώ, πάντα ανησυχούσα για το μέλλον. Νομίζω ωστόσο ότι σε αυτούς τους καιρούς, όπου οι άνθρωποι είναι τόσο απαισιόδοξοι για το μέλλον, εγώ είμαι ίσως από τους λίγους αισιοδοξούν. Όχι βραχυπρόθεσμα και σίγουρα όχι για τα επόμενα χρόνια, αλλά νομίζω ότι μακροπρόθεσμα, είμαστε στον σωστό δρόμο, ο πολιτισμός είναι στον σωστό δρόμο. Φυσικά έχουμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα, όπως η κλιματική κρίση και η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά νομίζω ότι εάν αναλογιστούμε την ιστορία των τελευταίων 100-200 ετών... Στατιστικά, σκοτωνόμαστε μεταξύ μας σε όλο και μικρότερο βαθμό. Η οπτιμιστική πλευρά μου λέει ότι αυτή τη στιγμή μπορεί οι αμερικανικές εκλογές και οι πόλεμοι που βλέπουμε στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη να αποτελούν οπωσδήποτε σοβαρές αναποδιές, αλλά δεν είμαι διατεθειμένος να χάσω τη γενικότερη αισιοδοξία μου για τον ανθρώπινο πολιτισμό. 

Τζο Νέσμπο και Νεσμπομανιακοί σε ομαδική φωτογραφία μετά το τέλος της εκδήλωσης στη Θεσσαλονίκη © Κωνσταντίνος Τσακαλίδης

* Τα βιβλία του Τζο Νέσμπο κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Το νέο του μυθιστόρημα «Ο βασιλιάς» κυκλοφορεί στις 26 Νοεμβρίου σε μετάφραση της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη