Η λοταρία και άλλες ιστορίες: Το σκοτεινό βιβλίο της Σίρλεϊ Τζάκσον

Πώς γίνεται να αποσπάσει κάποιος τον νου του από ένα πρόβλημα που δεν φαίνεται να έχει λύση, χωρίς να καταφύγει στα αντικαταθλιπτικά; Παίρνει τους δρόμους; Αρχίζει να σιδερώνει ξανά και ξανά τα ίδια ρούχα; Πιάνει να τηλεφωνεί σε φίλους που έχει να τους μιλήσει χρόνια; Αποφασίζει να μάθει μπριτζ; Λαδώνει το περίστροφο που του έχει αφήσει κληρονομιά ο πατέρας του; Τα δοκίμασα όλα! Αποδείχτηκαν ανώφελα. Κατέφυγα στην έσχατη λύση. Έπιασα στα χέρια μου ένα βιβλίο.

Είπα να δοκιμάσω και εγώ με το ογκώδες μυθιστόρημα του Χέρμαν Μπροχ, «Βιργιλίου θάνατος», το οποίο είχα κάποτε επιχειρήσει να διαβάσω αλλά το είχα παρατήσει κάπου στην πενήντα σελίδα. Η μετάφραση του Γιώργου Κεντρωτή μπορούσε να σπάσει τα νεύρα και στον πιο υπομονετικό αναγνώστη. Εξακολουθούσε να παραμένει το ίδιο εκνευριστική. Παράτησα λοιπόν τον Μπροχ. Κοίταξα ολόγυρα με απελπισία. Τα βιβλία πυργώνονταν γύρω μου σε τακτοποιημένες στοίβες. Πόσες φορές να ξανάπιανα στα χέρια μου το «Έγκλημα και τιμωρία»;

Για καλή μου τύχη, εκείνο το πρωί είχα κατέβει στο κέντρο της Αθήνας κι είχα αγοράσει μερικά βιβλία. Αναζήτησα τη λύτρωση στο νέο αίμα.

Έπιασα στα χέρια μου το βιβλίο «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» της Σίρλεϊ Τζάκσον, μιας Αμερικανίδας που στη φωτογραφία της στο αυτί του βιβλίου έμοιαζε με θηλυκό Στίβεν Κινγκ. Απ’ ό,τι διαπίστωσα στη συνέχεια, το βιβλίο εντασσόταν σε μια σειρά με την ονομασία Tenebrae, σκοτεινό. Αυτό ακριβώς που χρειαζόμουν δηλαδή, κάτι σκοτεινό να με βγάλει από το σκοτάδι μου. Τι ευτυχής συγκυρία!

Ξάπλωσα –είχαν περάσει πια τα μεσάνυχτα– κι άρχισα να διαβάζω. Η συγγραφέας με παρέσυρε αμέσως στους κόσμους της. Το πρόβλημά μου φάνηκε να εξαφανίζεται μπροστά σε όσα βίωναν οι ήρωές της. Στη Λοταρία, για παράδειγμα, ύστερα από κλήρωση, η ηρωίδα οφείλει να δεχτεί αγόγγυστα –βέβαια εκείνη διαμαρτύρεται– τον λιθοβολισμό από τους συγχωριανούς της, αφού έτσι είναι η παράδοση στον τόπο της. Ο αναγνώστης δεν έχει ιδέα ως την τελευταία σελίδα για το τι πρόκειται να συμβεί.

Σε κάθε διήγημα που διάβαζα, το αναπάντεχο ήταν εκεί και με περίμενε. Δεν υπήρχε ζόφος –παρ’ όλο που συνάντησα και φαντάσματα εκεί μέσα–, υπήρχε μόνο κάτι αλλόκοτο που αναδυόταν καθώς προχωρούσε η αφήγηση. Το παράδοξο έκανε την εμφάνισή του εκεί που δεν το περίμενες, και ο αναγνώστης (δηλαδή εγώ), γύριζε τις σελίδες προσδοκώντας το στρίψιμο της βίδας.

Τι θα συνέβαινε άραγε σε εκείνο το ζευγάρι των αστών που αποφάσισαν να μείνουν λίγο ακόμη στο εξοχικό τους, ενώ όλοι οι υπόλοιποι παραθεριστές είχαν επιστρέψει στις πόλεις τους; Ποιος ήταν εκείνος ο άντρας με το λεπτό πρόσωπο κάτω από ένα ανοιχτόχρωμο καπέλο, που είχε ένα μικρό μουστάκι και ακολουθούσε από κάποια απόσταση τον κύριο Μπέρεσφορντ, καθώς ο τελευταίος γύριζε στο σπίτι από τη δουλειά του; Και πού εξαφανίστηκε ο Τζέιμι, και μάλιστα τη μέρα του γάμου του; Κι εκείνη η κοπέλα που το έχει σκάσει από το σπίτι της και όταν επιστρέφει ύστερα από τρία χρόνια, την αντιμετωπίζουν οι δικοί της σαν να μην την έχουν δει ποτέ, σαν να προσπαθεί να πάρει την ταυτότητα της χαμένης κόρης τους, τι θα απογίνει;

Σας λέω, ξέφυγε ο νους μου.

Όμως τώρα πρέπει να σας αφήσω. Κάποιος μου χτυπάει την πόρτα.