Βιβλιο

Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ: Το νέο λεύκωμα της Taschen για το σκοτεινό του σύμπαν

Ζωγραφικά έργα, γλυπτά, σχέδια για ταινίες και θρυλικά εξώφυλλα δίσκων

Γιώργος Δήμος
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Ελβετός ζωγράφος, γλύπτης και σχεδιαστής Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ, παγκοσμίως γνωστός για τη δημιουργία του εξωγήινου στην ταινία επιστημονικής φαντασίας «Alien» (1979), του Ρίντλεϊ Σκοτ, για την οποία κέρδισε Όσκαρ Καλύτερων Οπτικών Εφέ, συνδύασε υπερρεαλιστικές επιρροές με έναν δυστοπικό φουτουρισμό για να δημιουργήσει ένα δικό του «οργανικό-μηχανικό» σύμπαν. Στο νέο λεύκωμα της Taschen, «HR Giger», παρουσιάζονται ζωγραφικά έργα, γλυπτά, σχέδια για ταινίες και θρυλικά εξώφυλλα δίσκων, καθώς και εικόνες από το Μουσείο H. R. Giger, στο Γκρυγιέρ της Ελβετίας, συνοδευόμενα από ένα δοκίμιο του συγγραφέα και εικαστικού επιμελητή Andreas J. Hirsch, αλλά και μία εκτενή βιογραφία του καλλιτέχνη βασισμένη στα γραπτά του ίδιου του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ.

Σε ένα απόφθεγμα που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, ο σκηνοθέτης Ρίντλεϊ Σκοτ λέει:

Στην ουσία του, το έργο του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ ανασκάβει τις ψυχές και έρχεται σε επαφή με τα βαθύτερα αρχέγονα ένστικτα και φόβους μας. Η τέχνη του ανήκει σε μια ξεχωριστή κατηγορία. Απόδειξη αυτού είναι η ένταση της δουλειάς και της φαντασίας του, που μπορούν να συγκριθούν μόνο με αυτές του Ιερώνυμου Μπος και του Φράνσις Μπέικον, όσον αφορά τη δύναμή τους να προκαλούν και να ενοχλούν.

Γεννημένος το 1940 στο Κουρ της Ελβετίας, ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ αψήφησε την προτροπή του πατέρα του να ακολουθήσει τα δικά του βήματα και να γίνει φαρμακοποιός και έτσι, το 1962 μετακόμισε στη Ζυρίχη για να σπουδάσει αρχιτεκτονική και βιομηχανικό σχέδιο. Κατά τη δεκαετία του 1960, άρχισε να δημιουργεί μια σειρά από poster (μερικά από τα οποία σήμερα είναι διάσημα), όπου μπορεί κανείς να αναγνωρίσει την γνωστή θεματολογία του, ακόμη και σε ένα τόσο πρώιμο στάδιο της καριέρας του.

Χρησιμοποιώντας αερογράφο, παστέλ, μελάνι και μαρκαδόρους, κατά τη δεκαετία του 1970 ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ έφτιαξε μια σειρά από ζωγραφικά έργα που είχαν ως πρωταγωνιστές πλάσματα που αποτελούσαν υβρίδια ανθρώπων και μηχανών, σε σκοτεινές ψυχεδελικές συνθέσεις, επηρεασμένες από τα διηγήματα του Χ. Φ. Λάβκραφτ. Ένας από αυτούς τους πίνακες, που έφερε τον τίτλο «Necronom IV» (1976), ενέπνευσε τον σεναριογράφο της ταινίας «Άλιεν», Νταν Ο’ Μπάνον και έτσι ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ προσλήφθηκε ως σχεδιαστής των ειδικών εφέ της ταινίας —μια δουλειά που έμελλε να γίνει μία από τις πλέον χαρακτηριστικές του.

Το έργο του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ εμπνεύστηκε από δαίμονες του παρελθόντος και επικαλέστηκε μυθολογίες του μέλλοντος. Πάνω απ’ όλα, όμως, εξέφρασε συλλογικούς φόβους και φαντασίες της εποχής του, όπως τον φόβο για τα πυρηνικά όπλα, την μόλυνση του πλανήτη και τα τοξικά απόβλητα, αλλά και ένα μέλλον στο οποίο το ανθρώπινο σώμα θα στηρίζεται σε μηχανές για την επιβίωσή του.

Μέλος της «αντικουλτούρας», ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ επηρεάστηκε από τον Άλιστερ Κρόουλι, τον Λάβκραφτ, τον Γουίλιαμ Μπάροουζ, τον Αλεχάντρο Χοδορόφσκι και άλλους μεγάλους καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με τον εσωτερισμό. Μάλιστα, όταν ο Αλεχάντρο Χοδορόφσκι θέλησε να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο επιστημονικής φαντασίας «Dune» (1965), του Φρανκ Χέρμπερτ (ένα φιλόδοξο πρότζεκτ που τελικά δεν ολοκληρώθηκε), ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ ήταν η πρώτη του επιλογή ως σχεδιαστής των ειδικών εφέ.

Ο Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ συνδέθηκε με έναν ευρύ κύκλο καλλιτεχνών και συνεργάστηκε με μουσικά συγκροτήματα παγκόσμιας φήμης. Σχεδίασε εξώφυλλα για τους Danzig, τους Emerson, Lake & Palmer, τους Carcass, τους Celtic Frost, τους Triptykon, τη Ντέμπι Χάρι και τους Dead Kennedys, μερικά από τα οποία συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το λεύκωμα. Πάντα σκοτεινή και αντισυμβατική, η δουλειά του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ, ακόμα και για τα εξώφυλλα αυτά, ήρθε αντιμέτωπη με τη λογοκρισία της εποχής και στην περίπτωση, για παράδειγμα, του «Frankenchrist» (1985), των Dead Kennedys, το πρωτότυπο εξώφυλλό του απαγορεύτηκε και αντικαταστάθηκε στις επανακυκλοφορίες του δίσκου.

Η επιτυχία που γνώρισε η δουλειά του, επέτρεψε στον Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ να αγοράσει το 1998 το μεσαιωνικό Κάστρο του Σαιν - Ζερμαίν, στο Γκρυγιέρ της Ελβετίας και να στεγάσει εκεί το μουσείο που φέρει το όνομά του. Το Μουσείο H. R. Giger διαθέτει μια μεγάλη συλλογή από έργα του ίδιου και άλλων καλλιτεχνών και διοργανώνει συχνά παρουσιάσεις και δρώμενα σχετικά με το εκκεντρικό του έργο.

Η ιδέα για το λεύκωμα αυτό ξεκίνησε πριν από τον πρόωρο θάνατο του καλλιτέχνη το 2014 και αποτυπώνει ολόκληρη την ιστορία της ζωής και του έργου του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ, καθώς και την κληρονομιά την οποία άφησε πίσω του. Στο δοκίμιό του ο Hirsch εμβαθύνει στη θεματολογία των έργων του Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ και τον ιδιαίτερο κόσμο του, ενώ η βιογραφία του συντίθεται μέσα από αποφθέγματα συγχρόνων του, αλλά και δικά του γραπτά.