Τα φλέγοντα ερωτήματα της Μάργκαρετ Άτγουντ

Ποιος δεν έχει διαβάσει το μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Άτγουντ Η φαγώσιμη γυναίκα; Ή την Ιστορία της θεραπαινίδας (κάποιοι θα έχουν δει και τη σειρά). Αλλά και τις Διαθήκες, ποιος δεν έχει διαβάσει;

Πάντα μου άρεσαν τα βιβλία της. Ποτέ δεν είχα διαβάσει κάποια άρθρα της που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε διάφορα έντυπα ή τους λόγους που εκφώνησε επ’ ευκαιρία μιας εκδήλωσης –λογοτεχνικής ή μη.

Πρόσφατα, οι εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφόρησαν το βιβλίο της «Φλέγοντα ερωτήματα» (σε μετάφραση Βάσιας Τζανακάρη), που είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος. Φλέγοντα ερωτήματα στα οποία απαντά η Καναδή συγγραφέας –πλέον γιαγιά.

Η Άτγουντ αναφέρεται όχι μόνο στο συγγραφικό της εργαστήρι, στον τρόπο που δουλεύει η ίδια τα βιβλία της, από πού αντλεί την έμπνευσή της και ποιοι συγγραφείς την επηρέασαν ή –για την ακρίβεια- φρόντισε επιμελώς να τους μιμηθεί (όχι όμως και να τους συλλήσει).

Τα κείμενά της αφορούν από το γυναικείο κίνημα έως τον ποταμό της μνήμης. Από την Άλις Μονρό έως την Ντόρις Λέσινγκ. Από τη μετάφραση έως την ομορφιά και το θησαυροφυλάκιο των λέξεων. Δεν παραλείπει να μιλήσει για τον Τραμπ και για αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινα δικαιώματα. Γράφει τις σκέψεις της για μια Μελλοντική Βιβλιοθήκη και εκφράζει τον θαυμασμό της για τον Σαίξπηρ και τον Ντίκενς. Μιλάει για τον καιρό της καραντίνας αλλά και την κλιματική αλλαγή –μάλιστα συνδυάζει την λογοτεχνία με το περιβάλλον. Αναφέρεται στις παρουσιάσεις βιβλίων και στη μονήρη ζωή του συγγραφέα.

Και τα γράφει όλα αυτά με το δικό της, αγγλοσαξονικό χιούμορ, ένα χιούμορ βιτριολικό, έντονα αυτοσαρκαστικό, εν γένει απολαυστικό.

Η Άτγουντ μας παραδίδει τα κείμενά της με τον τρόπο που έγραψε ο Μονταίνιος τα δοκίμιά του. Κι εμείς τα διαβάζουμε όπως εκείνα τα κομμάτια του Γάλλου με την απόλαυση που ταιριάζει στη ραστώνη ενός θέρους που πνέει τα λοίσθια, αυτού που οι παλαιοί ονόμαζαν γαϊδουροκαλόκαιρο και οι νεότεροι Indian summer.

Ιδού πώς μιλάει η ίδια για την ζωή με το γράψιμο:

Α, ναι. Το γράψιμο. Η ζωή. Πότε; Πού; Πώς; Αυτό είναι το πρόβλημα. Μπορείς να ζεις ή να γράφεις αλλά όχι και τα δυο ταυτόχρονα, γιατί, παρόλο που η ζωή μπορεί να αποτελεί το θέμα του γραψίματος, είναι ταυτόχρονα εχθρός του.

Παράδειγμα:

ΔΕΥΤΕΡΑ. Επιστρέφουμε, με οδηγό την κόρη μας, στο Τορόντο, από το μικρό σπιτάκι μας στο χιονισμένο δάσος, το οποίο αγοράσαμε, εν μέρει, για γράψιμο. Αλλά δεν είχαμε κάνει καθόλου γράψιμο. Γεμίσαμε με κηρομπογιές ακουαρέλας τα λευκά σημεία στους τοίχους που είχαν αφήσει οι κορνίζες των προηγούμενων ιδιοκτητών. Γεμίσαμε τις ταΐστρες των πουλιών, κι ύστερα παρατηρούσαμε τα πουλιά του χειμώνα-, μια υπνωτιστική δραστηριότητα που σε αποχαυνώνει αν το παρακάνεις. Πήγαμε για πεζοπορία στο χιόνι, η κόρη μου με μεγάλες δρασκελιές, εγώ ασθμαίνοντας. Έγραψα μια ντουζίνα γράμματα που είχα αμελήσει…

Έτσι συνεχίζεται όλη η εβδομάδα. Κοντολογίς, καθόλου γράψιμο. Ή, με άλλα λόγια, καλύτερα να μην αγοράσετε σπιτάκι εξοχικό για να γράψετε. Επιστρέψτε πάραυτα στο Τορόντο (ή όποια πόλη σας βολεύει, τέλος πάντων).