Τα δωμάτια των συγγραφέων: Ρωμανός Γεροδήμος

Τα δωμάτια των συγγραφέων: Ρωμανός Γεροδήμος, Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Δημοσιογραφίας στο πανεπιστήμιο του Bournemouth 

Η αλήθεια είναι ότι το πραγματικά αγαπημένο μου «λημέρι» για να γράφω –το μέρος στο οποίο επιτυγχάνω το μέγιστο της συγκέντρωσης και απόλαυσης της διαδικασίας, το μέρος στο οποίο έγραψα το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων και των σεναρίων μου– είναι τα μέσα μεταφοράς και ειδικά τα αεροπλάνα. Η έλλειψη εναλλακτικών επιλογών (μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να κοιμηθώ σε πτήσεις) και αποσπάσεων που είναι συνυφασμένες με το γραφείο μου στο σπίτι, όπως η σύνδεση με το ίντερνετ ή το ψυγείο, όπως και η παρουσία άλλων άγνωστων ανθρώπων που ταυτόχρονα λειτουργούν σαν παρέα αλλά χωρίς να σε ενοχλούν, δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον. Γι’ αυτόν τον λόγο μού αρέσει πολύ να γράφω και σε όμορφα καφέ. Ίσως με εμπνέει και η αίσθηση της κίνησης: όλοι κινούνται για να πάνε κάπου· όλοι κυνηγούν ένα τέλος, έναν σκοπό· άρα υπάρχει νόημα.

Το γραφείο που έχω φτιάξει στο σπίτι μου στο Λονδίνο το αγαπάω πολύ και όταν δεν πετάω ή δεν κάθομαι σε καφέ, περνάω το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μου εκεί. Πριν από μερικά χρόνια, όταν οι παλιές βιβλιοθήκες μου αδυνατούσαν να συγκρατήσουν τη ροή νέων βιβλίων, πήρα μια στρατηγική απόφαση. Δώρισα το κρεβάτι μου και τις δύο παλιές βιβλιοθήκες, έκανα μια μεγάλη εκκαθάριση και μετέτρεψα το υπνοδωμάτιο σε βιβλιοθήκη/γραφείο. Το κρεβάτι μου πλέον αποτελείται από δύο διπλά παπλώματα που τα απλώνω στο πάτωμα κάθε βράδυ (κάτι καλό για τη μέση μου και κακό για τους καλεσμένους μου).

Σ’ αυτήν τη βιβλιοθήκη/γραφείο υπάρχουν μόνο τεσσάρων ειδών πράγματα: βιβλία όλων των ειδών, που εκτός από τη χρηστική λειτουργία (αναφορά, απόδραση) και την ανάμνηση του περιεχομένου κουβαλούν και τις αναμνήσεις του, πού τα αγόρασα ή ποιoς μου τα δώρισε και πότε και πού τα διάβασα· η συλλογή από τα CD μου (soundtrack, μπαρόκ, κλασική, τζαζ, μουσική του κόσμου – είμαι ακόμα από τους λίγους που τους αρέσει να ακούνε ένα έργο από την αρχή μέχρι το τέλος)· γραφικές ύλες (άπειρα μολύβια από μουσεία διαφορετικών πόλεων, στιλό Uniball και χαρτιά όλων των ειδών)· και διάφορα κειμήλια ή περίεργα αντικείμενα που έχω μαζέψει από διάφορες γωνιές του κόσμου. Το κάθε αντικείμενο έχει τη δική του ιστορία: το σκληρό διήμερο παζάρι στη λαϊκή της Αβάνας για ένα κρανίο από μασίφ μαόνι, το τομαχώκ από τους αυτόχθονες στο Γκραντ Κάνιον, το φυσοκάλαμο από τους καταρράκτες του Ιγκουασού στην Αργεντινή.

Η διαδικασία της συγγραφής συνήθως αποτελείται από τρία στάδια: σκέψεις ή ιδέες που συνήθως καταφτάνουν τις πιο ακατάλληλες στιγμές –στο μπάνιο ή στον δρόμο ή στο μετρό–, και τις οποίες καταγράφω είτε στο κινητό μου είτε σε ένα από τα πολλά σημειωματάριά μου· τη δημιουργία και ανάπτυξη καρτελών στο πρόγραμμα OneNote με πιο ανεπτυγμένες σκέψεις, προσχέδια, φωτογραφίες, λινκ σε άλλα υλικά· και τη συγγραφή και επιμέλεια του πλήρους κειμένου.

Το τελετουργικό της συγγραφής προφανώς απαιτεί καθαρό γραφείο (μια εξαιρετική δικαιολογία για αέναη αναβολή της εργασίας όταν υποσυνείδητα σε παραλύει η επιθυμία της υποτιθέμενης τελειότητας ή η ανασφάλεια της ανεπάρκειας), ξυσμένα μολύβια, έναν δυνατό καφέ με γάλα και ενεργοποίηση διαφόρων μεθόδων αποκοπής από το περιβάλλον, με βασικότερο το Freedom: μια εφαρμογή που σου μπλοκάρει την πρόσβαση στο ίντερνετ για ένα χρονικό διάστημα που επιλέγεις εσύ (π.χ. μισή ή μία ώρα). Ναι, σωστά διαβάσατε: πληρώνεις μηνιαία συνδρομή σε μια διαδικτυακή εφαρμογή που σου μπλοκάρει το ίντερνετ για να μη χαζολογάς. Είναι λίγο σαν να παίρνεις το αυτοκίνητο για να πας στο γυμναστήριο.

Το τελικό βήμα είναι η εξαντλητικά αργή επιλογή της κατάλληλης μουσικής ανάλογα με την εποχή του χρόνου και τη διάθεση (εξού και η συλλογή των CD). Όταν κάτι που γράφω με δυσκολεύει ή χρειάζεται πραγματική βύθιση σε ένα άλλο σύμπαν, τότε, χωρίς να το καταλάβω, μπορεί να καταλήξω να ακούω το ίδιο κομμάτι σε λούπα για ώρες – απόδειξη του ότι οι άνθρωποι δεν μπορούμε πραγματικά να κάνουμε multitasking, δηλαδή να χρησιμοποιούμε πολλές διαφορετικές αισθήσεις και λειτουργίες, απλώς συνήθως και χωρίς να το καταλάβουμε πηδάμε από δραστηριότητα σε δραστηριότητα.

Το γράψιμο, όπως και το διάβασμα, απαιτεί να μπεις σε μια πνευματική κατάσταση που όχι μόνο δεν πρόκειται κανείς και τίποτα να σε διακόψει, αλλά είσαι εκ των προτέρων βέβαιος για αυτό. Μόνο τότε μπορείς να ακολουθήσεις τον ειρμό της σκέψης και της φαντασίας, μπαίνοντας στην εικονική πραγματικότητα του μυαλού. Εκείνη τη στιγμή δεν είσαι πραγματικά στο γραφείο σου, αλλά κάπου αλλού.

Το βιβλίο του Ρωμανού Γεροδήμου «Ανταποκρίσεις από τον 21ο αιώνα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος

Διαβάστε άρθρα του Ρωμανού Γεροδήμου εδώ