Σαν σήμερα: Κόρτο Μαλτέζε, το alter ego του Ούγκο Πρατ

Ο Ούγκο Πρατ ήταν Ιταλός σχεδιαστής και σεναριογράφος κόμικ. Πολλά από τα έργα του, με σημαντικότερη τη σειρά Κόρτο Μαλτέζε, διακρίνονται από τον συνδυασμό κινηματογραφικής αφήγησης και ιστορικής έρευνας.

Ο Ούγκο Πρατ συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους δημιουργούς παγκοσμίως, καθώς εισήγαγε καινοτόμες τεχνικές και θεωρείται ένας από τους πρώτους που έβαλε λογοτεχνική αύρα στα κόμικ -ειδικά σε ό,τι αφορά τον κορυφαίο ήρωά του, τον ναυτικό Κόρτο Μαλτέζε. Άλλα σημαντικά έργα του είναι τα «Έρνι Πάικ», σε σενάριο του Έκτωρ Χερμάν Οέστερχελντ, «Οι σκορπιοί της ερήμου» και «Ινδιάνικο καλοκαίρι», σε σχέδιο του Μίλο Μανάρα.

Ποιος ήταν ο Ούγκο Πρατ

Ο Ούγκο Πρατ πέθανε σαν σήμερα, 20 Αυγούστου, το 1995, στη Λωζάννη σε ηλικία 68 ετών. Ήταν γεννημένος στο Ρίμινι, στις ιταλικές ακτές της Αδριατικής, από γονείς που κατάγονταν από τη Βενετία, αλλά είχαν ξένες ρίζες. Ο παππούς από τη μεριά του πατέρα του ήταν Αγγλονορμανδός που είχε αρχικά εγκατασταθεί στη Λυών και μετά στη Βενετία. Ο διάσημος ηθοποιός Μπόρις Καρλόφ (πραγματικό όνομα Ουίλιαμ Χένρι Πρατ) ήταν μακρινός ξάδελφος του Ούγκο Πρατ. Οι πρόγονοι της μητέρας της Εβελίνα είχαν έρθει από την Τουρκία τον 14ο αιώνα, ενώ ο πατέρας της, γνωστός ποιητής που έγραφε στην βενετσιάνικη διάλεκτο, ήταν το νόθο παιδί μιας πλούσιας γυναίκας σεφαρδίτικης καταγωγής από τη Βενετία και ενός βοηθού μάγειρα στα καράβια.

Λίγες ημέρες μετά τη γέννησή του γιου τους, η οικογένεια μετακόμισε στη Βενετία. Το 1937 εγκαταστάθηκαν στην Αιθιοπία, καθώς ο πατέρας του υπηρετούσε στον ιταλικό στρατό που πρόσφατα είχε κατακτήσει τη χώρα. Εκεί, έμαθε την αμχαρική γλώσσα και στα δεκατέσσερά του εντάχθηκε στην αποικιακή αστυνομία. Το 1942, ενώ ήταν σε εξέλιξη ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο πατέρας του Πρατ αιχμαλωτίστηκε και λίγο αργότερα πέθανε, ενώ ο ίδιος και η μητέρα του βρίσκονταν σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης για πολίτες. Το 1943 επαναπατρίστηκαν με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού. Ο Πρατ φοίτησε σε μια στρατιωτική σχολή στην κεντρική Ιταλία και αργότερα επέστρεψε στην Βενετία, η οποία βρισκόταν υπό την κατοχή των Ναζιστικών στρατευμάτων. Ο Πρατ συνελήφθη ως Νοτιοαφρικανός κατάσκοπος και αναγκάστηκε να ενταχθεί στη ναυτική αστυνομία. Παρέμεινε εκεί για περίπου τρεις εβδομάδες και, μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια να φύγει από τη χώρα, προσχώρησε στις Συμμαχικές Δυνάμεις. Σε κάποια μάχη, ο Πρατ τραυματίστηκε από σφαίρα στο αριστερό του πόδι. Προς το τέλος του πολέμου ήταν υπεύθυνος ψυχαγωγίας των Αμερικανικών στρατιωτών.

Η σταδιοδρομία του Πρατ στα κόμικ ξεκίνησε το 1945, έχοντας πια επιστρέψει στη Βενετία. Στα τέλη της δεκαετίας του '40 μετακόμισε στην Αργεντινή, όπου σχεδίασε ορισμένα από τα πιο δημοφιλή κόμικ του: τον «Λοχαγό Κερκ», τον «Ερνι Πάικ», την «Άννα της Ζούγκλας». Στην Ευρώπη επέστρεψε το 1964. Το 1967 δημιούργησε την ιστορία, «Η μπαλάντα της αλμυρής θάλασσας», που είναι η πρώτη περιπέτεια του πιο δημοφιλούς ήρωά του, του Κόρτο Μαλτέζε.

Ο Κόρτο Μαλτέζε και οι ιδιαιτερότητες αυτής της σειράς κόμικ

Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας γοητευτικός τυχοδιώκτης ναυτικός με φαβορίτα και σκουλαρίκι στο αριστερό αφτί. Οι ιστορίες του Κόρτο Μαλτέζε είναι συνήθως ασπρόμαυρες, με πολλούς εσωτερικούς μονολόγους, υψηλής λογοτεχνικής ποιότητας κείμενα και με μεγάλη αδυναμία στον μυστικισμό. Ειδικά στο τελευταίο συνέβαλε η οικογενειακή παράδοση και το γεγονός ότι ο Πρατ είχε εντρυφήσσει σε κείμενα όπως η Καμπάλα.

Το πλούσιο μείγμα που αποτελεί τις οικογενειακές ρίζες του Ούγκο Πρατ και η αγάπη για τα ταξίδια και τις περιπέτειες «μπόλιασαν» τον Κόρτο Μαλτέζε, καθιστώντας τον το πιο αυθεντικό δημιούργημά του. Οι προσωπικές εμπειρίες που Ούγκο Πρατ τροφοδότησαν σε μεγάλο βαθμό την θεματολογία της σειράς, που είναι διάσπαρτη με αυτοβιογραφικά στοιχεία.

Ο Πρατ ήταν ένας κοσμοπολίτης, που μπορούσε να επικοινωνήσει και να έρθει κοντά με διαφορετικών ειδών προσωπικότητες, από τις οποίες αντλούσε έμπνευση για τις ιστορίες του. Στον κύκλο του είχε επιφανείς γνωριμίες, όπως πολιτικούς, καλλιτέχνες, εκδότες, διπλωμάτες, ενώ ήταν σε θέση να μην περιορίζεται στα στενά όρια συγκεκριμένων ιδεολογιών -κάτι που αντανακλάται στο έργο του και επέτρεψε τη δημιουργία τρισδιάστατων και όχι στερεοτυπικών ηρώων.

Ο Πρατ συνέχιζε να διηγείται για 25 χρόνια τις περιπέτειες του Κόρτο Μαλτέζε και η σειρά αυτή έγινε συνώνυμο της αφηγηματικής πρωτοπορίας στα κόμικς. Μεταξύ των καινοτόμων τεχνικών που εισήγαγε σε αυτή τη σειρά των 29 ιστοριών, συγκαταλέγονται: το μεγάλο κείμενο στα «μπαλονάκια», η ανάμιξη πραγματικού και φανταστικού, καθώς και η μερική «εξαφάνιση» του ήρωα σε συγκεκριμένες ιστορίες -άλλοι ήρωες μιλούν και περιγράφουν τις εμπειρίες τους με τον Κόρτο Μαλτέζε, αλλά ο ίδιος εμφανίζεται μόλις στις τελευταίες σελίδες της εν λόγω ιστορίας. Ακόμη, η αδυναμία του Πρατ στην Ιστορία καταδεικνύεται από την απόλυτη ακρίβεια για τον τόπο, τον χρόνο και την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα στο σκηνικό των περιπετειών του.

Αναλυτές του έργου του, επισημαίνουν ότι η ενεργή συμμετοχή του αναγνώστη είναι απαραίτητη για την κατανόηση των ιστοριών του Πρατ- κάτι που βέβαια δεν ισχύει με τα κόμικ άλλων δημιουργών. Και αυτό αποτελεί το επιστέγασμα της πρωτοποριακής προσέγγισης του Ούγκο Πρατ σε αυτό το είδος αφήγησης.

^{Με πληροφορίες από: Wikipedia και την Πτυχιακή εργασία: «Αντισυμβατικοί τρόποι αφήγησης στο κόμικ Κόρτο Μαλτέζε» της Άννας Μπότσου, πηγή: Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.}