Future Library: Επίσκεψη σε μια συμβολική βιβλιοθήκη του μέλλοντος στο Όσλο
Σε ένα ταξίδι στη Νορβηγία, επισκέφτηκα το νέο κτίριο της βιβλιοθήκης Deichman (Deichman Bjørvika) στοΌσλο. Πρόκειται για μια ξεχωριστή δημοτική βιβλιοθήκη που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης δίπλα από το κτίριο της Όπερας και πολύ κοντά στο Μουσείο Edvard Μunch.
Future Library: το project της Katie Paterson
Ξεκίνησα την ατομική μου περιήγηση από τον πέμπτο όροφο της βιβλιοθήκης, όπου τράβηξε την προσοχή μου μια πινακίδα που έγραφε: Future Library. Ήταν ένας χώρος κατασκευασμένος αποκλειστικά από ξύλο, στον οποίον συνιστάται στους επισκέπτες να βγάλουν τα παπούτσια τους προτού εισέλθουν και να μην κάνουν καθόλου θόρυβο. Πρώτα περνά κανείς από έναν μικρό φιδωτό διάδρομο και μετά από λίγα βήματα βρίσκεται στον χώρο που αποκαλείται Silent Room. Πρόκειται για ένα μικρό δωμάτιο/καλύβα περί τα 12 τετραγωνικά μέτρα: τόσο ο διάδρομος εισόδου όσο και το δωμάτιο είναι επίσης φτιαγμένα από ράβδους ξύλου. Σε διάσπαρτα διαστήματα αλλά ομοιόμορφα μοιρασμένα οι ράβδοι ξύλου διακόπτονται από γυάλινα συρταράκια, σε μορφή ράβδου και αυτά, που αρχικά δίνουν την εντύπωση φωτισμού.
Την απορία μου σχετικά με το τι σημαίνουν όλα αυτά τη έλυσε η προβολή ενός σύντομου βίντεο που είδα στην έξοδο από το δωμάτιο. Πρόκειται για ένα project την ιδέα του οποίου συνέλαβε η Σκοτσέζα καλλιτέχνιδα Katie Paterson και έχει τίτλο Future Library. Εκατό συγγραφείς από όλο τον κόσμο, ένας κάθε χρόνο, καλούνται να συγγράψουν ένα κείμενο· το κείμενο μπορεί να είναι μυθιστόρημα, διήγημα, ποίημα, δοκίμιο. Τα χειρόγραφα φυλάσσονται σε αυτό το δωμάτιο και θα δημοσιευθούν με την ελπίδα να διαβαστούν, το μακρινό 2114, δηλαδή σε εκατό χρόνια από το ξεκίνημα του προγράμματος που χρονολογείται από το 2014. Κάθε ένα από τα εκατό γυάλινα συρταράκια αντιστοιχεί σε έναν από αυτούς τους εκατό συγγραφείς: εκεί τοποθετείται και κλειδώνεται το χειρόγραφό του.
Υπάρχει ένα δάσος, το Nordmarka, πολύ κοντά στην πόλη του Όσλο, όπου έχουν φυτευτεί χίλια δενδρύλλια. Όταν μεγαλώσουν και γίνουν δένδρα, θα κοπούν και η ξυλεία θα παρέχει το χαρτί πάνω στο οποίο θα τυπωθούν τα μελλοντικά βιβλία, η ανθολογία των βιβλίων. Σε αυτό το δάσος γίνεται ένα είδος μικρής γιορτής, κάθε φορά που ένα συγγραφέας καταθέτει στην εκάστοτε επιτροπή το χειρόγραφό του σε κλειστό κουτί. Στη συνέχεια παίρνουν τον δρόμο τους για το Silent Room. Από την ξυλεία αυτού του δάσους προέρχονται και τα υλικά κατασκευής του χώρου.
Για την Katie Paterson η εμπειρία της επίσκεψης στο δωμάτιο είναι ότι «νιώθεις πως βρίσκεσαι μέσα σε δέντρο». Ναι, πράγματι έτσι νιώθεις. Έτσι ένιωσα κι εγώ, το ξύλο μοσχοβολούσε. Πουλιά, βέβαια, δεν άκουσα το ομολογώ· όμως, αν σταθείς να αφουγκραστείς λιγάκι μπορεί να ακούσεις τις μελλοντικές γενιές να ευγνωμονούν τις προηγούμενες για το δώρο που τους προσφέρουν.
Το πρόγραμμα αυτό δεν είναι μόνο μια αναγνωστική παρακαταθήκη που παρέχεται σε επόμενες γενεές, είναι και η δυναμική πορεία και εξέλιξή του. Ένα πρόγραμμα σε εξέλιξη για τα επόμενα εκατό χρόνια. Καινοτόμο, φιλόδοξο, πρωτότυπο, με φροντίδα για τις επόμενες γενεές, με ελπίδα για τη συνέχιση του γραπτού λόγου. Πολλοί από τους συγγραφείς που θα συμμετέχουν δεν έχουν γεννηθεί ακόμα, όπως και οι περισσότεροι από τους μελλοντικούς αναγνώστες. Στοιχεία που προσδίδουν στο πρόγραμμα, πέραν των άλλων, μια δόση μυστηρίου. Το πρόγραμμα είναι καρπός συλλογικής συνεργασίας, συνεργασίας ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους από πολλές χώρες. Άραγε, θα υπάρχουν άνθρωποι να τα υποδεχτούν; Θα υπάρχει «δάσος»; Θα υπάρχει «βιβλιοθήκη»; Αναρωτιέται η Margaret Atwood. Ερωτήματα που μένει να απαντηθούν ποικιλοτρόπως σε ενενήντα χρόνια από σήμερα.
Η βιβλιοθήκη Deichman (Deichman Bjørvika) στο Όσλο
25°
