Βιβλιο

Σαν σήμερα εκδόθηκε «Ο φύλακας στη σίκαλη», το εμβληματικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ

Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα

karathanos.jpg
Δημήτρης Καραθάνος
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» - Η ιστορία του βιβλίου που γαλούχησε γενιές αναγνωστών.
Ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ σε ηλικία 31 ετών το 1950. Δεξιά, η πρώτη έκδοση του «Φύλακα στη σίκαλη» το 1951 © Public Domain

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» - Η ιστορία του βιβλίου που γαλούχησε γενιές αναγνωστών.

Σαν σήμερα ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ σύστησε στο αναγνωστικό κοινό τον Χόλντεν Κόλφιλντ καταθέτοντας με τον «Φύλακα στη σίκαλη» ένα κλασικό μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα, το οποίο διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον από την πρώτη του έκδοση στις 16 Ιουλίου 1951.

To λογοτεχνικό αριστούργημα του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ που συντρόφευσε αμέτρητες ενηλικιώσεις και νεανικά ταξίδια προς την αυτογνωσία, δεν έπαψε να απηχεί τους προβληματισμούς κάθε εφήβου που πασχίζει να κατανοήσει ποιος είναι και ποια η θέση του στον κόσμο.  

Με το κόκκινο κυνηγετικό καπέλο και το μένος του προς τους απανταχού «κάλπηδες» της πλάσης, ο Χόλντεν Κόλφιλντ του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ αποδομεί με σκοτεινό χιούμορ και διεισδυτικότητα τις κοινωνικές νόρμες της εποχής του, σκιαγραφώντας ένα διαχρονικό πορτρέτο γύρω από τα θέματα της απώλειας της αθωότητας, της ταυτότητας, του ανήκειν, της σεξουαλικότητας και της κατάθλιψης.

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» - Η ιστορία του βιβλίου που γαλούχησε γενιές αναγνωστών.
Το πορτρέτο του Σάλιντζερ που φιλοτέχνησε ο Ρόμπερτ Βίκρεϊ το 1961 για το εξώφυλλο του περιοδικού ΤΙΜΕ, εκτέθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων στην Ουάσινγκτον μετά τον θάνατο του συγγραφέα © Public Domain

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα εκδόθηκε «Ο φύλακας στη σίκαλη»

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του «Φύλακα στη σίκαλη» ξεκινά λίγες ημέρες πριν την έναρξη των χριστουγεννιάτικων διακοπών και μετά την αποβολή του Χόλντεν Κόλφιλντ από το Πένσι, το αριστοκρατικό σχολείο στο οποίο φοιτά στο Έιτζερσταουν της Πενσιλβάνια. Επιβιβαζόμενος σε ένα τρένο για τη Νέα Υόρκη, το πραγματικό ταξίδι του νεαρού χαρακτήρα ξεκινά εδώ, και στα περιστατικά που θα εξιστορήσει στη διάρκεια ενός παρατεταμένου τριημέρου.

J.D. Salinger - Short Biography (Life Story)

«Αν θέλετε λοιπόν στ’ αλήθεια να τα ακούσετε, τότε πρώτο και κύριο μπορεί να περιμένετε πως θα σας πω πού γεννήθηκα, και τι φρίκη που ήτανε τα παιδικά μου χρόνια, και τι φτιάχνανε οι δικοί μου και τα ρέστα πριν με κάνουνε, κι ένα σωρό αηδίες και ξεράσματα καταπώς στο Δαβίδ Κόπερφιλντ, όμως δεν έχω όρεξη να πιάνω τέτοιες ιστορίες», δηλώνει ο ίδιος στην κλασική μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη για τις εκδόσεις Επίκουρος.

Ένα από τα πολλά αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά της απεικόνισης του Χόλντεν Κόλφιλντ από τον Τζ. Ντ. Σάλιντζερ είναι ότι φαίνεται να βρίσκεται πλήρως μέσα στο μυαλό αυτού του απροσάρμοστου δεκαεξάρη, όταν ο ίδιος ο συγγραφέας είχε σχεδόν τα διπλά χρόνια του μυθιστορηματικού ήρωά του.

Η περιπετειώδης έκδοση του λογοτεχνικού αριστουργήματος του Σάλιντζερ

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σάλιντζερ είχε υπηρετήσει στην Ευρώπη ως πεζικάριος, αφότου αποβιβάστηκε στην παραλία Γιούτα την ημέρα της Απόβασης στη Νορμανδία, ενώ αργότερα συμμετείχε στη μάχη των Αρδεννών.

Αρκετά από τα επεισόδια του «Φύλακα στη σίκαλη» που διαδραματίζονται στο κέντρο της πόλης (μια νύχτα σε ένα φανταχτερό ξενοδοχείο, ένα ραντεβού με μια παλιά φίλη, μια συνάντηση με μια πόρνη και μια ληστεία από τον προαγωγό της), θα μπορούσαν σχεδόν εξίσου καλά να αντανακλούν την εφιαλτική εμπειρία ενός νεαρού στρατιώτη στο πεδίο της μάχης.  

Ο Σάλιντζερ εργάστηκε πάνω στο αριστούργημά του, με περιλήψεις και προσχέδια, επί μια δεκαετία και πλέον. Ορισμένα από τα πρώτα του διηγήματα, τα οποία έγραψε ως φοιτητής, περιέχουν χαρακτήρες που θυμίζουν εκείνους του «Φύλακα στη σίκαλη». Τον Νοέμβριο του 1941, πούλησε στο New Yorker ένα διήγημα με πρωταγωνιστή έναν δυσαρεστημένο έφηβο με «προπολεμικό άγχος», ονόματι Χόλντεν Κόλφιλντ.

Who was J.D. Salinger?

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, το γραπτό θεωρήθηκε αντιπατριωτικό και δεν δημοσιεύτηκε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1946. Στο μεταξύ, ένα ακόμη διήγημα το οποίο περιείχε υλικό που χρησιμοποιήθηκε αργότερα στον «Φύλακα στη σίκαλη» εμφανίστηκε στο περιοδικό Collier's, στις 22 Δεκεμβρίου 1945.  Μια επιπλέον ιστορία με πρωταγωνιστή τον Χόλντεν Κόλφιλντ έγινε δεκτή από το New Yorker για δημοσίευση, παρότι δεν τυπώθηκε ποτέ.

Ακόμη και στην οριστική του εκδοχή, «Ο φύλακας στη σίκαλη» δυσκολεύτηκε να βρει λογοτεχνική στέγη. Ένας εκδότης έκρινε τον πρωταγωνιστή του απλώς «τρελό». Το New Yorker, το οποίο στήριζε το έργο του Σάλιντζερ, καθυστερούσε από αναποφασιστικότητα. Τελικά, το βιβλίο εκδόθηκε στις 16 Ιουλίου 1951, από τον εκδοτικό οίκο Λιτλ Μπράουν στη Βοστώνη, με το κατοπινά διάσημο, βραβευμένο εξώφυλλο του εικονογράφου Μάικλ Μίτσελ.

«Ο φύλακας στη σίκαλη» στον αμερικανικό λογοτεχνικό κανόνα

73 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, «Ο φύλακας στη σίκαλη» διατηρεί το στάτους του ως καθοριστικού μυθιστορήματος για το θέμα της εφηβικής αποξένωσης.

Το βιβλίο και ο συγγραφέας απέκτησαν γρήγορα αύρα μυστικισμού, στην οποία συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό ο ίδιος Σάλιντζερ, ο οποίος καλλιέργησε μέχρι μανίας την τάση αναχωρητισμού του, όντας μυστικοπαθής και δυσπρόσιτος σε σημείο να χαρακτηριστεί από τους New York Times ως «η Γκάρμπο των γραμμάτων».

Εκτός από τον «Φύλακα στη σίκαλη», ο Σάλιντζερ δημοσίευσε μόλις μια συλλογή διηγημάτων («Εννέα ιστορίες», στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη), καθώς και δύο μικρής έκτασης βιβλία, τα «Φράνι και Ζούι» και «Ψηλή σηκώστε στέγη, ξυλουργοί/Σίμορ, συστατικά στοιχεία».

Ωστόσο, μεταξύ 1961 και 1982, «Ο φύλακας στη σίκαλη» μελετήθηκε στα σχολεία και τις βιβλιοθήκες των Ηνωμένων Πολιτειών περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μυθιστόρημα.

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» - Η ιστορία του βιβλίου που γαλούχησε γενιές αναγνωστών.
Ο Χόμερ Σίμπσον διαβάζει βιβλίο με φανταστικό πρόλογο του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ σε επεισόδιο της δημοφιλούς σειράς animation © Wikisimpsons

Περίπου ένα εκατομμύριο αντίτυπα του «Φύλακα στη σίκαλη»  αγοράζονται κάθε χρόνο, ενώ οι συνολικές πωλήσεις του βιβλίου ξεπερνούν τα 65 εκατομμύρια. Το 2005, συμπεριλήφθηκε στη λίστα του Time με τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα που γράφτηκαν από το 1923 και ανακηρύχθηκε από τη Modern Library και τους αναγνώστες της ως ένα από τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Το 2003, κατατάχθηκε στο νούμερο 15 της έρευνας του BBC «The Big Read».

Αξίζει να σημειωθεί ότι το μυθιστόρημα του συγγραφέα και δημοσιογράφου της Athens Voice Στέφανου Τσιτσόπουλου «Ροκ Σταρ» (2019, εκδόσεις Μεταίχμιο), εμπνέεται από τον «Φύλακα στη Σίκαλη» και τον περίφημο πρωταγωνιστή του.

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» - Η ιστορία του βιβλίου που γαλούχησε γενιές αναγνωστών.
Ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ στο εξώφυλλο του TIME στις 15 Σεπτεμβρίου 1961 © Public Domain
Σάλιντζερ, Ρέιγκαν, Λένον και «η γαλήνη του να μην εκδίδεις»

Σε πιο ζοφερούς συσχετισμούς του βιβλίου με την ειδησεογραφία, αρκετά επεισόδια έχουν συνδεθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τον «Φύλακα στη σίκαλη»: Ανάμεσά τους, η δολοφονία της Ρεμπέκα Σέιφερ από τον Ρόμπερτ Τζον Μπάρντο και η απόπειρα δολοφονίας του Ρόναλντ Ρέιγκαν από τον Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ.

Επιπλέον, μετά τον θανάσιμο πυροβολισμό του Τζον Λένον, ο Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν συνελήφθη με ένα αντίτυπο του βιβλίου που είχε αγοράσει την ίδια μέρα, στις σελίδες του οποίου είχε γράψει: «Προς τον Χόλντεν Κόλφιλντ, από τον Χόλντεν Κόλφιλντ, αυτή είναι η δήλωσή μου».

Ο ίδιος ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ έδωσε οριστικό επίλογο στη συγγραφική του καριέρα μόλις το 1965. Στα 45 χρόνια που ακολούθησαν έως τον θάνατό του 2010, παρέμεινε απομονωμένος από τον κόσμο στην κατοικία του στο Νιου Χάμσαϊρ. «Υπάρχει μια θαυμάσια γαλήνη στο να μην εκδίδεις», δήλωνε αιτιολογώντας τη σιωπή του.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Λέσχη Ανάγνωσης Νορβηγικής Λογοτεχνίας: Συζητήσεις γύρω από τη νεότερη και σύγχρονη νορβηγική λογοτεχνία
Λέσχη Ανάγνωσης Νορβηγικής Λογοτεχνίας: Συζητήσεις γύρω από τη νεότερη και σύγχρονη νορβηγική λογοτεχνία

Κάθε τελευταία Τετάρτη του μήνα, στις 7 μ.μ., το Ζάτοπεκ γεμίζει από χρώμα: κόκκινο, μπλε και λευκό ― της αγάπης, της θάλασσας και του χιονιού

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.