23 βιβλία για το καλοκαίρι

Σώτη Τριανταφύλλου, Το πλοίο των τρελών - Οδηγίες χρήσεως, εκδόσεις Πατάκη
Το «Πλοίο των τρελών» περιλαμβάνει άρθρα της περιόδου 2023-24, στα οποία η Σώτη Τριανταφύλλου αναρωτιέται, σχολιάζει και δίνει και ορισμένες απαντήσεις: Υπάρχει ηθικός τρόπος να κρίνουμε την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση; Είναι ο σημερινός κόσμος πιο ταραγμένος απ’ όσο ήταν στο παρελθόν; Ζούμε πράγματι σ’ ένα ακυβέρνητο καράβι μέσα στη θύελλα; Ποιος είναι ο ρόλος και ο συσχετισμός των μεγάλων δυνάμεων στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα; Το βιβλίο αναλύει, επίσης, την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, τα κινήματα της πολιτικής ορθότητας και την παγκόσμια επιρροή της αμερικανικής ήπιας ισχύος, τα χαμένα και τα κερδισμένα στοιχήματα της Ευρώπης, καθώς και κάποιες ιδέες που έχουν αντίκτυπο στον σύγχρονο τρόπο ζωής, από τον νεο-φεμινισμό και την ισλαμοφιλία μέχρι τον σοσιαλφασισμό, την τεχνοφοβία και τον οριενταλισμό.

Ελένη Χέλμη-Μαρκεζίνη, Πίσω από τις κλειστές πόρτες - Αστέρες, ηγέτες, γαλαζοαίματοι και καθημερινοί άνθρωποι, εκδόσεις Αρμός
Ανέκδοτες ιστορίες με διάσημους πρωταγωνιστές, όπως οι Nelson Mandela, Elizabeth Taylor, Salvador Dali, Harry Belafonte, πολιτικών, γαλαζοαίματων, καλλιτεχνών, αλλά και απλών καθημερινών ανθρώπων, ζωντανεύουν μέσα από τις αναμνήσεις της Ελένης Χέλμη-Μαρκεζίνη. «Ένα ταξίδι στο παρελθόν πάντα με βοηθάει να αντιμετωπίσω ένα αβέβαιο κι ίσως δύσκολο μέλλον. Όταν μάλιστα αυτό το παρελθόν ήταν τόσο πλούσιο σε τρυφερές αναμνήσεις, ενδιαφέρουσες εμπειρίες και μοναδικές συναντήσεις. Τότε είναι που θέλω να γράψω για το ταξίδι αυτό, και να το μοιραστώ με άλλους! Το δικό μου πιστεύω στη ζωή είναι να διαγράφω κάθε δυσάρεστο και να κρατώ μόνον τις ωραίες στιγμές, που τόσο απλόχερα μου χαρίστηκαν και να παίρνω δύναμη από αυτές».

Ζωρζ Σαντ, Η ιστορία της ζωής μου, εκδόσεις Μπαρμπουνάκης
Δίπλα στον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και τον Καρλ Μαρξ, που τη θαύμαζαν και την εκτιμούσαν, και μάλιστα δανείστηκαν ιδέες από αυτήν, ξεχωρίζει η Ζωρζ Σαντ, ή αλλιώς Γεωργία Σάνδη, όπως ήταν γνωστή στο ελληνόφωνο κοινό της εποχής της. Η πιο γνωστή γυναίκα συγγραφέας του καιρού της, η Σαντ (1804-1876) σόκαρε τους συγκαιρινούς της με την ελεύθερη ζωή της, τον ριζοσπαστικό αισθητικό και πολιτικό της ακτιβισμό, και την ασυμβίβαστη σύγκρουσή της με τις συμβάσεις, που αποτυπωνόταν στην εμμονή της να ζει στην επαρχιακή κωμόπολη όπου είχε μεγαλώσει, να καπνίζει πούρα, και να ντύνεται ανδρικά για να μπαίνει σε χώρους απαγορευμένους στις γυναίκες. Τόσο στα πολλά μυθιστορήματα όσο και στα υπόλοιπα έργα της, που άσκησαν τεράστια επίδραση σε όλη την Ευρώπη, η Σανδή βάζει τους ασυμβίβαστους και ρομαντικούς ήρωες και ηρωίδες της να συγκρούονται με τον άδικο και ασφυκτικό τους περίγυρο. Παιδί του λαού από τη μεριά της μητέρας της και ξαδέρφη του βασιλιά από τον πατέρα της, η Ωρόρ Ντυπέν, όπως ήταν το βαφτιστικό της όνομα, ήταν βαμμένη επαναστάτρια. Το έργο και η ζωή της την έβαλαν στην αφετηρία αρκετών σύγχρονων ιδεολογικών ρευμάτων, όχι μόνον του φεμινισμού, του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, αλλά και του κινήματος για την απλή ζωή και της επιστροφής στη φύση. Την αφετηρία της πορείας της και τη λογική των στοχασμών της, μάς τα δίνει η ίδια στην «Ιστορία της ζωής μου», που διαβάζεται επίσης σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα. Σε εισαγωγή, μετάφραση, επιμέλεια του Σπύρου Μαρκέτου.

James C. Scott, Η τέχνη του να μην κυβερνιέσαι - Μια αναρχική ιστορία της ορεινής Νοτιοανατολικής Ασίας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Η Ζόμια είναι μια ονομασία που άρχισε να καθιερώνεται στο πεδίο της γεωγραφίας και των ιστορικών σπουδών μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Ορίζει εν πολλοίς τον γεωγραφικό χώρο των υψιπέδων της Νοτιοανατολικής Ασίας, μια τεράστια περιοχή, σε υψόμετρο 300 και πάνω, που εκτείνεται σε πέντε κράτη (Βιετνάμ, Καμπότζη, Λάος, Ταϊλάνδη και Βιρμανία) και τέσσερις επαρχίες της νότιας Κίνας. Εκεί ζουν περίπου εκατό εκατομμύρια άνθρωποι, που ανήκουν σε μειονοτικούς πληθυσμούς και συγκροτούν ένα περίπλοκο εθνοτικό και πολιτισμικό μωσαϊκό. Εποικιζόταν για τουλάχιστον δύο χιλιετίες, από διαδοχικά κύματα φυγάδων που εγκατέλειπαν τους κρατικούς πυρήνες, τα «ορυζοκράτη» των κοιλάδων –εξαιτίας των εισβολών, των δουλοθηρικών επιδρομών, των επιδημιών και της καταναγκαστικής εργασίας–, καταφεύγοντας σ’ αυτήν τη δύσβατη ζώνη που ενθάρρυνε την απόκλιση διαλέκτων, εθίμων, θρησκευτικών αντιλήψεων και ταυτοτήτων. Ο James Scott, ένας από τους κορυφαίους μελετητές του κράτους, των αγροτικών πολιτισμών και της περιοχής της Νοτιοανατολικής Ασίας, αφηγείται την ιδιαίτερη Οδύσσεια των λαών της Ζόμιας στον αγώνα τους για ελευθερία και αυτοπροσδιορισμό, σε ένα είδος αντιιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού.

Κωνσταντίνα Κάζα-Παπαγεωργίου, Φάληρο - Βούλα μέσω Αλίμου, Ελληνικού και Γλυφάδας - Παράκτια διαδρομή με το τραμ, εκδόσεις ΚΑΠΟΝ
Ξεκινώντας με το τραμ λίγο έξω από τον Πειραιά και περιτρέχοντας τη δυτική ακτή της Αττικής μέχρι το Ασκληπιείο της Βούλας, ξετυλίγεται το φυσικό και ανθρωπογενές τοπίο της παραλιακής ζώνης, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι στάσεις του τραμ στο Φάληρο, τον Άλιμο, το Ελληνικό και τη Γλυφάδα διευκολύνουν την προσέγγιση κάθε αξιόλογου σημείου της περιοχής, αρχαίου και σύγχρονου, δίνοντας την ευκαιρία στον επιβάτη-επισκέπτη να γνωρίσει την ιστορία του τόπου. Το περιβάλλον και οι χρήσεις της γης έχουν αλλάξει και συνεχώς αλλάζουν στο όνομα της ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, παραμένουν στη θέση τους κάποια αξιοθέατα που δημιούργησε ο άνθρωπος και, κυρίως, η θάλασσα, που αξίζουν την επίσκεψή μας.

Σαλμάν Ρουσντί, Μαχαίρι, εκδόσεις Ψυχογιός
Δύο χρόνια μετά τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του ο Σαλμάν Ρούσντι επιστρέφει –κυριολεκτικά και μεταφορικά– στον τόπο του εγκλήματος. Ξαναθυμάται την επίθεση του εικοσιτετράχρονου Χάντι Ματάρ στο Ίδρυμα Τσατάκουα της Νέας Υόρκης, τον Αύγουστο του 2022, εισχωρεί στο μυαλό του επίδοξου δολοφόνου του για να ψάξει απαντήσεις, εκφράζει την ευγνωμοσύνη του για τους ανθρώπους που τον βοήθησαν από τα πρώτα λεπτά, που έμειναν στο πλευρό του, που έδειξαν αλληλεγγύη παντού στον κόσμο. Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο είναι καθηλωτική για τους αναγνώστες των μυθιστορημάτων του, αλλά όχι μόνο. Η φωνή του είναι η φωνή ενός υπερασπιστή της ελευθερίας της έκφρασης σε έναν κόσμο που διέρχεται μόνιμη κρίση. Το «Μαχαίρι» αποτελεί μια έκκληση προς τον ελεύθερο κόσμο να αντισταθεί στην επέλαση του αυταρχισμού και της λογοκρισίας. Μια έκκληση για περισσότερη ελευθερία και δημοκρατία, σεβασμό στη διαφορετικότητα και την άποψη των άλλων. Ο Ρούσντι βάζει το δάχτυλο στη δική του πληγή μιλώντας εξ ονόματος όλων όσοι πιστεύουν ακόμη ότι η γλώσσα μπορεί να γίνει ασπίδα μπροστά στα μαχαίρια της βίας.

Kai Bird, Martin J. Sherwin, Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, εκδόσεις Τραυλός
Η έρευνα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου διήρκεσε 25 χρόνια και αποκάλυψε πολλά νέα στοιχεία για την Αμερική της Οικονομικής Ύφεσης, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο. Απέσπασε επαινετικά σχόλια από τον διεθνή Τύπο, και τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ. O Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αίνιγμα. Ένας θεωρητικός φυσικός με τις ιδιότητες ενός χαρισματικού ηγέτη, ένας εστέτ που χαρακτηριζόταν από την έντονη αμφισημία. Ήταν ο Προμηθέας της Αμερικής, ο «πατέρας της ατομικής βόμβας», που σε καιρό πολέμου βρήκε το μυστικό της αστείρευτης ενέργειας του Ήλιου, για χάρη της χώρας του. Όμως, όταν πάλεψε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τους τρομερούς κινδύνους της βόμβας, το κατεστημένο στράφηκε αμέσως εναντίον του. Η οδύνη και ο εξευτελισμός που υπέστη ο Οπενχάιμερ το 1954 –κατηγορούμενος ως επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των Η.Π.Α.– δεν ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση την εποχή του μακαρθισμού. Όμως, ο «Όπι» ως κατηγορούμενος ήταν ασύγκριτος: ένας εθνικός ήρωας, υπόδειγμα επιστήμονα-δημόσιου λειτουργού. Για τους φιλελεύθερους συμβόλιζε τον άνθρωπο που αποκάλυπτε το ανήθικο πρόσωπο της Δεξιάς. Για τους πολιτικούς του εχθρούς ήταν ένας κομμουνιστής, ένας αποδεδειγμένος ψεύτης. Στην πραγματικότητα, ήταν ένας λαμπρός άνδρας που βίωσε τόσο τον θρίαμβο όσο και την τραγωδία.

Michio Kaku, Κβαντική υπεροχή, εκδόσεις Τραυλός
Η νέα κβαντική τεχνολογία φέρνει ριζικές κοινωνικοοικονομικές, γεωπολιτικές και στρατιωτικές αλλαγές. Η ξέφρενη κούρσα για την κατάκτηση της Κβαντικής Υπεροχής παίρνει μορφή λυσσαλέου ανταγωνισμού επενδύσεων ανάμεσα στους κολοσσούς της τεχνολογίας. Οι χώρες που θα κατέχουν κβαντικούς υπολογιστές θα έχουν ισχύ παρόμοια με εκείνη που απέκτησαν οι πυρηνικές δυνάμεις μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο κβαντικός υπολογιστής λειτουργεί με βάση τις αλλόκοτες φυσικές ιδιότητες των κβαντικών φαινομένων και κάνει ακόμη και τον ισχυρότερο συμβατικό υπερυπολογιστή παλιομοδίτικο. Πώς λειτουργεί αυτό το θαύμα της τεχνολογίας μας; Πώς προσομοιώνει, ταυτόχρονα, χιλιάδες καταστάσεις και αντιμετωπίζει τις υπαρξιακές προκλήσεις της ανθρωπότητας, όπως την κλιματική αλλαγή, την Τεχνητή Νοημοσύνη και τα πυρηνικά; Πώς εξιχνιάζει βιολογικές διεργασίες που παράγουν φυσικό, φθηνό λίπασμα, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται τα αποθέματα τροφής για τον αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη μας; Πώς επεξεργάζεται υγρές βιοψίες και σχεδιάζει νέα αντιβιοτικά με σκοπό την επιτάχυνση στη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ, της νόσου του Πάρκινσον και των ανίατων μορφών καρκίνου; Πώς επιτυγχάνει την οικονομική λειτουργία αντιδραστήρων πυρηνικής σύντηξης, με αποτέλεσμα την παραγωγή καθαρής, φθηνής ενέργειας για την κοινωνία; Πώς διασφαλίζεται το ψηφιακό μας απόρρητο αλλά και η συμπερίληψη στη νέα εποχή της «Quantum Supremacy»;

Παναγιώτης Κουτσομπόγερας, Γιάννης Σίννης, Rock + Χημεία (Η επιστήμη της Χημείας στη Rock μουσική), εκδόσεις Ηδυέπεια
Στο βιβλίο, η επιστήμη της Χημείας και η ροκ μουσική ανταμώνουν μέσα από ένα δημιουργικό συναπάντημα 29 τραγουδιών, που το περιεχόμενό του αποτυπώνεται μέσα από τους τίτλους και τους στίχους. «Δεν είναι πάντα απαραίτητο να δίνεται σημασία στις σημειώσεις που αφορούν το επιστημονικό/γνωστικό κομμάτι, αφού δεν χρειάζεται κάποιος να ξέρει τον χημικό τύπο της ζάχαρης, για να του αρέσουν οι Def Leppard!», λέει ο συγγραφέας αφήνοντας την ερμηνεία και τι συμβολίζει κάθε τραγούδι να προέλθει από τον αναγνώστη. Στις μέσα σελίδες ο NickCave, οι Nirvana, οι Mc Garrigle Sisters και οι Ramones, πέρα από την αληθινή έκφραση ατομικών συναισθημάτων διαμέσου της μουσικής τους, ανταμώνουν και μέσω κοινών αναφορών, που φωτίζονται με παράλληλη ακρόαση, εφόσον ο αναγνώστης μπορεί και να ακούει ταυτόχρονα με Qrcode το τραγούδι που αναλύεται.

Μαρία Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, Για την Ελλάδα που ματώνει, εκδόσεις Μπαρμπουνάκης
Ο τίτλος φωτογραφίζει εύγλωττα το περιεχόμενο, αφού, μέσα από πολυάριθμα και επίκαιρα άρθρα, αναλύεται το κατά τη Νεγρεπόντη-Δελιβάνη δράμα του νεοελληνικού κράτους που, επί 201 συναπτά χρόνια, δεν του επιτράπηκε να αποκτήσει εθνική ανεξαρτησία. «Το μαύρο σύννεφο μιας ακραίας υποτέλειας, που επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο με τα εγκληματικού περιεχομένου μνημόνια, υποχρεώνει την πατρίδα μας, εκτός ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, να περνά τα διεθνή συμφέροντα πάνω από τα εθνικά, ακόμη και όταν αυτή η προτίμηση καταστρέφει το σύνολο των θετικών προοπτικών της». «Το ιδιότυπο αυτό αποικιοκρατικό καθεστώς», κατά τη συγγραφέα, «κατακυριεύει όλες τις εκφάνσεις του ελληνικού κράτους, απομυζώντας κάθε ικμάδα και κάθε αναπτυξιακή του δυνατότητα. Η απεικόνιση του μακροχρόνιου αυτού ελληνικού δράματος επιχειρείται μέσα από την ανάλυση επιλεγμένων συμβάντων, αποφάσεων ή παραλείψεων σε επίπεδο εθνικό, πολιτικό, οικονομικό, νομισματικό, δημογραφικό/μεταναστευτικό, εξωτερικής πολιτικής, αλλά και παραίτησης από δικαιωματικές διεκδικήσεις, όπως αυτή περιέχεται στα έξι κεφάλαια του νέου μου βιβλίου. Καθώς η συνέχιση της ίδιας καταστροφικής πορείας στα χρόνια που έρχονται, οδηγεί την Ελλάδα, με απόλυτη δυστυχώς βεβαιότητα, σε πλήρη εξαφάνισή της από προσώπου Γης, θέλω να ελπίζω ότι το περιεχόμενο του ανά χείρας έργου θα συμβάλλει, αρχικά στην ευρύτερη συνειδητοποίηση αυτού του θανάσιμου κινδύνου, και στη συνέχεια στην έγκαιρη αποτροπή του».

Μιχάλης Π. Γιαννουλέας, Έρως ο αδήριτος, εκδόσεις Ηδυέπεια
Ο φιλοσοφικός σύμβουλος Τιμόθεος προσπαθεί, σε μια σειρά από συνεδρίες με τους πελάτες του, Εύα και Ορφέα, να τους βοηθήσει να κατανοήσουν τα αίτια της ματαίωσης των προσδοκιών τους, αλλά και να μάθουν πώς να χειρίζονται τα συναισθήματά τους. Ταυτόχρονα, πραγματοποιεί και ένα ταξίδι αυτεπίγνωσης, προκειμένου να δώσει απάντηση στο εάν η «ψυχική ανεξαρτησία» μπορεί να λειτουργήσει ως ανάχωμα στην αδήριτη ανάγκη να ερωτευόμαστε, αναρωτώμενος εάν μπορούμε να αποφύγουμε τον έρωτα και την προδοσία, όπως και πώς να διαχειριστούμε τον πόνο της απώλειας. Μια φιλοσοσοφική διερεύνηση και προσέγγιση για τη φύση και την πορεία των ερωτικών σχέσεων, από το πρώτο βλέμμα ως την ανάπτυξη οικειότητας-τρυφερότητας, από την ερωτική συνεύρεση ως την αποξένωση και από την προδοσία ως την πίκρα του χωρισμού-απώλειας.

Σωτήρης Δημητρίου, Αντιπαθητικές λέξεις, εκδόσεις Πατάκη
Τι σχέση έχουν άραγε η ενσυναίσθηση, η διάδραση, το διακύβευμα, η συμπερίληψη, η ασύμμετρη απειλή, το πος, η καλή Παναγιά, η καλή απόλαυση με τον σοσιαλεθνικισμό; Και τι σχέση έχει άραγε ο σοσιαλεθνικισμός με το Γκραν Κάνυον, το παιδάκι του Βελγίου που κατουράει, τον Ροβεσπιέρο, τη Λευκή Φρουρά και τους μουζίκους; Μήπως τα ενοποιεί το συμπέρασμα μιας παλαιάς χωριάτισσας, που διατέινεται πως… δεν έχει αφαλό ο δολιοάνθρωπος, γιατί δεν του τον έδεσε καλά ο θεουλάκης;

Jeff Goodell, Καύσωνας: η ζωή σ’ έναν πλανήτη που φλέγεται, εκδόσεις Ψυχογιός
Αξιοποιώντας αριστοτεχνικά το ρεπορτάζ, τις μαρτυρίες και τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζεφ Γκουντέλ πραγματεύεται τα πλέον φλέγοντα ερωτήματα για το ζήτημα των καυσώνων και αποκαλύπτει ότι δεν έχουμε αναμετρηθεί ως τώρα με τόσο επικίνδυνο φαινόμενο. Η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας είναι η πρώτη κατά σειράν απειλή που πυροδοτεί όλες τις άλλες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, αποκαλύπτονται όλα τα κενά τόσο σε επίπεδο διακυβέρνησης, άσκησης πολιτικής και οικονομίας όσο και σε επίπεδο αξιών. Ο Γκουντέλ παρουσιάζει τους ακραίους τρόπους με τους οποίους αλλάζει ήδη ο πλανήτης μας, καθώς και τις επιπτώσεις των καυσώνων σε όλες τις πτυχές της ζωής μας: από τη διατροφή και το ξέσπασμα επιδημιών ως τη στέγαση και την εργασία μας. Επίσης, μας περιγράφει τι θα συμβεί στις ζωές και στις κοινότητές μας όταν ένα τυπικό καλοκαίρι θα κινείται πλέον σε θερμοκρασίες γύρω στους 43 βαθμούς Κελσίου. Ο καύσωνας, μας εξηγεί ο Γκουντέλ, είναι ένα επιθετικό φαινόμενο που βάζει στο στόχαστρο τους πιο ευάλωτους. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε έως τώρα. Καθώς όμως οι καύσωνες θα γίνονται όλο και πιο έντονοι και όλο και πιο συχνοί, δε θα είναι τόσο επιλεκτικοί.

Μάργκαρετ Άτγουντ, Φλέγοντα ερωτήματα, εκδόσεις Ψυχογιός
Στα περισσότερα από εξήντα κείμενα αυτής της συλλογής, που γράφτηκαν από το 2004 και φτάνουν ως τo 2021, γίνεται σαφές ότι η Μάργκαρετ Άτγουντ, εκτός από απολαυστική συγγραφέας, είναι και ένα από τα λαμπρότερα πνεύματα της εποχής μας. Τι σχέση έχει η κλιματική κρίση, η λογοτεχνία, ο φεμινισμός και… τα ζόμπι; Είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεται η πάντοτε ανήσυχη και πολυσχιδής Μάργκαρετ Άτγουντ στα κείμενα της συλλογής της «Φλέγοντα ερωτήματα». Η βραβευμένη συγγραφέας γράφει με τον μοναδικό χιουμοριστικό και διεισδυτικό τρόπο της για ό,τι την απασχολεί, που είναι λίγο ή πολύ… τα πάντα, και θέτει ερωτήματα όπως γιατί η αφήγηση είναι πανανθρώπινη ανάγκη, πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μια δυστοπία και τι ακριβώς σημαίνει το να γράφεις. Παράλληλα, μοιράζεται με ενθουσιασμό προσωπικές της εμπειρίες απ’ όλο το φάσμα της ζωής της αλλά και τις απόψεις της για τα αναγνώσματα που τη σημάδεψαν και τη διαμόρφωσαν.

Brian Clegg, Παιχνίδια τύχης και στρατηγικής - η θεωρία παιγνίων, τα μαθηματικά της ζωής και η διαχείρηση του ρίσκου, εκδόσεις Τραυλός
Όταν παίζουμε χαρτιά ή τάβλι, όταν ρίχνουμε ζάρια, όταν ποντάρουμε στη ρουλέτα, όταν στοιχηματίζουμε στη λοταρία, όταν «ανεβάζουμε» την προσφορά μας σε μια δημοπρασία, όταν παζαρεύουμε σε μια αγοραπωλησία, όταν, ως χώρα, καταστρώνουμε στρατηγική εμβολιασμού, όταν, γενικώς, παίζουμε ένα παιχνίδι τύχης, πάντα κάτι κρυφό ξεφεύγει. Ίσως όχι από τα πρώτα λεπτά, αλλά σταδιακά. Μια νικηφόρα ζαριά, ένα κακό φύλλο, μια λάθος πληροφορία, μια αποτυχημένη συνεργασία, κι αυτό που σχεδιάζουμε, βαθιά μέσα μας, βγαίνει στην επιφάνεια. Μια παθιασμένη αντίδραση, μια λάθος κίνηση, και η στρατηγική αποκαλύπτεται. Η θεωρία παιγνίων –η οποία προέρχεται από τη μελέτη των πιθανοτήτων στα παιχνίδια τύχης– άρχισε, σύντομα, να εφαρμόζεται και στις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις: ποια είναι η καλύτερη στρατηγική που θα μπορούσες να χαράξεις για να «κερδίσεις στη ζωή» (όποιο παιχνίδι κι αν παίζεις); Οι μαθηματικές τεχνικές της θεωρίας παιγνίων εμφανίζονται, με διάφορους βαθμούς «σοφίας», όταν –αντιμετωπίζοντας «συμπαίκτες»– καταστρώνουμε στρατηγικές με σκοπό είτε να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη είτε να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειές μας – από το προσωπικό συμφέρον μέχρι την παγκόσμια οικονομία,... ακόμη και κατά τον σχεδιασμό ενός πυρηνικού πολέμου.

Γιώργος Αρβανίτης, Ταξίδι στον Πράσινο Ήλιο - Η πιο βλαχομπαρόκ χρεοκοπία που έγινε ποτέ, εκδόσεις Αρμός
Ένα λαϊκό αφήγημα που πατάει σταθερά στο βίωμα κι ως εκ τούτου έχει την αυθεντικότητα του χρονικού. Γραμμένο σε μια γλώσσα που αποδίδει τους τρόπους μεταξύ μας, καθώς και τις εκφράσεις μας, καταφέρνει άδολα να μετουσιώνει ακόμα και τα κλισέ με μια στίξη χιούμορ. Οι χαρακτήρες του βιβλίου που ζωντανεύουν από τον Αρβανίτη δεν είναι προϊόν μυθοπλασίας, παρόλο που οι σελίδες είναι γραμμένες μυθοπλαστικά, αλλά συνθέτουν μια πινακοθήκη πολύ οικείων στον ίδιο προσώπων, που όμως έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού απευθύνονται σε όσους… δεν ένιωσαν ποτέ ΠΑΣΟΚ!

Δημήτρης Κατσαντώνης, Prorex, εκδόσεις Επίκεντρο
Prorex είναι ο αντιβασιλέας, ο αναπληρωτής του άνακτα, ο «αντ’ αυτού». Μερικές φορές αθέατος από τους πολλούς, αλλά πολύ επιδραστικός στις πολιτικές εξελίξεις. Πολλά κρίνονται από τον χαρακτήρα του, τις γνώσεις του, τις ιδέες του και τις ικανότητές του. Στο «Prorex», το τρίτο μέρος της τριλογίας του Δημήτρη Κατσαντώνη για τη Μεταπολίτευση, μετά την έκρηξη προσδοκιών του 1974 και του ριζοσπαστισμού του 1979, αναδεικνύονται οι παθογένειες που αρχίζουν και αποξενώνουν τους πολίτες από τους πολιτικούς θεσμούς, στα τέλη του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου.Μέσα από μια πραγματική ιστορία της ελληνικής πολιτικής ζωής, τυλιγμένης σε μια φόρμα μυθοπλασίας, προσμίχθηκαν επινοημένα πρόσωπα προκειμένου να διευκολυνθεί η καταγραφή της ιστορικής «στιγμής» και αποκαλύπτονται μηχανισμοί και φιλοδοξίες πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, σε έναν ανηλεή ανταγωνισμό για επικράτηση. Το «Prorex», κατά το Κατσαντώνη, δεν είναι η αποκάλυψη μιας συνωμοσίας. Είναι η ιχνηλάτηση των μη ορατών δυνάμεων που επιδρούν στην πολιτική και άρα στις ζωές των ανθρώπων, δυνάμεων που ορισμένες φορές οφείλονται μόνο στον χαρακτήρα των ανθρώπων.

Jorge Cham, Daniel Whiteson, Συχνές ερωτήσεις για το σύμπαν, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Αναρωτηθήκατε ποτέ τι συμβαίνει μέσα στις μαύρες τρύπες; Γιατί το σύμπαν διαστέλλεται; Μήπως υπάρχει εκεί έξω κάποια άλλη εκδοχή του εαυτού μας; Πώς δημιουργήθηκε; Μας έχουν επισκεφτεί εξωγήινοι; Πράγματι υπάρχουμε ή, μήπως, είμαστε μια προγραμματισμένη προσομοίωση σ’ ένα παιχνίδι που παίζουν άλλοι; Πιάνοντας, με μεγάλο κέφι, το νήμα από εκεί που το άφησαν στο τέλος του προηγούμενου βιβλίου τους, «Δεν έχουμε ιδέα», ο Χόρχε και ο Ντάνιελ συνδυάζουν μεταξύ άλλων τη διασκέδαση με την επιστημονική εγκυρότητα, τα καρτούν με τις σκουληκότρυπες και τα κβαντικά φαινόμενα με τη σωματιδιακή φυσική, σε άλλη μια λαμπρή συνεργασία, που προσφέρει τον ιδεώδη οδηγό πλοήγησης σ’ ένα ταξίδι απομυθοποίησης του σύμπαντος και των περίτεχνων μυστηρίων του.

Ιωάννα Κ. Βαρβαλούκα, Το ημερολόγιο της Πριγκίπισσας Ελένης του Νικολάου - Μέρες Κατοχής, Μέρες Απελευθέρωσης 1941-1946, εκδόσεις ΚΑΠΟΝ
«Η μεταφράστρια και επιμελήτρια Ιωάννα Βαρβαλούκα εξέλιξε σε ανάγνωσμα συναρπαστικό και άκρως διδακτικό ένα κείμενο σχετικώς περιορισμένου ενδιαφέροντος, καθώς το ανοίγει στον ευρύτερο κόσμο κατά τρόπο που ο αναγνώστης να παρακολουθεί την πορεία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Ελλάδα. Δίνει, ταυτόχρονα, κατά το δυνατό εξονυχιστικές βιογραφικές πληροφορίες για το σύνολο περίπου των προσώπων που παρελαύνουν στις σελίδες του Ημερολογίου. Ένα είναι το βέβαιο: ότι κείμενο και σχόλια μαζί ανασταίνουν μια εποχή, αποδίδουν μια ατμόσφαιρα και συνθέτουν ένα απόλυτα πρωτότυπο έργο»: από τον πρόλογο του Κώστα Μ. Σταματόπουλου.

Γιώργος Ατσαλάκης – Ιωάννα Ατσαλάκη, Μοντέρνοι δρόμοι του μεταξιού, εκδόσεις Μπαρμπουνάκης
Στη σκιά των αρχαίων καραβανιών που διέσχιζαν απέραντες ερήμους και των πλοίων που αγκυροβολούν στα λιμάνια μακρινών νησιών, οι νέοι δρόμοι του μεταξιού αναδύονται ως σύμβολα της σύγχρονης εποχής μας. Το βιβλίο αποτελεί μια περιπετειώδη εξερεύνηση του πώς οι αρχαίοι δρόμοι του μεταξιού εξελίχθηκαν σε μια σύγχρονη διασταυρούμενη οδό για το εμπόριο, την πολιτική και την πολιτιστική ανταλλαγή, μέσα από ένα ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο, που ξεκινώντας από τα βάθη της Ανατολής φτάνει στις πόλεις της Δύσης. Σκοπός των συγγραφέων είναι «μέσα από αυτό το ταξίδι, να προσφέρουμε μια πλούσια και πολύπλευρη εικόνα της σύγχρονης εποχής μας, όπου οι δρόμοι του μεταξιού δεν είναι απλώς διαδρομές εμπορίου, αλλά ζωντανοί ιστοί που συνδέουν λαούς, ιδέες και πολιτισμούς και διαμορφώνουν γεωπολιτική ισχύ». Το ταξίδι γίνεται μέσα από σειρά άρθρων, όπου αναλύονται δεδομένα και γίνονται προβλέψεις για τα εμπορικά και ψηφιακά κανάλια της παγκόσμιας οικονομίας όπως διαμορφώνεται από τις νέες τεχνολογίες.

Δημήτρης Κατσαντώνης, Το καλοκαίρι που όλα άλλαξαν - Μέρες του ’74, εκδόσεις Επίκεντρο
Όπως αναφέρει στην εισαγωγή του ο συγγραφέας, «Η Μεταπολίτευση λέμε συχνά ότι σφράγισε τη νεότερη ιστορία του τόπου. Για πολλούς από μας, σφράγισε τη ζωή μας. Μπορεί να χρησιμοποιούμε πια αόριστο χρόνο όταν αναφερόμαστε σε αυτήν, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να παραγνωρίζουμε πως αυτή ακριβώς η περίοδος μας έφτασε στον πυρήνα των ανεπτυγμένων χωρών και μας έκανε επίσης το είδος του ανθρώπου που είμαστε σήμερα». Μέρες του 1974 όπως τις βίωσε ο συγγραφέας στην Αθήνα, φόρος τιμής στην πιο ελπιδοφόρα περίοδο των τελευταίων χρόνων, που εκ των υστέρων κατακρίθηκε για αυτό που δεν έγινε, αυτό το «κάτι άλλο» που όλο ερχόταν και ποτέ δεν έφτασε. Η μεταβατική κατάσταση που κράτησε περισσότερο από το πρέπον, παρ’ όλα αυτά, «έγινε ο καθρέφτης μας, που τον ονομάσαμε παραμορφωτικό επειδή μας βόλευε, αλλά το είδωλό μας μέσα σε αυτόν ήμασταν πράγματι εμείς – και τα τελευταία χρόνια της κρίσης, κάτω από σκληρό φωτισμό. Τη μισήσαμε για αυτόν τον λόγο…»

Φλώρα Τριστάν, Στις πηγές του Φεμινισμού και του Σοσιαλισμού, εκδόσεις Μπαρμπουνάκης
Φλώρα Τριστάν, κεντρική μορφή του πρώιμου φεμινισμού και σοσιαλισμού. Από ξεπεσμένη αριστοκρατική οικογένεια παντρεύεται μικρή, χωρίζει, και ταξιδεύει στο Περού για να πάρει την πατρική κληρονομιά, χωρίς επιτυχία. Επιστρέφοντας στη Γαλλία δημοσιεύει τις εντυπώσεις από το ταξίδι της, τα «Προσκυνήματα μιας απόβλητης», που την μετατρέπουν σε κοσμοαγάπητη συγγραφέα. Την πυροβολεί εξ επαφής ο τέως άντρας της, όμως σώζεται και κατόπιν πρωτοστατεί στον αγώνα για τα γυναικεία δικαιώματα και τον σοσιαλισμό αναπτύσσοντας πρώτη, πριν από τον Μαρξ και τον Ένγκελς, που σημειωτέον τη θαύμαζαν, τις ιδέες της περί της πάλης των τάξεων και του προλεταριακού διεθνισμού, ενώ αργότερα η κόρη της γίνεται μητέρα του ζωγράφου Πωλ Γκωγκέν. Η γοητευτική προδρομική φεμινίστρια και σοσιαλίστρια παρουσιάζει με αμεσότητα κι οξυδέρκεια την παθιασμένη ζωή της σαν παραμύθι. Τα συναρπαστικά γραπτά της είναι μοναδική πρωτογενής πηγή για τον κόσμο του δέκατου ένατου αιώνα, τον καιρό που εκτυλίχθηκε η ελληνική Επανάσταση. Το πρώτο βιβλίο αυτού του τόμου καλύπτει το επικίνδυνο και περιπετειώδες ταξίδι της νεαρής γυναίκας από τη Γαλλία στη Χιλή και το Περού. Το δεύτερο κείμενο δίνει μια εικόνα των οικονομικών σχέσεων και της αλληλεξάρτησης εσωτερικής κι εξωτερικής πολιτικής μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Το τρίτο, κλασικό κείμενο της ιστορίας του εργατικού κινήματος, δείχνει με ποιο σκεπτικό πρώτη η Τριστάν συνέλαβε τις ιδέες της ένωσης όλων των εργαζομένων, πέρα από εθνικά σύνορα κι έμφυλες διακρίσεις.

Φώτης Παπαναστασίου, Μάθε με (Βιβλίο 1), εκδόσεις Ψυχογιός
Η σειρά βιβλίων Μάθε με είναι πολύτιμα εργαλεία για τη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τα αυτιστικά παιδιά. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί συχνά νιώθουν αβεβαιότητα και άγχος μετά την πρώτη διάγνωση. Αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη για καθοδήγηση, ο Δρ Φώτης Παπαναστασίου, έμπειρος ειδικός παιδαγωγός, παρουσιάζει τη σειρά Μάθε με, κατάλληλα σχεδιασμένη ώστε να αποτελέσει ένα πρακτικό εργαλείο για γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς θεραπευτές. Το πρώτο βιβλίο της σειράς χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια, καθένα από τα οποία εξετάζει κρίσιμες πτυχές της Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και προτείνει λύσεις μέσα από πρακτικές συμβουλές και ασκήσεις παρέμβασης. Συγκεκριμένα: Απαντώνται βασικά ερωτήματα για τη φύση του αυτισμού, ενώ δίνονται εργαλεία ανίχνευσης και διάγνωσης. Αναλύονται οι γνωστικές δεξιότητες των ατόμων με ΔΑΦ και πώς τα ελλείμματα σ’ αυτές επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Παρουσιάζονται τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των παιδιών με ΔΑΦ και πώς αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν. Αναφέρονται οι αισθητηριακές δυσκολίες που πιθανότατα αντιμετωπίζουν, ενώ γίνονται πρακτικές προτάσεις για απαραίτητες αλλαγές τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι. Παρέχονται αναλυτικές οδηγίες και συμβουλές προς όλους τους εμπλεκόμενος με ένα παιδί ΔΑΦ για το πώς μπορούν να το υποστηρίξουν καθημερινά, ώστε να οδηγηθεί στην ανεξαρτητοποίηση και στην πλήρη αυτοεξυπηρέτηση.