Άιρις Μέρντοχ: Μέσα στο δίχτυ. Ή, αλλιώς, το παλιό καλό εγγλέζικο χιούμορ

Είναι ποτέ δυνατόν να πιστέψετε ότι ένας συγγραφέας αποτυπώνει στο χαρτί και στη συνέχεια –με την ευτυχή συνδρομή της Μούσας– εκδίδει τις συνομιλίες που είχε με έναν φίλο του, χωρίς ποτέ να κατονομάζει τον φίλο; Θεωρείται κάτι τέτοιο λογοκλοπή; Θα περίμενε ποτέ ο αναγνώστης να ζητήσει ο φίλος τα ρέστα από τον συγγραφέα; Γίνονται τέτοια πράγματα στη λογοτεχνική σκηνή; Δυστυχώς ή ευτυχώς, πάντα έτσι γίνεται.

Στο μυθιστόρημα «Μέσα στο δίχτυ» της Αγγλίδας συγγραφέως Άιρις Μέρντοχ, ο ήρωας, ένας «λογοτεχνικός λατζέρης» κατά δήλωσή του, νιώθει ενοχές που χρησιμοποίησε στο πρώτο του εκδοτικό πόνημα τις συνομιλίες που είχε με τον καλό του φίλο από τα φοιτητικά χρόνια. Με αποτέλεσμα, όταν κυκλοφορεί επιτέλους το βιβλίο του, να φροντίζει να απομακρυνθεί διακριτικά από εκείνον τον παλιόφιλο.

Στο μεταξύ, στη συνέχεια, ο διόλου ανέφελος έρωτάς του με μια γυναίκα που τον παρατάει για τους δικούς της λόγους, τον κάνει να επιδοθεί στην αναζήτησή της στα παλιά τους στέκια στο Παρίσι και το Λονδίνο. Είναι ποτέ δυνατόν να αναζωπυρωθεί έρως παλαιός; Μένει να αποδειχθεί...

Επειδή, όμως, κάθε βιβλίο δεν έχει να κάνει μόνο με την ιστορία του, αλλά και με τον τρόπο που μας την παρουσιάζει ο συγγραφέας –τη γραφή του, με άλλα λόγια–, ιδού πώς ξεκινάει την αφήγησή της η Άιρις Μέρντοχ στο μυθιστόρημα αυτό που ήταν το πρώτο στη μακρά και επιτυχημένη συγγραφική της πορεία (που της χάρισε και ένα Booker), σε πολύ καλή μετάφραση της Έφης Τσιρώνη:

«Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία του δρόμου, κατάλαβα αμέσως ότι κάτι είχε στραβώσει. Συνήθως ο Φιν με περιμένει ξαπλωμένος στο κρεβάτι ή γερμένος στο κούφωμα της πόρτας με τα μάτια κλειστά. Δεν ήθελα κι άλλους μπελάδες· αρκετά με είχε ταλαιπωρήσει με τις καθυστερήσεις της η απεργία. Το ταξίδι της επιστροφής στην Αγγλία το σιχαίνομαι έτσι κι αλλιώς· και μέχρι να μπορέσω να χώσω ξανά το κεφάλι μου τόσο βαθιά μέσα στο αγαπημένο μου Λονδίνο που να ξεχάσω ότι είχα φύγει, παραμένω απαρηγόρητος. Οπότε, μάλλον μπορείτε να φανταστείτε πόσο χάλια αισθάνομαι να κάθομαι με τις ώρες άπρακτος στο Νιου Χέιβεν περιμένοντας τα τρένα να ξεκινήσουν ξανά, και με τη μυρωδιά της Γαλλίας ακόμα νωπή στα ρουθούνια μου. Επιπλέον, στη συγκεκριμένη περίσταση, μου είχαν κρατήσει στο Τελωνείο τα μπουκάλια του κονιάκ που πάντοτε μπάζω λαθραία στην Αγγλία, κι έτσι, όταν ήρθε η ώρα του κλεισίματος των παμπ, βρέθηκα μόνος και στεγνός, υποκύπτοντας αναγκαστικά στη βάσανο μιας ζοφερής ενδοσκόπησης.

»Η αναζωογονητική αντικειμενικότητα του αληθινού στοχασμού είναι κάτι που κάποιος με την ιδιοσυγκρασία μου δεν μπορεί να ανακτήσει σε ανοίκειες πόλεις της Αγγλίας, ακόμη κι όταν δεν έχει  να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της απεργίας των σιδηροδρομικών. Ακόμη και στις βέλτιστες συνθήκες, τα τρένα κάνουν κακό στα νεύρα. Τι εφιάλτες να έβλεπαν άραγε οι άνθρωποι προτού εφευρεθεί ο σιδηρόδρομος; Δεδομένων λοιπόν όλων αυτών, ήταν περίεργο που ο Φιν με περίμενε στον δρόμο».

Ή, αλλιώς, το παλιό καλό εγγλέζικο χιούμορ. Καλή απόλαυση!